Özel İstanbul Şafak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Defne Dağlar, adet düzensizliği ya da menstrüasyon dönemi düzensizliğinin, kadınların sıklıkla karşılaştıkları ve nedenini merak ettikleri bir durum olduğunu söyledi. Op. Dr. Dağlar, pek çok hastalığın habercisi de olabilen adet düzensizliklerine karşı uyararak, kadınların polikliniğe en çok başvurdukları şikayetlerden birinin adet düzensizliği olduğunun da altını çizdi.
7 GÜN KURALI
Op. Dr. Dağlar, "Adet düzensizliği ne demektir?" sorusuna ise şu yanıtı verdi: "Adet döngüsünün başlangıcında hipofiz bezi denilen bir salgı bezinden ilk komutla yumurtalıkta yumurta seçimi başlar. Seçilen yumurta adetin başlangıcından itibaren 10'uncu ile 20'inci günü arasında yumurtlama ile atılır. Döllenme olursa gebelik oluşur. Döllenme olmazsa tam 14 gün sonra adet görülür. Yani rahimin bebeği tutan tabakası dışarıya kanla atılır. Bu anlattığım adet döngüsü 28 gün sürer. Ancak adetin başlangıcından diğer başlangıca kadar geçen sürenin 21 günden kısa olmasına 'sık adet', 35 günden fazla olmasına 'geciken adet' denilir. Burada en fazla yapılan hata adetin bitişinden diğer adetin başlangıcına kadar geçen günün sayılması. Bu adet görülen sürenin uzun ya da kısa olmasına göre değişir. Bu nedenle adet günleri başlangıçtan başlangıca sayılır. Ben akılda kalsın diye '7 gün kuralı' diyorum. Adet beklenenden 7 gün geç, 7 gün erken olursa ya da 7 günden uzun sürerse adet düzensizliğiniz vardır."
HORMONAL OLABİLİR
Adet düzensizliğinin nedenlerini ise Op. Dr. Dağlar, şöyle sıraladı: Hastanın yaş grubu, kronik hastalıkları, kullandığı ilaçlar, ailevi yatkınlığı gibi önemli noktalar göz önüne alınarak ultrason ve hormon testi gibi değerlendirmelerle teşhis konulur. Ergen yaş grubunda daha çok hormonal bozukluklar, daha nadir olarak gelişimsel kistler görülür. Hastaya ultrasonla bakıp, gerekirse hormon testi ile teşhis konur. Duruma ve yaşına göre tedavi planlaması yapılır. Üreme çağındaki genç hasta grubundaki adet düzensizliklerini ise ikiye ayırabiliriz; birincisi görüntüleme yöntemleri ile görülebilenler, ikincisi ise hormonal nedenler."
POLİPLER BİNDE 2 ORANINDA KÖTÜ HUYLU OLABİLİR
Adet düzensizliği nedenlerinden birinin de polip denilen et parçacıkları olduğunu söyleyen Op. Dr. Dağlar, "Adet düzensizliği dışında çocuk sahibi olamama, dış gebelik gibi sorunlara da sebep olabilir. Ultrasonda rahim duvarında düzensizlik ve kalınlık artışı olarak görülebilir. En iyi HSG denilen rahim filmi ile tespit edilir. Histereskopi denilen kameralı ışıklı bir sistemle hastanede kalmayı gerektirmeden çok kolay bir operasyonla alınabilirler. Özellikle 45 yaşından sonra binde 2 ihtimalle kötü huylu da olabileceğinden mutlaka alınmalıdır" dedi.
HORMONAL KAYNAKLI ADET DÜZENSİZLİKLERİ NELERDİR?
Hormanal
kaynaklı adet düzensizlikleri hakkında da bilgi veren Op. Dr. Dağlar, şunları söyledi: "Hormon bozukluklardan en çok görüleni Polikistik Over Sendromu (PCOS)'ur. Onun dışında yine PCOS'a benzeyen yumurtlama bozuklukları, yumurtlama fonksiyonunu etkileyebilen tüm hormon hastalıklarını bu grupta sayabiliriz. Örneğin tiroit bezi hastalıkları ve süt hormonu yükselmesi yani prolaktinoma gibi. Bu hastalıklar hormon testleri ile teşhis edilirler. Hormon testleri adetin 2'inci veya 5'inci günleri arasında yapılır. PCOS'da insülin direnci ve buna bağlı kilo artışı, tüylenme, adet gecikmesi ya da adet görememe, akne, saçta dökülme, yağlanma ve tabii çocuk sahibi olma konusunda problemler görülebilir. Bu hastalıkları tespit ettikten sonra uygun tedavilere başlayıp belli aralıklarla hastalarımızı takip ediyoruz."
YUMURTALIK KİSTLERİ
ADET düzensizliğine yumurtalık (over) kistlerinin de neden olabileceğini söyleyen Op. Dr. Dağlar, şunları söyledi: "Yumurtalık kitleleri daha çok kist şeklinde görülür. En çok hormonal kökenli kistler görülür. Bazı yumurtalık kistleri ise tümoral oluşumdur. Bunların ilaçla tedavisi yoktur. Yumurtalık kanseri ise daha çok ileri yaşlarda görüldüğünden adet düzensizliğinden çok karın şişliği, hazımsızlık, bitkinlik gibi belirtiler verir. Yumurtalıkta görülen kistlerden biri de çikolata kisti yani endometriomadır. Bu kistler adet düzensizliğinden çok adet ağrısı, ilişkide ağrı, çocuk sahibi olamamaya neden olabiliyorken, yumurtalığın hormonal kökenli kistlerinde ise adet düzensizliği, çocuk sahibi olamama, kilo artışı, tüylenme, saç dökülmesi, ciltte ve saçta yağlanma şikayetleri oluşturabilir."
MİYOMLARA DİKKAT
MİYOMLARIN da adet düzensizliğine yol açabileceğini söyleyen Op. Dr. Dağlar, şu bilgileri verdi: "Miyomlar rutin muayenede jinekolojik ultrason ile görülebilirler. Miyomlar rahimin değişik tabakalarından, rahim ağzından, rahimin bağlarından çıkabilen iyi huylu tümoral dokulardır. Miyomun ilaçla tedavisi yoktur. Yerleşimi, büyüklüğü ve şikayet derecesine göre ameliyatla alınabilirler. Hastaya adet düzensizliği dışında, baskı hissi verebilir, ilişkide ağrı, çocuk sahibi olamama, düşük veya erken doğum nedeni olabilirler."
MUTLAKA SMEAR YAPTIRIN
ADET dışı kanamalar yani adet döngüsü dışında olan kanamalara da dikkat çeken Op. Dr. Dağlar, "Rahim ağzı hastalıkları ve hatta rahim ağzı kanseri de kanama nedeni olabilir. Bu hastaları HPV ve SMEAR testi ile tespit edebiliyoruz. Bu testler muayene sırasında kolay bir şekilde alınabiliyor. İlişkide bulunan herkes bu testleri yaptırmalı. Bir diğeri de menopoz sonrası kanamalar. Adet düzensizliğinin de menopoz sonrası kanamanın da tabii ki en korkulan nedeni rahim kanseridir. Ultrasonda rahim duvarı kalın, adeti düzensiz hastanın yaşı 45'in üzerinde ise özellikle de doğum yapmamış hasta ise mutlaka biyopsi yapılmalıdır" dedi.
