Covid-19'da semptomlarının başlangıcından itibaren ilk 3 haftanın hastalığın akut dönemi olduğunu belirten Medical Park Gebze Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Ergün Tozkoparan, Post Covid-19 sendromu ile ilgili sorularımızı yanıtladı.
Post Covid-19 sendromu nedir?
Tanımlamada henüz tam bir bilimsel uzlaşı olmamakla birlikte Post Covid- 19 sendromu; semptom ve bulguların 3 haftadan fazla sürmesi ya da 3 hafta sonrasında yeni semptom ve klinik bulguların ortaya çıkmasıdır. Post Covid 19 sendromu, erken ve geç dönem olarak ikiye ayrılmaktadır. Üç haftalık akut dönemi takip eden 9 haftalık dönem (ilk semptomların başlamasından itibaren 12. haftaya kadar olan dönem) Postakut Covid-19 olarak tanımlanmakta, klinik bulguların 12 haftadan uzun sürmesi durumunda kronik Covid 19 ya da uzun dönem Covid 19'dan söz edilmektedir.
Görülme sıklığı nasıl?
Farklı bilimsel çalışmalarda Post Covid-19 sendromunun sıklığına ilişkin değişik oranlar bildirilmiştir. ABD'de yapılan bir çalışmada pozitif Covid 19 Pcr testinden sonra hastaların sadece yüzde 65'inin 2-3 hafta içerisinde normale döndüğü bildirilmiştir. Bu durumda Covid'li olguların yüzde 35'inde Post Covid-19 sendromunun geliştiğinden söz edilebilir. Bizim gözlemlerimize göre de, en iyimser tahminle, olguların en az dörtte birinde Post Covid-19 geliştiğini söyleyebiliriz.
Hangi hastalarda Post Covid-19 sendromu gelişiyor?
Her Covid-19 geçiren her hastada neden Post Covid-19 sendromunun gelişmediği, bazılarında ise geliştiği tam olarak bilinmemektedir. Bağışıklık sisteminde antikor yanıtının yetersiz olması veya hiç olmaması nedeniyle hastanın kanında virüs dolaşımının devam etmesi, olası nedenlerden biri olarak ileri sürülmektedir. Bir diğer olası mekanizma ise viral enfeksiyon sürecinden sonra başlayan anormal yangısal (inflamatuar) yanıtın, nedeni bilinmeyen bir şekilde sonlanmayarak devam etmesidir. Yukarıda da değinildiği gibi, akut Covid 19 döneminin hafif atlatılması ile Post Covid-19 sendromunun gelişmesinde bir ilişki yoktur.
İYİLEŞME EVRESİNDE BELİRTİLER ARTABİLİR
Ne yapmalı?
Öncelikle Covid-19 hastalığının nekahet sürecinin uzun olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Hastalar her geçen gün kendilerinin biraz daha iyi hissederler ancak tam bir iyilik halinin oluşması ayları bulabilir. Hastalık iyileşme evresindeyken nefes darlığının artması, çarpıntı, göğüs ağrısı, bilinç değişiklikleri şiddetli baş ağrısı yakınmalarında her zamankinden fazla bir artış görüldüğünde mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
