Medipol Mega Üniversite Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Prof. Dr. Vedat Göral, yaz ishalleri ve bağırsak enfeksiyonları hakkında bilgi verdi. Prof. Dr. Göral, "Yaz ishalleri adından da anlaşılacağı üzere, yaz aylarında ve hava sıcaklığı arttığı durumlarda ortaya çıkar" diyerek, şunları söyledi: "Kirli yiyecek yediğinizde veya su içtiğinizde, viral gastroenterite yakalanma olasılığı yüksektir. Bu duruma neden olan virüslerden birine sahip biriyle mutfak eşyaları, havlular veya yiyecekleri paylaşırsanız, gastroenterit olma ihtimaliniz olabilir." Gastroenteritin, mide gribi olarak da adlandırıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Göral, "Genellikle bakteriyel veya viral bir mide mikrobundan kaynaklanan, mide ve bağırsak iltihaplanması ile ishal, kramplar, mide bulantısı, kusma yanında ateşe de neden olan bağırsak enfeksiyonudur" dedi.
BESİN ZEHİRLENMESİNE BAĞLI İSHAL
Yazın özellikle kirli gıda ve sıvı yoluyla daha doğrusu iyi yıkanmamış sebze-meyve ve iyi pişirilmemiş gıdalardan, bazen bulantı kusma ve karın ağrısının ardından gelişen besin zehirlenmelerine bağlı ishal durumu gelişebileceğini söyleyen Prof. Dr. Göral, şunları söyledi: "Virüs, özellikle rotavirus ve adenovirus, bakteri ve parazitler en sık görülen ishal sebepleri arasında bulunmaktadır. Aynı zamanda, beslenmeye bağlı da yaygın olarak ishal görülmektedir. Özellikle uzun süreli ishal nedenleri arasında bakterilerin neden olduğu hastalıklar ve besin zehirlenmesi başta gelmektedir."
KİRLİ SU TEHLİKESİ
Yaz aylarında artan su ihtiyacı nedeniyle, çoğunlukla kirli yani enfekte suların içilmesi ya da bu sularla yıkanan meyve ve sebzelerin tüketilmesinin de ishallere neden olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Göral, şöyle dedi: "Yazın görülen ishaller dikkat edilmezse daha ciddi hastalıklara yol açabilir. Doğada, özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş sularda, ishal nedeni olabilecek çeşitli mikroplar bulunur. Bunlar özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karıştığı sularda, iyi ilaçlanmamış içme ve kullanma sularında, özellikle yaz aylarında uzun süre canlı kalarak çoğalır. Bu suların içilmesi veya böyle sularla bulaşık yıkanması, sıcak ortamda beklemiş gıdaların, örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvelerin tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak insanların bağırsaklarına ulaşır. Bunların bir kısmı bağırsak duvarında iltihap oluşturarak hem bağırsak hareketlerini artırır hem de bağırsağa su ve iltihabi hücrelerin geçişine neden olur. Bir kısmı da bağırsakta iltihap yapmadan, salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçişini artırmak suretiyle ishale neden olur."
ŞİŞELENMİŞ SU İÇİN
Prof. Dr. Göral, şu önerilerde bulundu:
Sadece iyi şişelenmiş su veya karbonatlı su için.
Kirli sudan yapılmış olabileceğinden buz küplerinden kaçının.
Dişlerinizi fırçalamak için şişelenmiş su kullanın.
Az pişmiş et ve balıktan kaçının.
Yemek öncesi ve sonrası ellerinizi bol su ve sabunla en az 20 saniye süreyle yıkayın.
Açıkta satılan ve kaynağı bilinmeyen yiyecekler tüketmeyin.
Bağışıklık sistemleri yeterince gelişmedikleri için süt çocuklarının kullandıkları emzik ve biberonların temizliği büyük önem arz etmektedir. Emzikler, her gün 5 dakika süreyle kaynatılmalı, yere düşmesi durumunda daha önceden en az 20 dakika kaynatılmış sıcak sudan geçirilerek temizlenmeli; biberonlar ise her gün 10-15 dakika boyunca kaynatılmalıdır.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
PROF. Dr. Göral, yaz ishalinde belirtilerin, 1-3 gün içinde ortaya çıkabileceğini ve 14 güne kadar bazen sürebileceğini söyledi. Prof. Dr. Göral, dikkat edilmesi gereken belirtileri şöyle sıraladı:
Bulantı, kusma
Mide krampları ve ağrı
Ara sıra kas ağrıları veya baş ağrısı
Hafif ateş
EĞER İSHALSENİZ
PROF.
Dr. Göral, öncelikle vücudun kaybettiği su ve tuzu geri koymak gerektiğini söyleyerek, ishal durumunda neler tüketilmesi gerektiğini şu şekilde sıraladı:
1 litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır. Bu karışımı içebildiğiniz kadar sık aralıklarla için. İshal tedavisinde en önemli nokta sıvı tedavisidir.
Posasız ve yağsız gıdalar tüketin.
Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates-patates püresi, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yiyebilirsiniz.
Kuruyemiş, çikolata ve kızartma gibi gıdalardan uzak durun.
İshaliniz 24 saatten fazla sürdüyse sağlık merkezine başvurun.
