Hayatımızın her noktasında karşımıza çıkan, hayatımızı kolaylaştırıyormuş gibi görünmesine rağmen zaman zaman sağlığımızı tehdit edebilen teknolojik cihazlar konusunda dikkatli olunması gerektiğinin altını çizen Uzm. Dyt. Aysun ipek, teknoloji ve obezite ilişkisi hakkında bilgilendirmelerde bulundu…
Obezite, vücudun sağlığı bozacak ölçüde aşırı ve anormal yağlanması durumudur. Obezite tanısında boy ve kilo değeri üzerinden yapılan Vücut Kütle İndeksi (VKİ) – Body Mass Index (BMI) hesaplaması kullanılır. Vücut kütle indeksi, kilogram olarak ağırlığın, metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle elde edilir. Vücut kütle indeksi hesaplama değeri 30'un üzerinde olan kişi obez, 40'ın üzeri olan kişi ise morbid obez olarak tanımlanır.
EN ÖNEMLİ SAĞLIK SORUNLARINDAN BİRİ
Dünya'da özellikle gelişmiş ülkelerin en önemli sağlık sorunlarından biri obezitedir. Yağ dokusu tüm metabolizmayı etkileyecek şekilde hormonal ve kimyasal maddeler salgılar. Bu salgılar iştahın açılmasına, doyma merkezinde anormalliklere ve obezitenin kolaylıkla ilerlemesine sebep olur. Aşırı kilo alımı, hareketlerimizin kısıtlanmasına ve ciddi hastalıklara yakalanmamıza sebep olarak sağlığımızı büyük ölçüde tehdit eder.
EBEVEYNLERİN HER İKİSİ DE KİLOLUYSA RİSK YÜZDE 80!
Düzensiz ve dengesiz beslenmek, fast-food tarzı yiyecekler tüketmek, hareketsiz yaşam, kilo almaya ve iç organların da yağlanmasına neden olur. Uzun süre aç kaldıktan sonra aşırı beslenmek, karbonhidrat içerikli yiyecekleri ve şekerli içecekleri çok tüketmek obeziteye neden olan beslenme yanlışlarından bazılarıdır. Ebeveynin her ikisi de kilolu ise çocukta obezite görülme ihtimali yüzde 80'dir. Bu durumda olan bireyler kronik hastalık açısından daha çok risk altındadır.
YANLIŞ BESLENME ALIŞKANLIKLARI TETİKLEYEBİLİR
Obezite aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz fiziksel aktivite, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyokültürel etmenler, gelir durumu, hormonal ve metabolik etmenler, genetik etmenler, psikolojik problemler, sık sık çok diyet uygulamak, sigara- alkol kullanma durumu, kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.) ile tetiklenir. Aynı zamanda şeker hastalığı, tiroit bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi bazı hormonal dengesizlikler de obezite nedenleri arasında yer alabilir.
ÖNEMLİ BİR RİSK FAKTÖRÜ
Damar sertliği hastalığı ve kolon, meme, böbrek, mesane, pankreas, prostat gibi bazı kanserlere yakalanma açısından obezite önemli bir risk faktörüdür. Morbid obez kişilerde Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kötü kolesterol yüksekliği, karaciğer hastalığı, uyku apnesi, eklem sorunları, polikistik over sendromu gibi onlarca hastalıkla sık karşılaşılması beklenir. Damar sertliği bu kişilerde çok erken yaşlarda başlayarak hızla ilerler, kalp krizi veya felç gibi korkutucu tablolara sebep olabilir. Bu hastalıklar sonucunda morbid obez bireylerde ölüm oranı normale göre çok daha fazladır.
TEKNOLOJİVE OBEZİTE İLİŞKİSİNE DİKKAT EDİLMELİ
Günümüzde bu seyri korkunç olan tabloların daha fazla yaşanmasına sebep olan en önemli unsur sedanter (hareketsiz) yaşamdır. Hareketsizliği ifade eden sedanter yaşam şekli ne yazık ki teknolojik gelişmeler ile günden güne daha da yayılmaktadır. İnternet kullanımının hayatın vazgeçilmez bir gereci haline geldiği bu teknoloji çağında internetin kontrolsüz ve bilinçsizce kullanımı; bireylerin fiziksel, psikolojik, sosyal, bilişsel sağlığını ve yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir.
POSTÜR BOZUKLUKLARINA SEBEP OLUYOR
Uyku döngüsü bozulan bireyler, uyarıcı madde kullanmakta, aşırı kahve ve kolalı içecekler tüketimini artırmaktadır. Fiziksel aktivitenin giderek azalmasına bağlı olarak oluşan obezite soru nedeniyle aynı zamanda sırt ağrısı ve postür bozuklukları da gelişir. Bilgisayar ve ekran başında geçirilen zamanı yanı sıra, gıda ve giyim alışverişlerinde uzaktan sipariş yolu ile satın almaların artması da hareketsizliği kat kat arttıran etkenlerden biridir. Tüketimin artması ve harcanan kalorinin azalması ile bu kolaylık bizi önce fazla kiloya, obeziteye, morbiz obeziteye ve büyük risklerle ölüme götürebilir.
HAKERETLİ BİR YAŞAM TERCİH EDİN
Teknolojiye kurban gitmemek için bu önerilere dikkat edin:
• Yemek yerken televizyon, bilgisayar, telefon ile asla ilgilenmeyin. Bu durumunda tokluk merkezi uyarılmaz ve sınırsız kalori alımı mümkün hale gelir.
• Kolay alışveriş yolları tercih etmeyin. Market alışverişleri, giyim alışverişleri kesinlikle yerinde ziyaret edilerek yapılmalı.
• Teknoloji ile ilişkimizi pozitife çevirmek adına iştahınızı yönetebileceğiniz yöntemler, egzersiz videoları, sağlıklı beslenme içerikleri, sağlıklı tarifler konulu birçok etkileşimden faydalanabilir, ayrıca kilo verme sürecini video içeriği veya yazı ile paylaşan bireylerden ilham alabilirsiniz.
• Haftada 3 gün mutlaka aktivite planlayın. Sosyal alanlarınızda aktif insanlarla vakit geçirin. Doğa yürüyüşü, bisiklet sürmek vb. aktiviteler sizi sedanter hayattan kurtararak birçok kronik hastalıktan koruyacaktır.
