Erişkin kadınların yüzde 75'i hayatlarının herhangi bir döneminde en az bir defa mantar enfeksiyonu geçiriyor. Bazı vakalar kolayca tedavi edilebilirken bazıları kronikleşebiliyor. Vajinal mantar enfeksiyonu oluşumunda bazı kolaylaştırıcı faktörler de söz konusu. Bunlardan bir tanesi ise yaz aylarında ortaya çıkabiliyor. Özellikle havuz (klor) ve deniz suyu (nem) vajinal flora dengesini bozabiliyor. Islak mayoyla uzun süre oturmak da enfeksiyon için açık bir risk faktörü olabiliyor. Özel Göztepe Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Mustafa Ateş, yaz aylarında en sık karşılaşılan mantar enfeksiyonunun nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
PATOLOJİK TABLO
Op. Dr. Ateş, tıbbi literatürde 'genital kandidiyaz' olarak tanımlanan ancak daha çok vajina ve vulvada oturduğu için mikotik vaginitis veya mikotik vulvovaginitis diye adlandırılan vajinal mantar enfeksiyonlarının, yaşamı kabusa çevirebileceğini söyledi. Op. Dr. Mustafa Ateş, "Kadınların yüzde 75'i hayatlarının herhangi bir döneminde en az bir defa mantar enfeksiyonu geçirir. Vajinal mantar enfeksiyonunun nedeni yüzde 75-95 oranında etken bir maya hücresi olan Candida albicans'tır. Candida albicans normalde vajinada bulunan bir mikroorganizmadır. Çeşitli nedenlerle patolojik tablo yaratabilir" dedi.
ENFEKSİYON NEDENLERİ
Op. Dr. Ateş, vajinal mantar enfeksiyonuna neden olabilen faktörleri ise şöyle sıraladı:
1-ANTİBİYOTİKLER: Yoğun antibiyotik kullanımı vajinanın normal pH dengesini bozabilir.
2-GEBELİK: Gebelik hormonlarının etkisiyle vajinada glikojen miktarı artar, vajinanın asidik ortam dengesi bozulur, mantar enfeksiyonu için uygun bir zemin oluşur.
3- DİYABET: İdrar ve vajinal salgılarda glikoz düzeyi yükselebilir.
4- BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN BASKILANMASI: Bazı sistemik hastalıklar ve bazı ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayabilir.
5- SPİRAL: Uygulama esnasında gerekli steril şartlar sağlanmadığında bazen enfeksiyonlara neden olduğu düşünülür.
6-NAYLON GİYSİLER: Özellikler obez kadınlarda kullanılan naylon giysi ve iç çamaşırları ısı ve nem artışına sebep olabilirler.
7-LOKAL ALERJENLER: Renkli tuvalet kağıtları, parfümler, yüzme havuzlarında kullanılan antiseptik ilaçlar, tampon ve pedler de bazen etken olabilir. 8-RAHİM AĞZINDA YARA (EROZYON) YA DA ENFEKSİYONLAR: Bu zeminlerde de mantar enfeksiyonları görülebilir.
9-METABOLİK HASTALIKLAR: Obezite ve radyasyon tedavisi gibi etkenler de bu faktörler arasındadır.
HAVUZDAKİ KLOR DOĞAL DENGEYİ BOZUYOR
Op. Dr. Ateş, havuz ve deniz suyunun vajinal flora dengesini bozabildiğine dikkat çekerek, şunları söyledi: "Klor sudaki zararlı mikroorganizmaları öldürür. Ancak bu arada vajinadaki yararlı mikroorganizmaları da baskılayarak dengeyi bozar. Islak mayoyla uzun süre oturmak enfeksiyon için açık bir risktir. Islak çamaşırlar genital bölgenin uzun süre nemli kalmasına neden olur. Nem, bakteri ya da mantar gibi mikroorganizmaların üremesi için ideal bir ortam oluşturur. Ayrıca deniz kıyafetlerinin yapımında genellikle kullanılan sentetik, hava geçirmeyen kumaşlar, genital bölgenin yeterince hava almasına engel olur ve enfeksiyon riskini arttırabilir."
EN ÖNEMLİ BELİRTİSİ KAŞINTI
Vajinal mantar enfeksiyonunun en sık görülen belirtisinin kaşıntı olduğuna dikkat çeken Dr. Ateş, şunları söyledi: "Geceleri şiddetlenir ve sıcak etkisiyle artar. Hastaların çoğunda dış genital organlarda yanma vardır. İdrar yaparken buralarda şiddetli yanma hissi olur. Bazı hastalarda cinsel ilişki esnasında ağrı olabilir. Akıntı olmayabilir. Eğer varsa beyaz renkli, peynir kesiği şeklinde tanımlanan ya da kireç benzeri olarak nitelendirilen parçacıklar bulunabilir. Vajina duvarında mantar plakları görülebilir. Kötü koku pek görülmez. Kokunun olması eşlik eden ikinci bir enfeksiyonun varlığını akla getirmelidir."
ÖRNEKLER MİKROSKOPTA İNCELENİR
Op. Dr. Ateş, vajinal mantar enfeksiyonunun tanısının nasıl konulduğunu ise şöyle anlattı: "Muayene esnasında hastanın şikâyetleri ve muayene bulgularının birlikte değerlendirilmesi genellikle tanı için yeterlidir. Gerektiğinde alınan akıntı örneğinin potasyum hidroksit ile işlem gördükten sonra mikroskopta incelenmesi tanıyı kesinleştirir."
DAR GİYSİLERDEN KAÇININ
VAJİNAL mantar enfeksiyonunun tedavisinin bazen inatçı olabileceğinin de altını çizen Op. Dr. Ateş, şöyle dedi: "Tedavi ile akut şikâyetler büyük ölçüde giderilir. Ancak hastaların yüzde 5-25'inde hastalık daha sonra tekrarlar. Bir yıl içinde 3-4 defadan fazla vajinal mantar enfeksiyonu atağı geçirilir ise tekrarlayan enfeksiyondan söz edilebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda partnerin de genital muayenesi ve gerekirse tedavisi önerilmelidir. Tedavi esnasında özellikle pamuklu iç çamaşırları kullanılması önerilmektedir. Ayrıca dar giysilerden kaçınılması, nötr pH derecelerine sahip, bu amaçla üretilmiş sabunların kullanılması tedaviye yardımcı olur."
