Otistik çocuklarda en önemli dönem ilk 18 aydır. Erken fark edilen otizm için özel eğitimler sayesinde belirtiler azaltılır ve otizmli kişinin hayatı daha kolay bir hal alır. Medikal bir tedavisi bulunmasa da otizm tedavisi olarak özel eğitimler önerilmektedir. Erkek çocuklarda kızlara oranla 3-4 kat daha fazla görülen bu gelişim bozukluğu ebeveyn-çocuk arasındaki bağ en önemli rolü oynamaktadır. Peki, otizm nedir, belirtileri nelerdir? Otizm ve savant sendromu hakkında detaylar haberimizde…
OTİZM NEDİR?
Otizm hastalığının nedeni tam olarak halen bilinmemektedir. Genetik olduğu düşünülen bu gelişim bozukluğu erkeklerde kadınlara oranla daha çok rastlanmaktadır. Otizmlilerin %70'inde zeka geriliği bulunsa da %10'unda üstün zeka görülür. Otizmle birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, epilepsi görülebilir.
OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Göz kontağı kuramama,
– Yaşıtlarıyla arkadaşlık kuramama,
– Diğerleriyle eğlence, ilgi veya başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik,
– Empati eksikliği. Otistikler, diğerlerinin acı ve üzüntü gibi duygularını anlamada zorluk çekebilirler,
– Konuşmayı öğrenememe veya konuşmada gecikme. Otistiklerin % 40'ı asla konuşmaz,
– Sohbet etmeye başlamada zorlanma ya da başlamış bir konuşmayı sürdürmede zorlanma,
– Kalıplaşmış veya sürekli tekrarlanan konuşma,
– Aynı şeyleri yapmakta ısrar, rutine sıkı bağlılık,
– Duyusal az veya çok uyarılma,
– Dinleyicilerinin bakış açısını anlamada zorlanma. Örnek vermek gerekirse, karşısındaki kişinin yaptığı espriyi anlamayabilir. Kelimeleri algılayıp anlar ama ima edileni anlayamaz.
OTİZM TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
Otizm ile birlikte görülebilen dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, takıntılı davranışlar gibi problemler için değişik tıbbi tedaviler uygulanabilir. Ancak otizmin medikal bir tedavisi bulunmaz. Bilinen hiçbir ilaç otizmin ana belirtileri olan sosyal ve iletişimsel bozukluklarını gideremez. Otizm tedavisinde hedef; ebeveyn-çocuk ilişkisinin düzenlenmesi, empatinin geliştirilmesi, iletişim arzusunun yaratılmasıdır. Bunun yöntemi de özel eğitim ve psikoterapidir. Otizm şüphesi doğuran her durumda çocuklarda iletişim becerilerini geliştirici özel eğitsel yaklaşımlar gereklidir. Özel eğitim için ülkemizde belirlenen tedavi süresi ayda 6 saattir. Ancak özel eğitimin özellikle 3 yaş altında başlaması ve ayda en az 40 saat olması gerekir. Küçük yaşlarda yoğun ve sürekli eğitim programları ile davranış terapileri çocukların kendine bakabilme ve sosyal yetileri kazanabilmesine yardımcı olunur. İşlevselliği artırır, belirtilerin şiddetini ve uyumsuz davranışları azaltır.
En önemlisi: Kabullenme
Otizmle ilgili birçok alternatif terapi ve müdahale yöntemi bulunsa da, bunların bilimsel araştırmalarla destekleyenleri yoktur. Ailenin otizmi kabullenmesi ve tedavinin bir parçası olması, gerekirse otizmle birlikte görülebilen durumlar için ilaç tedavisi alınması, psikoterapi desteği ve en önemlisi özel eğitim uygulamalarının yeterince alınması otizmin tedavisinde önemli adımlar atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda otizm belirtilerinin ilerlemesini durdurabilir.
SAVANT SENDROMU NEDİR?
Savant sendromu, önemli derecede zihinsel engelli birinin, ortalamanın üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği bir durumdur. Savantların üstünlük gösterdiği beceriler genellikle hafıza ile ilgilidir. Bu hızlı hesaplama, sanatsal yetenek veya müzikal yeteneği içerebilir. Aslında, 10 otistik kişiden bir tanesinin, değişen derecelerde kayda değer yetenekleri vardır, ancak savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir. Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir.
Savant sendromlu tüm çocukların yaklaşık yarısı otistiktir. Otizmi olan tüm çocukların yaklaşık yüzde 10'unda savant sendromu vardır. Bu oran 35 üzerinde IQ'lu otizmi olan çocukların yüzde 25'ine yükselir. (Çok sayıda otistik çocuğun IQ'ları daha düşüktür.)
