Sjögren sendromu iki şekilde oluşabilir. Primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Primer Sjögren Sendromu tek başına oluşur ve diğer hastalıklarla bir bağı yoktur. Sekonder Sendrom lupus, polimyozit, romatoid artrit gibi iltihaplı romatizmal hastalıkların bazı tipleri ile beraber oluşur.
Sjögren sendromu 20 yaşın altındaki insanlarda nadir görülmesine rağmen her yaş ve ırktan insanlarda görülebilir. Hastaların %90'lık kısmını kadınlar oluşturmaktadır. Sjögren Sendromu'nun gelişmesi aileden birinin hasta olması durumunda artar.
Sjögren Sendromu'nda Neler Olur?
Sjögren Sendromu'nda lenfosit isimli bir beyaz kan hücresi tükürük ve gözyaşı gibi bezleri ve vajinadaki bezleri işgal eder. Lenfosit bu bezlere zarar verir ve salgı üretmelerini önler. Sonuç olarak ağızda, gözde ve vajinada kuruluk olur. Sjögren sendromu vücudun diğer kesimlerinde de sorunlara neden olabilmekte. Karaciğer, böbrekler, akciğerler, sinirler, troid bezleri, beyinde ve eklem yerlerinde iltihaba neden olabilmekte.
Sjögren Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Sendrom herkese farklı etkiler yapabilir. Sık görülen belirtiler şunlardır:
Diş Çürükleri: Ağız kuruluğundan kaynaklı olarak görülen bir belirtidir. Tükürük ağızda bakteri öldürücü bir işlev görmektedir. Böylece diş çürüklerine engel olmaktadır. Bu enzimlerin eksikliği dişlerde daha kolay çürükler oluşturabilir.
Kuru Gözler: Gözlerde yanma ve kızarıklık olabilir. Gözler kuru, kumlu hissedilebilir. Gözleriniz güneş ışığına karşı daha duyarlı olabilir. Uyurken fazla mukus (çapak) göz kenarlarında birikebilir. Eğer iyi tedavi edilmezse Sjögren Sendromu gözlerde kör noktalara ve korneal ülsere (göz küresinin dış kısmında yara) yol açabilir. Nadiren bu durum görme kaybına yol açabilir.
Ağız İçinde Mantar Enfeksiyonu: Kuru ağızlı insanların çoğunda ağızda yanma ve kızarıklık mevcuttur. Bu şikayet ağızda küçük miktarda bulunan Candida adı verilen bir mantar tarafından oluşturulur.
Vajinanın Kuruluğu: Sjögren Sendromu kuruluktan dolayı vajinada ağrıya ve irritasyona yol açabilir. Cinsel ilişkinin kadın için ağrılı hale gelmesine neden olur.
Kuru Burun, Boğaz ve Akciğerler: Kuruluk; boğazın kuru ve gıcıklayıcı bir hisse sahip olmasına neden olur. Kuru öksürük, ses kısıklığı, koku hissinde azalma ve burun kanamalarına neden olabilir. Kuruluk ayrıca, zatüre, bronşit ve kulak problemlerine yol açabilir.
Kuru Ağız: Ağız normalde tükürük içerir ve çiğneme ve yutmaya yardım eder. Sjögren Sendrom'lu hastalar, normalden daha az tükürük üretirler. Bu da çiğnemeyi, yutmayı ve konuşmayı zorlaştırır. Bu ayrıca tat alma hissini azaltabilir.
Şişmiş Tükürük Bezleri: Üç çift büyük bez tükürük üretir. Bunlar dilin altında, kulakların önünde yanak altında ve ağzın arkasında yerleşiktir. Bu bezler şişmiş olarak görülebilir veya hissedilebilir. Kabakulak ile karışabilir. Bazen hassas hale gelip ateş de eşlik edebilir. Sjögren Sendromu'nda hastaların yaklaşık yarısında şişmiş bezler görülür.
Yorgunluk: Sjögren Sendromunun sık bir bulgusudur. Hastalığın kendisinden dolayı meydana gelebileceği gibi, kronik hastalığa sahip olmanın verdiği fiziksel ve emosyonel stresin bir sonucu olarak da gelişebilir.
Diğer sorunlar: Sjögren Sendromu ile ilgili diğer sorunlar; iltihaplı ve ağrılı eklemler, kas güçsüzlüğü, kuru deri, döküntüler, kabızlık, sinirlerdeki iltihaba bağlı olarak uyuşukluk hissi, karıncalanma ve şişmiş lenf bezleridir. Bunlar doktor takiplerinin devamının önemini gösterir.
Sjögren sendromu nasıl tedavi edilir?
Şimdilik, Sjögren sendromu için kesin tedavi yok. Fakat belirli tedaviler bulguları rahatlatıp daha konforlu ve verimli bir hayat sağlamaya yardım edebilir.Tedavinin temel amaçlarından biri yaşam konforunu arttırmak ve kuruluğun etkilerini önlemek veya azaltmaktır. Sjögren Sendromu herkesi farklı etkilediğinden dolayı, tedavi planı özel ihtiyaçlara göre düzenlenmelidir. Şikayetlerle başa çıkmak için size yardımcı olacak bazı öneriler aşağıda anlatılmıştır.
Sistemik problemler için:
Sjögren Sendromu çeşitli iç organları ve vücut parçalarını etkilediği için çeşitli tedaviler kullanılabilir. NSAİİ'lar (ağrı kesici ve iltihap gidericiler) eklem ağrılarının ve eklem katılığını olduğu kadar kas ağrılarını gidermek için de kullanılabilir.
Son çalışmalar Hidroksiklorokinin (Quensyl, Plequanyl) eklem ağrısı, döküntü ve bazı insanlardaki yorgunluğu rahatlatmaya yardım ettiğini göstermiştir. Eğer hastalığa bağlı ciddi doku hasarları oluşmuşsa doktorunuz kortizon (prednol, deltakortril, ultralan, flantadin) veya bağışıklık sisteminin yanıtını değiştiren veya düzenleyen (immunosupresif) daha güçlü ilaçlar verebilir.
Egzersiz eklemlerinizi ve kaslarınızı esnek halde tutarak yardımcı olabilir. Yürüyüş, yüzme ve eklem hareketlerini açıcı egzersizler Sjögren sendromlu insanlar için çok uygundur.
Kuru ağız için:
Gün boyunca su yudumlayın
Tükürük üretimini uyarmak için şekersiz sakız kullanın.
Sık sık dişlerinizi fırçalayın.
Ağız içi mantar enfeksiyonları için tedaviye gidin. Ağzınız bundan sonra daha iyi olacaktır. Candidiazis tekrarlayabilen bir durumdur, yani ek tedavilere ihtiyacınız olabilir.
Suni tükürük veya ağız-koruyucu jelleri deneyin. Kısmen geceleri yararlıdırlar.
Çürükleri önlemek İçin:
Sık olarak diş doktorunuza kontrole gidin.
Diş hekiminizden florid içeren ürünler, özellikle kuru ağızlar için, önermesini isteyin.
Dişlerinizi düzenli ve etkili fırçalayın, özellikle yemeklerden sonra.
Yemekler arasında şekerli yiyecekleri ve içecekleri kullanmayın.
Kuru gözler için:
Kuru gözlerdeki rahatsızlığı gidermek için yapay gözyaşı kullanın. Günde 4 damladan fazla uygulayacaksanız koruyucusu olmayan ürünler kullanabilirsiniz.
Yağlayıcı göz merhemlerini geceleri kullanın.
Doktorunuz size gözyaşının gözlerinizden süzülüp burnunuza akmasını engelleyen basit bir operasyon önerebilir. Bu operasyon gözyaşının gözlerinizde birikmesini sağlar ve gözleriniz doğal nemden faydalanmış olur.
Kuru cilt için:
Hassas ciltler için nemlendirici losyon kullanın.
Mümkün olduğunca klimalardan, ısıtıcılardan ve radyatörlerden uzak durun.
Deterjan, deodorantlı sabunlar ve çok sıcak sudan uzak durun.
Mümkün olduğunca nemlendirici kullanın.
Vajinal kuruluk için
Özellikle vaginal kuruluk için yapılmış kremler kullanın.
