Bursa'yı geçtikten birkaç dakika sonra şehrin gürültüsünü geride bırakıp, bir anda kendinizi tarih kokan bu köyde buluyorsunuz. Ayşe ablanın kapısında el emeği eriştesini sattığı, insanlar çekilince de üst katta çoluğu çocuğu ile hayatına devam ettiği, yaşayan bir köy... Özellikle hafta sonları yerli ve yabancı turistlerin akınına uğruyor. Arabanızı köyün girişindeki otoparka bıraktıktan sonra, Osmanlı mimarisi taş sokaklarda keyifli bir yürüyüşe başlıyorsunuz. Cumalıkızık, son yıllarda çekilen film ve dizilerin ardından turizmin merkezi konumuna gelmiş durumda... Taş ve kerpiçten evleriyle dikkat çeken köyü gezmek için iki-üç saat ayırmanız gerekiyor. Köyün girişinden itibaren evlerin önüne kurulan tezgahlarda satılan köy ekmeği, erişte, tarhana ve ev yapımı reçellerden almayı unutmayın. Köylü kadınlar bir yandan evlerinin önüne kurdukları tezgahlarda yaptıkları ürünleri satarken, bir yandan da örgü örmeyi ihmal etmiyor.
KARADUT ŞERBETİ İÇİN
İyi korunmuş olması ve Osmanlı'nın kuruluşundaki önemi nedeniyle 2014'te UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kabul edilen köyde yaklaşık 250 ev var. Genellikle iki katlı bu evlerin tamamına yakınında yaşam devam ediyor. Bazı evlerin avluları ahşap masa ve sandalyeler konularak yeme-içme yeri haline getirilmiş. Buralarda soluklanıp, karadut şerbeti ve dibek kahvesi içmeden dönmeyin. Köyde dikkat çeken bir başka detay ise dünyanın en dar sokağı olarak anılan 'Cin Aralığı'... Birbirine çok yakın iki ev arasında küçücük bir boşluk var. Bir kişinin ancak geçebileceği bu 60 santimlik boşlukla ilgili ise şöyle bir rivayet var; Kurtuluş Savaşı zamanında Yunan askerleri, tüm köylüyü camiye toplar ve camiyi yakmaya karar verir. Köylüler bir fırsat bulup camiden kaçar. Girdikleri sokakta, iki evin bittiği noktada, bir aralık vardır. Köylüler, bu aralıktan geçmeyi başararak Türk askerlerinin olduğu tepeye ulaşırlar. Yunan askerleri sokağın girişine geldiğinde gözlerine inanamazlar: "Buradan insanların kaçması imkansız. Bu olsa olsa cinlerin işidir." O günden bu yana buranın adı Cin Aralığı olarak kalmış. Cumalıkızık'ı gezerken insan köyün tarihini de merak ediyor. Uludağ eteklerinde vadi içinde kalan köylere eskiden 'Kızık' adı verilmiş. Dereye yakın olan köye Derekızık, halkın topluca cuma namazı kılmak için gittikleri köye de Cumalıkızık denilmiş.
NESLİHAN CAN KONANÇ
