Rahim ağzı kanseri, her yıl 500 bin kadının yaşadığı bir kanser türü. Ülkemizde de 1500 kadına bu kanser tanısı konuluyor. Belirti vermediği için ilerlemiş evre kanserle karşılaşılıyor ve jinekolojik kanserler içinde ölüm oranları listesinde ilk sırada yer alıyor. Oysa 100'den fazla kanser türü içinde aşı ile korunabilen tek kanser türü olmasıyla dikkat çekiyor.
Toplumda yeterince farkındalık olmadığına dikkat çeken Kadın Hastalıkları, Doğum ve Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mete Güngör, sorularımızı yanıtladı…
1 Rahim ağzı kanseri nasıl oluşuyor?
En büyük nedeni virüsler. Human Papilloma Virus (HPV) 200'den fazla virüsü barındırıyor ve bunların bazı tipleri rahim ağzında kanser oluşturuyor. Cinsel ilişki ile bulaşıp 10-15 yılda kansere dönüşüyor.
2 Vücudumuz HPV ile nasıl savaşıyor?
HPV ilk cinsel ilişki sonrasında yüzde 30-50 düzeyinde bulaşabiliyor.
Bulaşmadan sonraki 2 yılda bağışıklık sistemimiz bu virüsü yüzde 90 oranında temizliyor. Yüzde 10'luk kısmı vücutta kalabiliyor. Bağışıklık sistemi zayıfladığında, kanser öncesi lezyonlar oluşuyor. Kanserleşme süresi uzun sürdüğü için aşı yapılması önem taşıyor.
3 Kimler HPV aşısı yaptırmalıdır?
HPV aşıları 9 yaşından itibaren yapılabiliyor, ancak önerilen yaş 11-12'dir. Erken bir yaşta başlanmasının nedeni, cinsel hayatın başlamamasıdır. HPV yalnızca kız çocuklara değil, erkek çocuklara da yapılması gereken bir aşı. Böylece kendilerini HPV enfeksiyonları sonucu gelişebilecek başta rahim ağzı kanseri olmak üzere vajen, vulva, gırtlak, penis ve anüs gibi kanserlerden hayat boyu koruyabiliyorlar. Aşı 26 yaşına kadar herkese öneriliyor. 27-45 yaş arası yetişkinlerde aşı yaptırabilir. Ancak aşı öncesinde doktorlarıyla enfeksiyon riskleri hakkında konuşmaları gerekiyor.
4 Kaç doz aşı yaptırılmalı?
14 yaşından küçük olanlara 6 ay arayla 2 doz yapılmalıdır. 15 yaş ve üstü olanlar ise ilk doz sonrası 2. ve 6. ayda olmak üzere 3 doz aşı olmalılar.
5 HPV aşısını kimler yaptırmamalı?
HPV aşısından uzak durması gereken 3 grup bulunuyor;
Hayati tehdit oluşturan bir alerjik hastalığı veya daha önce tespit edilmiş bir reaksiyonu olanlar
Bilinen maya alerjisi olanlar
Hamileler
6 Kaç çeşit HPV aşısı var?
Dünyada 2 HPV aşısı var. Bunlar halk arasında içerdikleri HPV tiplerine göre 4'lü ve 9'lu olarak biliniyor.
4'lü HPV aşısı: HPV aşılarının ilk versiyonudur. En sık kanser yapan HPV 16 ve 18 tiplerine ayrıca en sık siğil nedeni olan HPV tip 6 ve 11'e karşıda koruyucudur.
9'lu HPV aşısı: HPV 16 ve 18'e ek olarak HPV'nin 6, 11, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerine karşı koruyor.
7 Aşılar nasıl yarar sağlıyor?
HPV'yle ilişkili kanserleri yüzde 90 önlüyor. Ayrıca çok sayıda biyopsi işlemini ve konizasyon ameliyatına gerek duyulan kanser öncesi lezyonların oluşma olasılığını da yüzde 90 azaltıyor. Aşı olanlar nadiren siğil olurlar.
8 Olası yan etkileri neler?
Aşının herhangi bir ciddi yan etkisi görülmüyor. Ancak sık görülen hafif düzeyde yan etkiler şunlar;
Aşı yerinde ağrı, kızarıklık ve şişme
Hafif ateş
Baş dönmesi (Bu nedenle özellikle genç yaştakilerin aşıdan sonra 15 dakika oturması ve beklemesi tercih ediliyor)
Baş ağrısı ve yorgunluk
Kas ve eklem ağrısı
Çok nadiren alerjik reaksiyonlar
