OMÜ Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yavuz Bayram ve 10 kişiden oluşan ekip, Samsun'un 17 ilçesi bin 251 mahallesindeki mezarlıklarda çalışma yapacak. Yapacakları çalışmalarla mezar taşları kayıt altına alınacak. İlgisiz kalan, yok olmak üzere olan milletlerin tapusu haline gelmiş mezar taşları bu sayede dijital ortama aktarılacak.
"MEZARLIKLARI TARAYARAK OSMANLI TÜRKÇESİ YAZILMIŞ BAŞLIKLARI TESPİT EDECEĞİZ"
Projeden bahseden Prof. Dr. Yavuz Bayram, "Bizim Samsun'la ilgili bir projemiz var. Üniversitemiz bu konuda tam destek veriyor. Samsun Valiliği, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün yer alacağı bir proje olacak. Samsun'daki bütün mezarları gezeceğiz. Bin 251 mahalle var. Hepsini tek tek gezeceğiz. Mezarlıkları tarayarak Osmanlı Türkçesi yazılmış başlıkları tespit edeceğiz. Daha sonra tasnif ederek tescilleme işlemini yapacağız. Proje 3 yıllık projedir. Biz bunları tespit etmeksek etrafını saran bitkilerle bu başlıklar hiç gözükmeyecek. Bu mezar taşları bizim gizli hazinelerimizdir. Bu hazineleri biz her geçen yıl kaybediyoruz. Bu hazinelerin kaybolmasını önlemek için bulmamız, tespit etmemiz ve dijital ortama aktarmamız gerekiyor." dedi.
"MEZAR TAŞLARI O BÖLGENİN TAPULARI HÜKMÜNDEDİR"
Mezarlar ve mezarlıklar bir bölgenin, coğrafyanın kime ait olduğunu gösterdiğini ifade eden Bayram, "Bir belde de örneğin mezarları inceleyerek, o beldenin kimlere ait olduğunu, orada hangi toplulukların yaşadığını, hangi dine mensup olduklarını ayrıntılı bilgilerle elde ediyoruz. Mezarlıklarda bulunan mezar taşları, başlıklar o bölgenin tapuları hükmündedir. Tarihi kaynaklarda bunu görebiliyoruz. Dolayısıyla mezarlıklar çok önemli bir folklor, kültürel ve tarihi birikim açısından önemlidir. Bazen nüfusla ilgili de bilgi alabiliyoruz. Bazen mezar taşlarında yazılan yazılarda o dönemde hangi hastalıkların yaygın olduğunu öğrenebiliyoruz. Bir salgın yaşanmış mı gibi bilgileri mezar başlıklarından öğrenebiliyoruz. Tabii, bunun çok farkında olduğumuz söylenemez. Hocalarımızın yaptıkları çalışmalarda, onların ortaya koyduğu somut verilerle Samsun'da Osmanlı döneminden kalma mezar taşlarının olduğu gösteriliyor. Samsun merkezinde, Çarşamba'da, Bafra'da mezarlıklar olduğunu gördük. Bunların dışında da özellikle Osmanlı Türkçesi ile yazılmış mezarlıklar var. Samsun'daki mezar taşlarının ilk olarak tespit edilmesi lazım. Çalışmaların Samsun'un tamamını kapsaması gerekiyor. Sadece belirli bir yerlerde değil. Çarşamba, Bafra, Vezirköprü ve merkez üzerinde çalışmalar yapılmış ama Ladik, Alaçam, Terme, Salıpazarı gibi bütün 17 ilçenin taranması gerekiyor." diye konuştu.
