15-25 Kasım Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası ve 1 Aralık Dünya AIDS Günü... Bu kapsamda sanatçılar, dernekler, sivil toplum kuruluşları ve çözüm ortakları HIV'e ((İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü) dikkat çekmek için 'Birlikte HIV'den Güçlüyüz' çatısı altında 'Ön Yargıları Dönüştürüyoruz, Geleceğe Umutla Bakıyoruz' mottosuyla birleşti. Programın lansmanı Bomonti'de yapıldı.
5.4 MİLYON HASTALIĞINI BİLMİYOR
Ben de uzmanlar ile bir araya geldim. HIV Enfeksiyonu Derneği Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak, HIV'de yaşanan artışı rakamlarla gözler önüne serdi. Prof. Dr. Tabak, "Bu, 1980'de yani geçen yüzyılda başlayan pandeminin devamıdır. HIV dünyada ilk 1980 yılında görüldü. Üzerinden 44 yıl geçti. Ama bu bir pandemi ve devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2023 yılı verilerine göre dünyada 88 milyon kişi bu hastalığa enfekte oldu.42 milyon kişi kaybedildi.HIV ile yaşayanların sayısı 40 milyon. Bunun 38.6 milyonu 15 yaş üzeri yetişkin, 1.4 milyonu çocuk.Yüzde 53'ü kadın.Yüzde 86'sı hastalığının farkında ama 5.4 milyon kişi hastalığını bilmiyor" dedi.
TÜM DÜNYADA ARTIŞTA
Yeni tanı alanların sayısının 1.3 milyon olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Tabak, şöyle dedi: "Ölenlerin sayısı 630 bin. Dakikada 1 kişi HIV nedeniyle hayatını kaybediyor. 2010-2023 yıllarını karşılaştırdığımızda tüm dünyada Afrika, Amerika, Asya'da yeni tanılar yüzde 39 azalmışken, Güney Amerika, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya, Doğu Avrupa'da yüzde 116'lara varan artışlar dikkat çekiyor.Yine aynı yıllarda tüm dünyada ölümler yüzde 50 azalmışken, Doğu Avrupa ve Orta Asya'da yüzde 34 artmıştır. Eşcinsel bireylerde heteroseksüellere göre 25 kat daha fazla. Damar yoluyla ilaç kullanıcılarında ise 35 kat daha fazla."
ÜLKEMİZDE 5 YILDIR YÜKSELİŞTE
Ülkemizdeki HIV vakalarını da değerlendiren Prof. Dr. Tabak,"Ülkemizde maalesef yeni tanılar artmaktadır. 1985'ten Kasım 2024'e kadar 45 bin 825 olgu tanı almıştır. Bunun yüzde 18.5'i kadın, yüzde 81'5'i erkektir. Sık görülen yaş grubu ise 25-29'dur. Bugüne kadar bildirilen olguların yüzde 55'i son 5 yılda, yüzde 85'i son 10 yılda tanı almıştır" dedi.
9 ÇOCUĞA HIV TANISI KONDU
Bu yıl 9 çocuğa HIV tanısı konulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Tabak, "0 yaş grubunda 1, 1-14 yaş grubunda 3, 5-9 yaş grubunda 2, 10-14 yaş grubunda 3 çocuğumuza tanı koyulmuştur.Yani 14 yaş altı 9 çocuk tanı almıştır. Olguların yüzde 15'i yabancıdır. Bulaşma yolları yüzde 60 bilinmemektedir. Anneden bebeğe bulaş yüzde 0.2 bulunmuştur" dedi.
YÜZDE 50'Sİ HIV OLDUĞUNU BİLMİYOR
HIV/ AIDS Korunma ve Eğitim Derneği & Güneydoğu Nöroloji İnfeksiyon Derneği Üyesi Prof. Dr. Yeşim Taşova da "Ülkemizdeki olguların yüzde 50'sini bilmiyoruz. Bu kişiler kendilerinin de farkında değil ve her yere bulaştırıyorlar. Ve bunların önemli bir kısmı kadın. Kadın demek de çocuk demektir. Bu da çocuklarına bulaştırıyorlar anlamına gelir" dedi.
UYUŞTURUCU ARTIŞIN NEDENİ
15 yaş grubunda HIV'de artış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Taşova, "Bu özellikle uyuşturucuyla da bağlantılı hale geliyor. Peki sadece uyuşturucu mudur? Son dönem hep böyle, özellikle çocuklarda HIV vakaları gelmeye başladı. Dünyaya ve Türkiye'ye baktığımızda ergenler dediğimiz 15-19 yaş grubu ile 20-24 yaş grubu çok önemli bu anlamda. Bu grubun hem uyuşturucu hem cinsel olarak tam eğitilmemiş olması dikkat çekiyor. Sağlıklı üreme, sağlıklı cinsel yaşantı hakkında bilgilendirilmeleri gerekiyor. Bizim ülkemizdeki en eksik noktalardan biri maaleef bu" dedi.
2030'DA YILDA 100 BİN VAKA GÖRÜLEBİLİR!
TÜRK Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği HIV Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Asuman İnan ise şunları söyledi: "Rakamlardan da anlaşıldığı üzere bir HIV pandemisi ile karşı karşıyayız. 80 milyon kişi enfekte olmuş. Halen de dünyada her yıl 1.5 milyon kişi yeniden enfekte oluyor. 630 bin kişi tüm çabalara rağmen ölüyorsa 'Sessiz pandemi' olarak adlandırılıyor ama bence bir 'Sesli pandemi'nin içerisindeyiz. Türkiye'deki en önemli sorunumuz tedaviye ulaşım değil. Tedavi herkese devlet tarafından veriliyor. Türkiye'de sorunumuz yüzde 50'ye tanı konulmamış olması. 2030'lu yıllarda yılda 100 bin vaka görülebilir."
