Türkiye'de 5 ölümden biri kanser nedenli. Kadınlarda meme kanserininin ardından rahim ağzı kanseri en sık görülen ikinci kanser türü olarak biliniyor. Kadınlarda ortaya çıkan, endometrium (rahim), over (yumurtalık) ve serviks (rahim ağzı) kanseri en sık görülen ilk 10 kanser arasında yer alıyor.
Kadın Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Zehra Neşe Kavak, "Tüm dünyada kalp hastalıklarından sonra ölüm nedenleri arasında ikinci sırada gelen kanser nedeniyle her yıl yaklaşık 10 milyon kişi hayatını kaybediyor. Erkeklerde en çok akciğer ile prostat kanseri görülürken kadınlarda ise meme kanseri ilk sırada yer alıyor. Dünyada her 8 kadından birinde meme kanseri ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra rahim, rahim içi kanseri ve sigara tüketiminin artmasıyla beraber kadınlarda da akciğer kanserinin görülme sıklığı yükseldi" diye konuştu.
Risk faktörlerinin bilinip zamanında önleyici tedavilerin yapılmasının altını çizen Prof. Dr. Kavak, kanserin nedenleri arasında; düzensiz beslenme, kötü sosyo ekonomik koşullar, check-up programlarının düzgün izlenmemesi, genetik yatkınlık ile sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklar sıraladı.
KANSERDEN KORUNMANIN YOLLARI
Genetik yatkınlığın kanserle ilişkisine dikkat çeken Prof. Dr. Kavak, erken teşhisin önemini vurgulayarak şu bilgileri verdi:
"Özellikle genetik yatkınlık söz konusuysa, örneğin eğer bir kadının anneannesinde ve annesinde meme kanseri varsa bu risk 2,5 kat artıyor. Risk altındaki kişinin düzenli tarama programına gitmesi gerekiyor. Yani genetik yatkınlığı bilmek kendimizi korumak anlamında ilk önemli basamağı oluşturuyor. Takip protokollerinin buna göre oluşması lazım. Riski azaltan en önemli faktör erken teşhis. Düzenli beslenme de çok önemli. Katkı maddeleri içeren gıdalardan uzak durmak, doğal ve işlenmemiş besinleri tüketmek gerekiyor. Sigara ve alkolden uzak durup, düzenli egzersiz yapmalıyız. Hiçbir şey yapamıyorsak bile haftada 4 gün tempolu yürümeliyiz.
EMZİREN KADINLARDA DAHA AZ GÖRÜLÜYOR
Geç yaştaki hamileliğin kanser riskini doğrudan artıran bir sebep olmadığını belirten Prof. Dr. Zehra Neşe Kavak, "Meme kanseri için belki risk faktörü oluşturabilir. Çünkü meme kanseri erken doğum yapan ve bebeğini uzun süre emziren annelerde daha az görülüyor. Emzirme kadınları kanserden koruyor" diye konuştu.
STRES, RİSKİ ERKEN YAŞLARA ÇEKİYOR
55 yaşından sonra emekliliğin erken ölüm nedenleri arasında olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Zehra Neşe Kavak, "Stres kanserin nedenleri arasında önemli bir faktör. Sporun üzerinde önemle durmamızın nedenlerinden bir tanesi de stresi azaltıcı bir etkisinin olması. Araştırmalara göre stresle baş edemeyen kişilerde belli tür hastalıklar çok daha net ve erken ortaya çıkıyor. 55 yaşından sonra emeklilik, erken ölüm nedenleri arasında yer alırken erken emekli olanlar daha uzun süre yaşıyor. Kansere yakalanma riskini de azaltıyor. Çünkü günlük hayatlarında strese daha az maruz kalıyorlar. Şehirde yaşayanlar daha çok stresle hayatlarına devam ediyor. Eğer stresi azaltmak istiyorsak kendi kendimize yöntemler geliştireceğiz. Düzenli yürüyüş, diyet, yoga, pilates ve terapi gibi yöntemler önemli" ifadelerini kullandı.
PANDEMİDE TARAMA ORANLARI DÜŞTÜ
Koronavirüs salgını nedeniyle kanser taramalarının ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Kavak, düzenli taramaların korunma ve erken tanının en önemli parçası olduğunu hatırlatarak, "Tüm dünyanın 2020 yılından bu yana pandemi ile mücadele etmesi, kanser taramalarının da düzenli yapılmasını olumsuz etkiledi. Kanser tarama oranlarının düşmesi, erken teşhis imkanını azalttı. Kanser eskiden 'amansız' ya da 'çaresiz' hastalık olarak bilinirdi. Ama artık bu hastalığın tedavi edilebildiği, en önemlisi de önlenebilir olduğu yönünde toplumda ciddi bir farkındalık oluştu. Ancak bu henüz yeterli değil, gidilecek çok yolumuz var. Özellikle pandemide bu noktada bir gerileme yaşadık. Pek çok kişi hastaneye gitmekten korktuğu için hayat kurtaran kanser taramalarını ihmal etti. Bu da önümüzdeki dönemde çok ciddi sonuçlar doğurabilir." dedi.
GÜVENLİ HASTANELERE BAŞVURUN
Kanser Haftası nedeniyle pandemide hastaneye gitmekten korkanlara çağrıda bulunan Prof. Dr. Neşe Kavak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Covid-19 açısından önlemlerini titizlikle uygulayan, bazı katlarını Covid – 19 hastaları için ayırarak diğer hastalar ile temasını önleyen güvenli hastaneleri araştırın. Bu hastanelere gitmekten korkmayın. Kanser açısından özellikle risk grubunda bulunanlar, şüphe çeken şikayetleri olanlar mutlaka gerekli tarama testlerini yaptırsınlar. Salgını fobi haline getiren hastalar, bu korkularından kurtulmaya çalışsınlar, doktorlarına gitsinler ve kanserde erken teşhisin hayat kurtaracağını unutmasınlar."
KANSERİN 10 BELİRTİSİNE KARŞI UYANIK OLUN
KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ
Meme Kanseri
Rahim ağzı kanseri
Rahim Kanseri
Yumurtalık Kanseri
HANGİ YAŞTA HANGİ TETKİK?
YAŞ 20 - 39 (3 yılda bir kontrol): Kadınlarda; ağız boşluğu, tiroit bezi, lenf bezleri ve yumurtalıklar başta olmak üzere, muayene ve ayrıca memelerin her ay kendi kendine kontrolü ve PAP testi. Erkeklerde; ağız boşluğu, tiroit bezi, lenf bezleri, testisler ve prostat önde gelmek üzene genel muayene.
YAŞ 40 - 50 (Yılda bir kez kontrol): Kadınlar için yukarıdakilere ek olarak makattan tuşe ile muayene ve memelerin doktor kontrolü, 1-2 yıl arayla mamografi, ayrıca menopoz döneminde rahim kontrolü. Erkekler için yukarıdakilere ek olarak makattan tuşe ile prostat muayenesi.
YAŞ 50 VE ÜZERİ (3 - 5 yıl arayla kontrol): Kadınlarda yukarıdakilere ek olarak dışkıda kanama testi, kalın barsak endoskopisi ve mamografi. Erkeklerde yukarıdakilere ek olarak dışkıda kanama testi, gerekirse kalın barsak endoskopisi.
