"Lancet Countdown/Lancet Geri Sayım Raporu-Sağlık ve İklim Değişikliği 2020" raporu dün yayınlandı. Raporu, University College London liderliğinde aralarında Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası'nın da yer aldığı 35 farklı kurumdan 120 uzman hazırladı. Rapora göre; son yıllarda aşırı sıcaklara bağlı yaşamını kaybeden yaşlı nüfusu yüzde 54 arttı. ABD, bazı Avrupa ülkeleri ve Rusya, sıcak hava dalgasına bağlı en fazla yaşlı ölümünün görüldüğü ilk bölge kategorisinde yer alıyor. Türkiye ise sıcak hava dalgasına bağlı 65 yaş üstü ölümlerin en fazla görüldüğü ikinci bölge kategorisinde… Rapor, "101 ülkeden sadece 51'inin ulusal sağlık ve iklim değişikliği stratejisi ya da planı var" diyor. Türkiye'nin de "İklim Değişikliği 2011-2023 Eylem Planı" var. Uzmanlar "Sıcak dalgaları bir sessiz katil olma niteliğinde. İklim değişikliğiyle artan sıcak dalgalarına bağlı kitlesel ölümler başlamadan önlem almak zorundayız" diyor.
101 ÜLKEDEN 51'İ PLANLI AMA 4'ÜNDE FİNANSMAN VAR
Raporda hiçbir ülkenin sağlık sisteminin iklim krizine hazır olmadığı vurgulanıyor. Rapora göre; 101 ülkeden sadece 51'inin ulusal sağlık ve iklim değişikliği stratejisi ya da planı var. Ancak bu ülkelerden sadece 4'ü bu planları hayata geçirmek için yeterli finansal kaynak ayırdı.
COVID-19 VE İKLİM KRİZİNE EŞ ZAMANLI MÜCADELE
"Covid-19 sonrası toparlanma ve iklim değişikliği mücadelesi eş zamanlı planlanmalı" önerisine yer verilen raporda iklim değişikliği ve Covid-19 krizleriyle birlikte mücadele edildiği durumda, milyonlarca insanın sağlığının iyileştirilebileceği ve birçok hayatın kurtarılabileceği belirtiliyor. Çünkü beraber ilerleyen iki krize ortak bir yanıtın verilmesi, halk sağlığının iyileştirilmesi, sürdürülebilir bir ekonomi oluşturulması ve çevrenin korunmasına olanak sağlayacak.
65 YAŞ ÜSTÜ ÖLÜMLER ARTIYOR
Lancet Countdown Eş Başkanı Prof.Dr. Hugh Montgomery, "Rapor, Covid-19'da görüldüğü gibi, yaşlı nüfusun daha kırılgan olduğunu, bunun yanı sıra astı ve diyabet gibi önceden sağlık sorunu olan kişilerin daha fazla risk altında olduğunu gösteriyor" dedi.
Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan
Türkiye açısından raporu değerlendiren halk sağlığı uzmanlarından Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, "İklim değişikliğinin neden olduğu doğrudan ve dolaylı sağlık sorunları toplumun her kesimini ancak en çok yaşlılar, çocuklar ve hamileler gibi kırılgan grupları ve kronik hastalıkları olan kişileri tehdit ediyor. Raporun bulgularına göre dünya genelinde sıcaklığa bağlı 65 yaş üstü ölümler her yıl artış gösteriyor" görüşünü paylaştı.
Dr. Ümit Şahin
KİTLESEL ÖLÜMLER BAŞLAMADAN ÖNLEM ŞART
Sıcağa bağlı kitlesel ölümler başlamadan önlem alınması gerektiğini belirten Dr. Ümit Şahin, aşırı sıcaklar sırasında 65 yaş üzeri ve kalp hastaları başta olmak üzere, özellikle barınma koşulları iyi olmayan ve sosyal destek alamayan kesimlerde beklenmedik ölümler gerçekleşiyor. Bu hem politikacılar hem de toplumlar için görünmez bir sorun. Tıpkı hava kirliliğine bağlı ölümler gibi gerçek zamanlı saptanamadığı için, sıcak dalgaları bir sessiz katil olma niteliğinde. İklim değişikliğiyle artan sıcak dalgalarına bağlı kitlesel ölümler başlamadan önlem almak zorundayız" diye konuştu.
Dr. Melike Yavuz
2023'E KADAR EYLEM PLANIMIZ VAR
Dr. Melike Yavuz "Rapor, sağlık ve iklim değişikliğine ilişkin planları olan pek çok ülkenin finansman konusunda yaşadığı sıkıntılardan ve işbirliği eksikliğinden bahsediyor. Türkiye'nin İklim Değişikliği 2011-2023 Eylem Planı'nda sağlık sektörüne yönelik eylemler, hedefler ve hatta bunlara yönelik süre ve ilgili kuruluş önerileri bulunuyor. 2023'den önce bu önerilerin hızla hayata geçtiğini görmek isteriz" dedi.
HEAL-Sağlık ve Çevre Birliği Türkiye Danışmanı Funda Gacal
FOSİL YAKIT SAĞLIK MALİYETİ 160 MİLYAR TL
HEAL-Sağlık ve Çevre Birliği Türkiye Danışmanı Funda Gacal ise "Türkiye için iklim finansmanına erişmenin önemini biliyoruz. Unutulmamalı ki fosil yakıtları sistemden çıkarmak başlı başına finansman kaynağı. IMF'nin bulgularına göre Türkiye'de fosil yakıtlar yılda en az 160 milyar Türk Lirası (19,4 milyar dolar) sağlık maliyeti yaratıyor, bu maliyet iklim mücadelesine ve sağlık altyapısının iyileştirilmesine aktarılmalı" diye konuştu.
