2019 Aralık ayında Çin'in Wuhan şehrinde ilk kez ortaya çıkan SARS-COV-2 olarak bildiğimiz yeni Corona virüs enfeksiyonu pandemisi (COVID-19) halen bir küresel halk sağlığı sorunu olarak devam etmektedir.
SARS-COV-2 kısaltılmış adı olan "Severe Acute Respiratory Syndrome Corona virus 2" şiddetli akut solunum sendromu olarak genellikle ileri yaş grubunda veya kronik rahatsızlığı olan kişilerde daha ciddi sonuçlar doğursa da, her yaşta insanı ve hamileleri de etkilediği bilinmektedir. Bu henüz baş edemediğimiz enfeksiyon nedeni ile anne adaylarının hem kendileri hem de bebeklerinin sağlığı ile ilgili endişeleri devam etmektedir. Peki hamilelerde koronavirüs nasıl seyrediyor? Bu dönemde hamileler nelere dikkat etmelidir? Konuyla ilgili olarak Kadın Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nilgün Turhan'ın sabah.com.tr'ye özel açıklamalarda bulundu.
HAMİLELİKTE KORONAVİRÜS ENFEKSİYONU DAHA MI ŞİDDETLİ GEÇİRİLİR?
Hamilelik sırasında bağışıklık sistemi bir miktar baskılanır. Bunun sebebi anne karnındaki bebeğin dokuları ve organlarının anneden farklı olması nedeni ile annenin bebeği yabancı bir doku olarak algılamamasını sağlamak içindir. Bağışıklık sisteminin baskılanmış olması yanında bir diğer faktör de hamilelikte dakikada solunum sayısı ve oksijen tüketiminin artması, diyaframın yükselmesi, hamilelerin boğaz burun bölgelerinin ödemli hale gelmesidir. Tüm bu değişiklikler hamilelerin solunum yolu enfeksiyonlarına yatkınlığı artırır.
Hamilelik haftası ilerledikçe solunum mukozasındaki ödem ve akciğer kapasitesinin azalması ve oksijen tüketiminin artması nedeni ile solunum yolu enfeksiyonları daha kolay ilerler.
Enfeksiyonu kolaylaştıran saydığımız tüm bu değişikliklere rağmen iyi bir haber şu ana kadar elde ettiğimiz bilgilerin hamilelerin Covid-19 enfeksiyonunu daha şiddetli geçirmediklerini göstermesidir.
KORONAVİRÜS SALGINI HAMİLELERİ NASIL ETKİLİYOR?
Daha önceki yıllarda yaşanan SARS-COV ve MERS-COV virüs salgınlarında hamilelerin daha fazla etkilendiğini, her iki salgının da gebelik sırasında daha şiddetli klinik seyirleri olduğunu (entübasyon gereksinimi, yoğun bakım ünitesi gereksinimi, böbrek yetmezliği ve ölüm dahil) biliyoruz.
Coronavirüs ailesinden diğer virüslerin sebep olduğu önceki yıllarda yaşanan SARS ve MERS salgınlarında ve H1N1 grip (domuz gribi) salgınında hamilelerde görülen komplikasyonlar ile karşılaştırıldığında Covid-19'un gebeler üzerinde bu derece ciddi problemlere neden olmadığını görmekteyiz.
Covid-19 virüs ile ilgili şu ana kadar elimizdeki bilgilere göre hamilelerin diğer insanlara göre bu virüse daha fazla duyarlı olmadıklarını veya COVID-19 enfeksiyonu geçirenlerinde hastalığın seyrinin daha şiddetli ve ölüm oranlarının daha fazla olmadığını biliyoruz. Bu da bize Corona virüs 19'un diğer SARS virus salgınları kadar hamileleri ciddi etkilemediğini gösteriyor. Eldeki veriler topluma göre artmış bir duyarlılık olmadığını göstermekle birlikte anne adaylarının Covid-19 salgınına karşı yine de tedbirli olmalarını öneriyoruz.
HAMİLELİK SIRASINDA COVID-19 BEBEĞE GEÇER Mİ?
Covid-19 virüsü anne karnında bebeğe direk olarak geçmemektedir. Şu ana kadar olan bilgilerimize göre amnion sıvısı, plasenta, kordon, vajinal akıntı ve anne sütünde virüs tespit edilmemiştir.
HAMİLELİKTE GEÇİRİLEN KORONAVİRÜS ENFEKSİYONUNUN BEBEK ÜZERİNE OLUMSUZ ETKİLERİ VAR MI?
Hamilelerde düşük, bebekte doğumsal sakatlıklar veya başka bir gebelik problemine yol açtığına dair bir kanıt yoktur. Ancak gebelik sırasında yüksek ateşle seyreden tüm enfeksiyon hastalıkları organ gelişimlerinin gerçekleştiği gebeliğin erken döneminde zararlı olabilir.
Hamileliğin son aylarında geçirilen şiddetli akciğer enfeksiyonları erken doğuma yol açabilir. Covid-19 virüs enfeksiyonu geçiren hamilelerin erken doğum yapabildiklerini biliyoruz.
KORONOVİRÜSTEN GEBELER NASIL KORUNMALIDIR?
COVİD-19 virusünden korunma diğer insanlarda olduğu gibi hamilelerde de önemlidir. Gebelerin mümkünse evden çalışmaları, eve ziyaretçi kabul etmemeleri, sık el yıkama, ellerin ağız, burun ve göze temasından kaçınılması, koruyucu maske takılması, kalabalık ortamlardan uzak durulması, diğer kişilerle aralarında en az 1.5 metre mesafeye dikkat etmeleri önerilir.
HAMİLELERDE HANGİ BELİRTİLERDE COVİD-19 ENFEKSİYONUNDAN ŞÜPHE EDİLİR?
Covid-19 enfeksiyonun hamilelerde belirtileri ateş, kuru öksürük, kas ağrıları, halsizlik, boğaz ağrısı, nefes darlığı ve ishal olabilir. Şikayetler hafif, orta veya ağır olarak seyredebilir. Hafif pnömoni dediğimiz zatürre bulguları ile seyredebildiği gibi orta şiddetteki enfeksiyonlarda ateş ve solunum sıkıntısı olabilir. Ağır geçiren hamilelerde ise zatürre, ağır akut solunum yolu sıkıntısı gelişir. Kritik seyirdeki hamilelerde ventilasyon ihtiyacı yani solunum cihazına bağlanma, şok, böbrek yetmezliği ve diğer organ yetmezlikleri hatta ölüm olabilir.
HAMİLELER DOKTOR TAKİPLERİNE NASIL DEVAM ETMELİDİRLER?
Kalabalık hastane ortamlarında virüsün bulaşma riski yüksek olabilir. Gebelere önerilen muayene aralıkları 11-14 hafta arası, 20-22 haftalar arası, 28-32 hafta arası ve 36-40 haftalar arasıdır. Acil durumlarda bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Muayeneler dışındaki dönemlerde doktorları ile telefonla görüşüp sorunlarını danışabilirler.
KORONAVİRÜS DOĞUM SIRASINDA ANNEDEN BEBEĞE BULAŞABİLİR Mİ?
Koronavirüs enfeksiyonu doğum zamanlamasını veya doğum şeklini etkilemez. Korona virüs normal vajinal doğum olmasına engel değildir. Doğum şeklinin nasıl olacağına (normal vajinal doğum veya sezaryen doğum) annenin ve bebeğin sağlığı açısından en doğru olan hangisi ise ona göre karar verilir.
KORONAVİRÜS ENFEKSİYONU DOĞUM SONRASI BEBEĞE BULAŞIR MI?
Pozitif anneden bebeğe anne karnında bulaşmadığı, en sık bulaşmanın doğum sonrası yakın temasla, öksürme veya hapşırma ile damlacık yoluyla olduğu bilinmektedir. Bu nedenle annenin maske takması, bebeğine dokunmadan önce mutlaka ellerini yıkaması önerilir. Bebek ile anne aynı odada kalıyor ise mesafe en az 1.5 metre olmalı ve mümkün ise araya perde gibi bir bariyer koyulmalıdır. Şiddetli enfeksiyonda anne ile bebeğin izolasyonu gerekebilir.
COVID-19 POZİTİF OLAN BİR ANNE BEBEĞİ EMZİREBİLİR Mİ?
Anne sütünde koronavirüs yoktur. Anne emzirmek istemezse veya ağır hastalık geçiriyorsa pompa ile süt sağılıp bebeğe verilebilir. Süt sağılırken el yıkama ve maske önlemleri alınmalıdır.
PANDEMİ DÖNEMİNDE HAMİLELİK SIRASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? HANGİ BESİNLER ÖNEM TAŞIR?
Ellerin sık ve en az 20 saniye sabunla yıkanması, yakın temaslardan kaçınma, sosyal mesafeyi koruma, maske takılması gibi tüm gerekli önlemler hamileler için de geçerlidir.
Pandemi sürecinde hamilelerin uygun spor yaparak, hobilerine yeterince vakit ayırarak, sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenerek, düzenli ve yeterli süre uyku uyumaya özen göstererek vücut dirençlerini artırmaya her zamankinden daha çok dikkat etmeleri gerekiyor.
Paketlenmiş gıdalar, sakatatlar, kabuklu deniz mahsulleri, konserveler, bol yağlı ve kızartılmış gıdalar, kafein içeren kahve, kola, şeker ve karbonhidratlar uzak durulması gerekenler iken; taze sebze ve yeşillikler, yüksek protein içeren yumurta et ve balık, ara öğünlerde ceviz, badem, fındık gibi kuruyemişler, ev yapımı yoğurt, kefir, ayran gibi bağırsak florasını düzenleyen probiyotikler, bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine destek soğan, sarımsak, keten tohumu gibi gıdaların daha fazla tüketilmesi önerilmektedir.
