KETOJENİK DİYET NEDİR?
İlk olarak 1920'lerin başında epilepsi nöbetlerini azaltmak için uygulanmaya başlanan ketojenik diyet, daha sonra 90'larda tekrar gündeme geliyor. Kökeni 20. yüzyıla dayanan ketojenik diyet ise sadece kilo vermek için değil, çeşitli hastalıkların etkilerini azaltmak için de uygulanan bir yöntem.
Bu diyette amaç vücudu enerji sağlamak için yağ yakmak zorunda bırakmak. Bu nedenle de karbonhidrat kısıtlanıp yağ ve protein arttırılıyor. Ketojenik diyetin endokrin sistemini düzenlediği, kan glikoz düzeylerini stabilize ettiği, insülin duyarlılığını iyileştirdiği, kanser ve epilepsi gibi hastalıklarda destekleyici etkiler yarattığı söyleniyor.
Popüler olan diğer diyetler gibi ketojenik diyeti de uygularken bazı detaylara dikkat etmek gerekiyor. İşte, ketojenik diyetten daha verimli sonuç almanızı sağlayacak ipuçları:
- Karbonhidratı kestiniz ancak yağda elinizi korkak alıştırmayın. Yağ tüketimini artırın ki vücut enerji sağlayabilsin. Zeytinyağı, kanola yağı, fındık yağı, bitkisel yağlar gibi faydalı yağlar, ketojenik diyette sık sık tüketilebilir.
- Sebzeleri buharda pişirin veya yemeğini yağın. Kızartmayın. Kızartma hiçbir diyette iyi olarak kabul edilen bir tür değil.
- Protein tüketimini dikkatli yapın. Ton balığı gibi orta dozda protein besinleri tercih edin.
- Ketojenik diyet karbonhidratları sınırlandırıp yağlara yönelim sağladığı için öncelikle herhangi bir rahatsızlığı olan bireylerin uzman görüşü alması lazım. Özellikle diyabet ya da yüksek tansiyon sorunlarınız varsa doktorunuza danışmanız şart.
- Yüksek protein alımı bir süre sonra rahatsızlanmanıza ve vücudunuzun yorulmasına neden olabilir. Aşırıya kaçmadan porsiyonlarınızı ayarlayın.
- Her diyette olduğu gibi ketojenik diyette de dikkat etmeniz gereken en önemli nokta günlük su tüketimine dikkat etmek. Çünkü protein ve yağ alımının yüksek olduğu bu diyette vücudun daha fazla suya ihtiyacı olacak.
KETOJENİK DİYET NASIL UYGULANIR?
Ketojenik diyetin çeşitli tiplerinin olduğunun altını çizen Uzman Doktor Aşkın Nasırcılar, bu diyetin değinmemiz gereken 4 çeşidi olduğunu belirtiyor. İşte, o ketojenik diyet türleri...
Standart ketojenik diyet: Türlerden en fazla bilinen ve tercih edilen düz bir programdır. Karbonhidrat tüketimi 25-50 gramı geçmez.
Zamanlı Ketojenik Diyet: Bu türde ise karbonhidrat alım zamanı önemlidir. Egzersizlerden 30-60 dk önce karbonhidrat tüketilmesi önerilir. Yine aynı şekilde 25-50 gram karbonhidrat tüketimi önerilmektedir. Egzersiz sonrası takip eden öğün özellikle yüksek protein ve düşük yağ içermelidir. Bu durum ketojenik diyete ters gibi görünse de egzersiz sonrası yüksek yağlı beslenme, besin emilimini etkiler, kasların efektif iyileşmesini etkiler. Dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki; bu diyet yüksek aktivite ve egzersiz yapabilenler içindir, az hareket eden biri için bu diyet uygun değildir.
Dönüşümlü Ketojenik Diyet: Atlet ve amatör sporcular için ideal bir diyet programıdır. Dönüşümlü olarak isimlendirilmesinin nedeni ketojenik diyet planı ile birlikte yüksek karbonhidrat içeren diyetin dönüşümlü uygulanmasıdır. Çoğu zaman karbonhidrat yükleme olarak bilinir. Karbonhidrat yükleme zamanı 24-48 saat sürer. Yüklemenin olmadığı periyotta günlük 50 gram karbonhidrata izin verilir. 24-48 saatlik yükleme fazında 450-600 gram karbonhidrat tüketilir. Birçok atlet ve sporcunun bu diyeti tercih etmesinin sebebi yağ kaybını artırırken, aynı zamanda kas kütlesi yağsız olarak artar.
Sınırlandırılmış Ketojenik Diyet: Tedavi amaçlı en sık kullanılan diyettir. Klinik çalışmalarda ketozisin kanser tedavisinde değerli bir metobolik durum olduğunun gösterilmesi esasına dayanır. Günlük 25-50 gram karbonhidrat sınırlaması yapılır veya daha az önerilir. Vücudun glikojen depoları boşalır ve keton üretimi tetiklenir. Kalori kısıtlamasıyla yapılan ketojenik diyetin kanser hücreleri için olumsuz şartlar oluşturduğu düşünülür, çünkü kanser hücreleri ketonları besin olarak kullanamadığından, ketonların doğru artışıyla kanser hücreleri aç kalabilir ve ölebilir. Kısıtlanmış ketojenik diyet, ilk 3-5 gün sadece suyun tüketildiği dönemle başlar. Sonrasında düşük kalorili keto diyete başlanır.
