Otizm belirtileri, bebeklikten itibaren göz teması kuramama, yaşıtlarıyla ilgilenmeme ve oyun oynamama gibi problemlerle kendini göstermektedir. Her ebeveynin bilgi sahibi olması gereken bu konu ile ilgili bilinmesi gereken tüm detayları bu başlık altında derledik. Genetik olduğu düşünülen ancak nedeni tam olarak bilinmeyen rahatsızlık Otizm nedir, belirtileri nelerdir? Otizm testi nasıl yapılır? İşte detaylar…
OTİZM BELİRTİLERİ
Otizmlilerin %70'inde zeka geriliği vardır. %'10 unda ise üstün zeka görülebilir. Otizm ile birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygu durum bozuklukları ve epilepsi görülebilir. Bir çocuğa otizm tanısı konulabilmesi için aşağıda sayılan belirtilerden en az 6 tanesini taşıyor olması gereklidir.
Sosyal etkileşimde yetersizlik ( göz teması kuramama, yaşıtlarıyla ilgilenmeme ve oyun oynamama, normal mimik ve duygusal ifadeleri göstermeme, etkileşim başlatma ve sürdürmede zorluk)
İletişim bozukluğu (konuşamama, aynı kelimenin sürekli tekrarı (ekolali), konuşan çocuklarla iletişim kurmaya çalışmama)
Hayali veya sembolik oyunlar oynamama (hayali oyunlar kurmama, tekrarlayan basit aktiviteler, sürekli aynı rutin hareketleri tekrar etmek, bir nesnenin bir parçasına aşırı takıntılı olmak, duygusal olarak uyarılamama veya aşırı tepki)
Otizm spektrum bozukluğu olan kişilerde özellikle de bebeklerde otizm belirtileri şöyledir; Göz teması ya yoktur yada kısıtlıdır, Adı ile seslenince tepki vermezler, Aşırı hareketli veya hareketsiz olabilirler, Çevreleri ile ilgilenmezler, Sarılma ve öpme gibi fiziksel temastan hoşlanmazlar, Konuşmada gecikme vardır, İnsanlarla iletişim yerine cansız varlıklarla ilgilenirler, Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler, Konuşmayı öğrenseler bile hep aynı kelimeyi tekrar ederler,
Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar, Uygun olmayan cümleler kurar kalıp gibi konuşurlar, Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir, İlgisiz şekilde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler, Bir cismin bir parçasına takıntı yapabilirler. ( örneğin sürekli arabanın tekerleği ile oynamak), Bazı objelere aşırı bağlanabilirler, Düzen takıntıları vardır.
Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler, Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, sürekli öne arkaya sallanma, kanat çırpma gibi yaparlar, Normal çocuklar gibi hayal kurarak oyun oynamazlar, arabaları dizer sürekli tekerini çevirirler, Sürekli aynı oyunları oynarlar, Bazıları çok inatçı ve hırçın olabilir.
Yukarıdaki belirtilerin çocuğunuzda görülmesinin ardından uzman bir doktordan destek almak çok önemlidir. Bunun üzerine doktorunuz otizm testi çeşitleri içerisinden uygun gördüğü testi çocuğa uygular. Unutulmamalıdır ki Otizm için en önemli durum erken teşhistir.
Otizmin belirtileri ve otizmli çocuğun karakteristik özellikleri baz alınarak otizm testi hazırlanır. İlk etapta ebeveynlerin doldurduğu testler yanında uzman görüşü ve değerlendirmesi gerekir. Otizm şüphesi olan bir çocuğun tüm davranışları gözlemlenir. Otizm test türleri ise şöyle:
Cars Derecelendirme Sistemi (Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği): Otizmli çocuğun davranışlarının gözlemlenmesine dayanır. Uzmanlar tarafından yapılan testte konuşma becerisi, adaptasyon, vücut kullanımı ve sosyal ilişkiler gözlemlenir.
M - Chat ( Küçük Çocuklar için Otizm Tarama Listesi): Simon Baron- Cohen tarafından hazırlanmış bir soru listesi olup 18 aya kadar olan çocuklara uygulanır. Anne baba ve çocuk doktorunun katılımı ile yapılır.
Otizm Tarama Testi: 4 yaş ve üstü çocuklara uygulanan bir test olup iletişim becerileri ve sosyal yapıları içeren 40 soruluk bir testtir.
İki Yaş İçin Tarama Testi: Taklit etme, dikkat kontrolü, oyun ve motor hareketleri gözlemlenir. İki yaş altı çocuklara uygulanan bir otizm tarama testidir.
OTİZM NEDENLERİ
Otizm neden olur sorusu internet üzerinden sıklıkla araştırılan durumlar arasında yerini almaktadır. 3 yaşından itibaren belirtilerini gösteren bu gelişim bozukluğu için ebeveynlerin çocuklarını bebeklikten itibaren takibe alması çok önemlidir.
Otizm hastalığının nedenleri arasında genetik olduğu söylense de henüz net bir fikre varılmamış ve otizm hastalığına neden yapılan araştırmalar sonucu henüz bulunamamıştır.
OTİZM GENETİK Mİ?
Otizm hastalığı bazı kaynaklarda genetik olduğu söylense de halen bu durumu kanıtlayacak net bir görüş bulunamamıştır. Genetik veya çevresel faktörler nedeniyle gelişim bozukluğu ortaya çıkabilir.
OTİZM TEDAVİSİ VAR MI?
Tedavi anlamında bakıldığında otizmli kişilerin tamamen bu hastalıktan kurtulması imkansızdır. Ancak erken teşhis sonrası kişiye verilecek olan eğitim ile sosyal beceri kazandırmaya yönelik tedaviler uygulanarak topluma kazandırılabilmektedir. Bu amaçla davranışsal eğitim ve özel terapiler uygulanır. Uygulanacak tedavinin aileye uygun olması da önemlidir. Konuşma terapisi, motor yetenekleri artırmaya yönelik terapiler, sosyal ileşim becerisini kazandırmaya yönelik terapiler uygulanan tedaviler arasındadır.
Otizm tedavisinde ebeveyn eğitimi en önemlisidir. Ailenin yaklaşımı bilinçli olmalıdır ki bu ailelere destek verme amaçlı kurulmuş sivil toplum kuruluşları da mevcuttur.
Erken tanı konmuş ve yeterli tedavi edilmiş bazı yetişkin otizm hastaları çalışabilir ve kendi kendilerine yaşayabilirler. Zeka geriliği olanlar ve konuşamayanlar sürekli yardıma ihtiyaç duyarlar. Bunun yanı sıra üstün zekalı otizmliler, birçok alanda (resim yapma, müzik aleti çalma gibi) başarılı olabilir. Ancak sosyal becerileri her zaman sınırlıdır.
SAVANT SENDROMU NEDİR?
Savant sendromu olması gereken zeka seviyesinin altındaki bireylerin belirli alandaki özel yetenekleriyle ortaya çıkar. Erkekleri kadınlardan 4-6 kat daha sık etkileyen bu sendrom, hastanın genellikle sanat, müzik gibi alanlara yoğunlaşmasıyla kendini gösterir. Savant sendromlu tüm çocukların yaklaşık yarısı otistiktir.
