Yapılış tarihi kesin olarak bilinmemesine rağmen, milattan sonra 349 yılında Roma imparatorlarından 2. Constantinus zamanında kentin etrafının surlarla çevrilerek kalenin güçlendirildiği bilinen yaklaşık 6 kilometre uzunluğundaki Diyarbakır Surları kentin en önemli turistik değerlerinden birini oluşturuyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün surları himayesine almasından sonra Diyarbakır'da valilik öncülüğünde ilgili kurumların katılımıyla surların onarım ve restorasyon çalışmaları sürüyor.
Üzerindeki kabartma ve yazıtlarıyla döneminin sanatsal özelliklerini yansıtan surlar, üstten görünümüyle ''kalkan'' balığını andırıyor. Görkemiyle, yakınından geçenlere üzerindeki figürlerle adeta tarihin sırlarını fısıldayan surlar için Cazibe Merkezleri Projesi'nden bu yıl 20 milyon, Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan da 20 milyon lira ödenek gönderildi.
Diyarbakır Valisi Mustafa Toprak, yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Gül'ün surları ve İçkale'yi kendi himayelerine almasının çok önemli olduğunu, bunun getirdiği sinerjiyi yaşadıklarını söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın çalışmalarını hızlandırarak bu yıl öncelikle İçkale olmak üzere yıkık surların restorasyon ihalesinin yapılacağını kaydeden Toprak, İçkale'deki surların onarılmasıyla ilgili çalışmalarda sona gelindiğini bildirdi.
PROJE SIKINTISI VAR
Surlarla ilgili sıkıntının, projelerinin bulunmaması olduğunu dile getiren Toprak, ciddi bir proje çalışmasına başladıklarını belirtti. Vali Toprak, ''Gecikmemizin bir sebebi de budur. Projesi olmadan yapılmaz. Hepsini bir arada yapıyoruz. Sadece zamandan kaybediyoruz. Bu kaynaklar kullanılacak. Bu konuda canla başla çalışmalarımızı yürütüyoruz'' diye konuştu.
Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) sunduğu ve Kalkınma Bakanlığı kapsamında Cazibe Merkezleri Projesi'nden kaynak aktarıldığını da anlatan Toprak, bu kaynağın tamamına yakınını surların onarılmasına kullanılması için karar aldıklarını, bunu bakanlığa bildirdiklerini kaydetti.
Cazibe Merkezleri Projesi'nden gelecek 20 milyon liralık kaynağın projeleri hazır olan burçlar için; Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan gelen 20 milyon liranın ise surlar ve burçların kalan kısımları için harcanacağı bilgisini veren Toprak, şöyle dedi:
''Projesi hazır olan burçların onarım yapım ihalesine çıkıyoruz. Ayrıca, eksik olan ve projesi olmayanların proje ihalelerini yapacağız. Kültür ve Turizm Bakanlığı da 20 milyon lira ödenek gönderdi. Bu kaynaklarla surların geri kalan kısmı ve burçlar onarılacak. 1 yıl içerisinde bu çalışmaların bitirilmesi mümkün değil. Ama en acil dokunulması gereken yerlere de dokunacağız. 4 burcun projesi hazır. Onların yapım ihalesine çıkacağız. 10'a yakın burcun da projelerini hazırlıyoruz. 2012 yılı içinde bu çalışmaları tamamlayacağız. İçkale ve burçlarla ilgili çalışmaları 2013 yılında tamamlamayı planlıyoruz. Bu kaynakla önemli bir yol katedeceğiz. Ödenek konusunda sıkıntı yok.''
ÇALIŞMALAR ÖZEN İSTİYOR
Kültür ve turizm eserlerinin onarımının ihtimam istediğini, 100 milyon liralık Bölge Araştırma Hastanesi'ni 1,5 yılda yaptıklarını ama kültür ve tabiat varlıklarını onarmanın o kadar kolay olmadığına değinen Toprak, tarihi eserlere dokundukça yeni yeni şeyler ve zaman gerektiğini dile getirdi.
Dağkapı Burcu'nda klima yer almasıyla ilgili basında haberler çıktığını anımsatan Toprak, klimayı hemen söktürdüklerini anlattı.
Kültürel değerleri olan binaların ıslak ve ısıtma zeminlerinin bulunmadığını belirten Toprak, ''Bir taraftan işlevlendirelim diyoruz ama öbür taraftan soğuk bir binadan nasıl sistem yürüyecek. Onu da görüntüyü uygun hale getirerek yapmamız gerekiyor'' dedi.
YEREL YÖNETİMLERE TEMİZLİK UYARISI
Vali Mustafa Toprak, turistlerin temiz ve yaşanabilir bir yere gelmek isteyeceğini, yerel yönetimlerin temizlik konusunda daha hassas olması gerektiğini de ifade ederek, şunları söyledi:
''Yerel yönetimlerimiz tarihi eserlerde klima olmaması konusunda bir duyarlılık gösteriyorsa, onu gören gözün aynı zamanda turistler geldiği zaman sokaklarda yürüyemez bir şekilde arabaların park edilmiş olmasını da görmesi gerekiyor. Her şeyi görmemiz gerekiyor. Yerel yönetimlerimiz temizlik konusunda daha dikkatli olacaklar, esnafımız, vatandaşlarımız çöplerini gelişigüzel dökmeyecek. Biz sadece görmek istediklerimizi değil, görmek istemediğimiz konuları da görerek bu meseleleri daha iyi şekilde sonuçlandırabiliriz. Turist, yoğun olmayan bir alana gelmek istiyor. Bunları iyi bir noktaya götürebiliriz. Yeter ki ideoloji şapkasını bir tarafa bırakarak çevremizdeki işlere tarafsız bir gözle bakalım. Hem sokaktaki tarihi eser üzerine asılmış klimaları görelim. Ama sokaktaki çöpü ve olumsuz mekanı da görelim. Bu olumsuzluğu ortadan kaldıralım. Bunlar hepimizin ortak amacı olmalıdır. Bu şartlar içinde ortak bir gaye ile bu noktadaki hedefe daha varmış oluruz. Hedef olan 1 milyon turiste en kısa zamanda ulaşırız. Buranın tarihi değerleri, kazanımları insani gücü 1 milyon turist değil, birkaç milyonu da buraya getirebilecek altyapıdadır. Herkesin buna göre çalışmalarını yürütmesi gerekiyor.''
