İstanbul Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göz Hastalıkları Kliniği'nden Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sadık Etka Bayramoğlu ile prematüre (erken) doğan bebeklerin göz sağlığı sorunlarını konuştum...
GÖZ DAMARLARI ANORMAL GELİŞEBİLİR
Henüz akciğerleri tam olgunlaşmadan doğan prematüre bebeklerin oksijen desteği ile hayata tutunduklarına dikkat çeken Doç. Dr. Bayramoğlu, şunları söyledi: "Fakat hiçbir yaşam destek ünitesi, bebeğin anne karnındaki ideal şartlarını sağlayamamaktadır. Bebek anne karnındayken akciğerleri çalışmamakta, tüm oksijen ihtiyacını anne kanından sağlamaktadır. Ancak erken doğumdan sonra yüksek oksijen seviyeleri henüz gelişimini tamamlamamış göz damarlarının duraksamasına ve anormal gelişimine yol açmaktadır. Anormal gelişen damarlar da göz tabakalarında ayrışmaya, tam görme kaybına neden olabilmektedir. Bu duruma Prematüre Retinopatisi yani kısa ve yaygın adıyla ROP hastalığı denilmektedir."
GÖRME KAYBI RİSKİ
ROP hastalığının tedavisi hakkında da bilgi veren Doç. Dr. Bayramoğlu, "Özellikle 32. gebelik haftasından önce ve 1500 gramdan küçük doğan bebeklerin çoğunda ROP hastalığı görülür. Fakat ROP hastalığı olan bebeklerin büyük bir kısmında hastalık, bebek büyüdükçe kendiliğinden geriler. Bebeklerin az kısmında tedavi edilmediği takdirde ömür boyu görme kaybı riski oluşturabilecek ciddi ROP hastalığı gelişir" dedi.
ROP MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
"ROP muayenesi nasıl yapılır?" sorusuna ise Doç. Dr. Bayramoğlu, şu yanıtı verdi: "ROP muayenesi için göz bebeğini büyütücü damlaların tekrarlanarak damlatılması gerekmektedir. Sonrasında 45 dakika ile 2 saat arasında bekleme süreci olabilir. Göz bebekleri büyüdükten sonra muayene yapılır. Bebekler acı duymasa bile hemen hemen her zaman bu muayene esnasında ağlamaktadırlar. Muayene süresi birkaç dakika sürebileceği gibi göz bulgularının ciddiyetine göre yarım saatte kadar da uzayabilir."
5'İNCİ EVREDE CİDDİ GÖRME KAYBI YAŞANIR
ROP hastalığının 5 evreye ayrıldığını söyleyen Doç. Dr. Bayramoğlu, "1'nci evredeki bebeklerin çoğu, 2'inci evredeki bebeklerin önemli bir kısmı ve 3'üncü evredeki bebeklerin az bir kısmında hastalık kendiliğinden gerileyebilir. Hastalık 3'üncü evreye ulaştığında ve kendiliğinden gerilemeyeceğini gösteren bulgular varlığında, hastalık lazer ve veya iğne tedavileri ile yüksek başarı oranları ile tedavi edilebilir. Hastalığın 4 ve 5'inci evreye geçmesi durumunda ömür boyu görme kaybının gelişmesi kaçınılmaz olabilir. Modern tıbbın en gelişmiş ameliyat imkanlarıyla bile 5'inci evredeki hastalık, ilk 3 evredeki gibi tedavi edilememektedir" dedi.
İLK BİR AY İÇİNDE GÖZ MUAYENESİ ŞART
PREMATÜRE doğan bebeklerin ebeveynlerine de uyarılarda bulunan Doç. Dr. Bayramoğlu, "Bebek yoğun bakımda yattığı sürece, ROP muayeneleri burada yapılır. Fakat bebek taburcu edildikten sonra bebeğin ROP muayenesine götürülmesi birincil olarak ebeveynlerin sorumluluğundadır. Bu muayeneler bebek doğduktan sonra 1'inci ayda başlar, haftada 1-2 kez yapılması gerekebilir ve hastalık bulgularının düzeldiğinden emin olunana kadar devam edilmelidir. Malesef sık muayeneler dışında hastalığın nasıl seyredeceğini öngörmek mümkün değildir."
ZAMANINDA TEDAVİ ÇOK ÖNEMLİ
ROP hastalığında erken değil "zamanında" tedavinin çok önemli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Bayramoğlu "Hastalığın bir kısmı kendiliğinden gerileyebilmektedir. Henüz gelişimi tamamlanmamış olan bir organda tedavi uygulamamanın ek riskleri olabilmektedir. Sık ve yakın takip gerektirmektedir. Malesef, hastalığın kendine özgün bu karakteristiği, hastalığın doğru anlaşılmasını güçleştirmektedir" diye konuştu.
