İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı; güneş ışığından yeterince ve doğru şekilde faydalanmamak, çocukluk döneminde dışarıda oynamak yerine evde tabletle zaman geçirmek, kapalı alanlarda saatlerce güneşten yoksun kalmak gibi pek çok faktör nedeniyle oluşan D vitamini eksikliğinin günümüzün önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edildiğini söyledi.
DOZU DOKTOR BELİRLEMELİ
"D vitamini eksikliği pek çok ciddi soruna yol açsa da fazla olması da bir o kadar tehlikeli" diyen Uzm. Dr. Batmacı, bu nedenle D vitamini eksikliğini karşılamak için hekime danışmadan gelişi güzel takviye kullanımından mutlaka kaçınılması gerektiğinin altını çizdi. Uzm. Dr. Batmacı, "Günlük D vitamini ihtiyacı yaş, cinsiyet, yaşanan coğrafya, eşlik eden hastalıklar, hamilelik durumu, hatta ten rengine göre değişir.
Günlük doz miktarını mutlaka hekim belirlemelidir. Aksi takdirde D vitamini fayda yerine ciddi zararlar verebilir. Zira, vücutta D vitaminin fazla olması toksik etki oluşturarak zehirlenmeye yol açabilir. D vitamini fazlalığında ayrıca kanda kalsiyum ve fosfor düzeyi yükselir, kilo kaybı, düzensiz kalp atımı, kemiklerde kırık riskinde artış, damarlarda ve dokularda kireçlenme, kalp ve böbrek hasarı görülebilir. Bu nedenle önce vücuttaki düzeyi saptanmalı ve sonrasında hekimin önerdiği uygun doz ve sürede takviye edilmelidir" dedi.
KANSERDEN KORUYOR
D vitamininin
sağlığımız üzerinde kritik bir öneme sahip olduğuna işaret eden Uzm. Dr. Batmacı, şunları söyledi: "En önemli etkilerinden biri ise kemik kırıklarını azaltması. Ve kas gücünü artırarak düşmelerden koruması. Yapılan bilimsel araştırmalar; D vitamininin yeni tümör gelişimini (meme, yumurtalık, kolon, prostat ve diğer kanserler) ve var olan tümör büyümesini yavaşlattığını, kalp ve damar hastalıkları ile solunum sistemi hastalıkları riskini azalttığını gösteriyor. Damar sertliği ve yüksek tansiyon hastalığında düzenleyici olan D vitamini, diyabet ve insülin direncine karşı da önemli rol oynuyor. Enfeksiyonların ve bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde etkili oluyor. Bunların yanı sıra araştırmalarda bunama riskini azaltığı gösterilmiş."
SOMON SARDALYA YUMURTA
UZM. Dr. Batmacı, D vitamini bulunan besinleri şöyle sıraladı:
Somon balığı ve sardalya gibi yağlı balıklar, balık yağı, yumurta sarısı, sığır karaciğeri, mandıra ürünleri ve tahıllarda daha fazla düzeyde D3 vitamini olurken; bazı mantarlarda ve bitkisel kaynaklarda ise (bitkisel kaynaklı sütler, maydanoz, ısırgan otu vb) D2 vitamini bulunuyor."
GÜNEŞLENMEK ÇOK ÖNEMLİ
YAĞDA çözünen bir vitamin olan D vitamininin bazı gıdalarda bulunmakla birlikte çoğunlukla deride güneşin etkisiyle ortaya çıktığının altını çizen Uzm. Dr. Batmacı, "D vitamini sentezi güneşin UVB ışını etkisiyle ciltte başlıyor. Güneşe çıkılması gereken süre ve saat dilimi yaşanılan bölgeye göre değişebilir. D vitamini sentezi için ülkemizde 10.00- 15.00 saatleri arasında kolları ve bacakları 15-20 dakika güneş ışınlarına maruz bırakmak önerilir. Ancak UV ışığına maruziyet cilt kanserine neden olabilir, dolayısıyla aşırı güneşlenmekten mutlaka kaçınılmalıdır" diye konuştu.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Hekime danışmadan, D vitamini ihtiyacını bir anda karşılayabilmek için ampul kırıp içmek gibi bir hataya asla düşülmemesi gerektiği uyarısında bulunan Uzm. Dr. Batmacı, "Yapılan çalışmalarda; yüksek dozda, uzun aralıklarla alınan D vitamini (ampul kırıp içmek, damlalıklı şişenin tamamını içmek gibi) ve düşük dozda, günlük alınan D vitamini (günlük ya da haftalık kullanılan damla, tablet, kapsül formunda D vitamini) kıyaslanmış. Çalışmanın sonunda; ikinci grupta yer alan kişilerin sağlıklı oldukları ve D vitamini düzeylerinin de daha yüksek olduğu tespit edilmiştir" dedi.
D VİTAMİNİ SENTEZİNİ NELER AZALTIR?
D VİTAMİNİ sentezini azaltan pek çok faktörün olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Batmacı, bunları şöyle sıraladı:
İleri yaş
Kış mevsiminde UVB ışınlarına daha az maruz kalmak
Güneş koruyucu kullanımı (faktör düzeyi 15 ve üzeri olan güneş koruyucu krem D vitamini emilimini yüzde 90'dan fazla azaltıyor)
Açık havada kısıtlı zaman geçirmek
Koyu renk cilt (melanin pigmenti doğal güneş koruyucu gibi davranıyor)
Kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirmek
D vitamini sentezine katkıda bulunan organlarda fonksiyon bozukluğu
