Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 4 yıldır Dil ve Konuşma Terapisti olarak görev yapan Aylin Toğrul, Türkiye'de 5 yıl önce açılan Sağlık Bilimleri Fakültesi Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü'nün ilk mezunlarından. Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi'nin kulak-burun-boğaz (KBB) polikliniğinde, KBB uzmanının ses kısıklığına bağlı şikayetlerde kendisine yönlendirdiği hastalara ses terapisi yapıyor. Terapist Aylin Toğrul, bazen üst solunum yolları enfeksiyonları, bazen de grip gibi hastalıklarda ödeme bağlı ses kısıklıklarıyla ilgili çalıştıklarını belirterek "Bu tablo geçici de olabilir. Alınacak önlemler ise sesi yormamak ve çok zorlamamak içindir. İki hafta ve üzerindeki geçmeyen ses kısıklıklarında mutlaka bir uzmana gidilmelidir. Çünkü burada iyi ya da kötü huylu patolojiler söz konusu olabilir" dedi.
ÖĞRETMENLERİN SESİ KISILIYOR
Sesin kalın ya da ince çıkması, çabuk yorulması, çatallanmalar yaşanmasında hastanın mutlaka hekime başvurması gerektiğinin altını çizen Aylin Toğrul, bazı mesleklerde ses kısıklığının daha sık görüldüğünü söyledi. Bu meslekleri de şöyle sıraladı: "Bu tehlike aktif olarak seslerini kullanan kişilerde daha da artar. Öğretmen, çağrı merkezi çalışanları, politikacı, şarkıcı, tiyatro sanatçısı, din görevlisinde ses kısıklığına daha sık rastlanır."
DİYAFARAMDAN ÇIKMALI
"Her bireyin kendine ait özel ses tonu vardır" diyen Aylin Toğrul, şunları söyledi: "Ses işitsel değil akustik olarak da parmak izi gibi kişiye özeldir. Ses, nefes ile oluştuğu için temelinde doğru nefes kullanımı yatar. Profesyonel kullanıcılar ve yeni doğan bebekler diyaframı kullanır. Günlük hayatta ise çoğu insan göğüs nefesini kullanıyor. Bunun anlamı daha küçük ses kaynağı ile konuşmaya çalışmak olduğu için boğaz ve ses telleri yoruluyor. Oysa doğru kullanım diyafram sesidir." Aylin Toğrul, ses terapisinin ne olduğunu şöyle açıklıyor: "Ses terapisi; ses sağlığını korumak, bozukluğunu tedavi etmek amacıyla uygulanan sistematik egzersiz programıdır. Çocukluk, yetişkinlik hatta yaşlılık döneminde yaşanan rahatsızlıklar ile ortaya çıkar. KBB uzmanı tarafından tespit edilir. Dil ve konuşma terapistine yönlendirilir." Toğrul, güne şarkı söyleyerek başlamayı önererek, "Çünkü ses tellerinin güne uyanması ortalama biz uyandıktan 1 saat sonra gerçekleşiyor. Ancak söylenecek rahat tonda bir şarkıyla ses telleri ısınıyor ve sabah sabah çıkan çatallı ses tonu ortadan kalkıyor" dedi.
10 SEANSLIK SES EGZERSİZİ
Özellıkle üst solunum yolları hastalıkları sırasında-sonrasında yaşanan ses kısıklığının altında yatan başka sebep yoksa bir hafta- 10 gün içinde geçebileceğini de söyleyen Aylin Toğrul "Eğer yanlış kullanıma bağlı fonksiyonel ses kısıklığı oluşmuşsa ancak terapi ile düzelir. İki haftadan fazla süren ses kısıklıklarında da mutlaka doktora başvurulmalıdır" dedi. Toğrul, ses terapisinde öncelikle hastaya fonksiyonel ses bozuklukların yanlışlarını ortadan kaldırmak için, doğru ses kullanım davranışları ve ses hijyeni öğrettiklerini belirterek "Nefes çalışmaları ile de kişinin ihtiyacına göre belirlenmiş ses egzersizleri ses kalitesini de artırır. Doğru ses kullanımı uzun bir süreç gerektirir. Ses terapisi süreci KBB doktorunun yönlendirme nedenine göre planlanır. 8-10 seanstan oluşur. Egzersizler kişinin günlük hayatına da aktarılmaya çalışılır" dedi.
HİPER FONKSİYONEL MİSİNİZ?
HIPER fonksiyonel kullanım adı verilen, kişinin sesini çok fazla zorlamasıyla ortaya çıkan durumlarda da ses terapisinin gerekli olabileceğini belirten Toğrul "Bazı meslekleri yapanlarda ses daha çabuk kısılıyor. Ya da bağıran, çığlık atan, ağlayan çocuklarda görülüyor. Sesin kötü kullanımının ortadan kaldırılması için bu terapiler önerilir" dedi. İşte 'hiper fonksiyonel' durumlar:
Okul çağı çocuklarında sesin yanlış-kötü kullanımına bağlı ses nodülleri
Yaşlılığa bağlı ses tellerinin incelmesi- kısılması
Reflü hastalıklarının ses tellerinde ödem oluştuğunda çabuk yorulma
Kadın ise ses perdesinde kalınlaşma, ses kalitesinin bozulması görülebilir.
SES HİJYENİ İÇİN
Ses sağlığını korumak adına uyulması gereken kurallar şöyle:
Sesiniz yorulduğunda konuşmaya devam ederek sesinizi zorlamayın.
Fiziksel olarak yorgunken konuşmayın.
Bol su için.
Uyku düzenine özen gösterin.
Kafeinli içeceklerden uzak durun.
Alkol ve tütün kullanmayın.
