"Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı, art arda üç kez tüp bebek tedavisi sonrasında gebeliğe ulaşılamaması durumudur" diyen Yeditepe Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Başkanı ve Tüp Bebek Merkezi Direktörü Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu, tekrarlayan başarısızlıklar ile ilgili sorularımızı yanıtladı…
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığının nedenleri nelerdir?
Oosit kalitesi, embriyo gelişimi ve rahim içi tutunma gibi tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen birçok faktör bulunur. Bu nedenle tekrarlayan tüp bebek başarısızlığının nedeni tam olarak aydınlatılmış olmamasına rağmen, başarısızlığa neden olduğu düşünülen bazı faktörler vardır. Rahim içi anormallikleri, rahim iç duvarının yetersiz gelişimi gibi faktörler, kan pıhtılaşma bozukluğu ve anormal bağışıklık yanıtı gibi annenin bazı hastalıkları, anne veya babadan kaynaklanan genetik bozukluklar, tüplerin içinde sıvı birikmesi ve endometriyozis gibi faktörler nedenler arasında düşünülür.
GENETİK TESTLER YAPTIRILMALI
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan çiftler nasıl değerlendirilir ve neler yapılmalıdır?
Kadın veya erkekten kaynaklanabilecek genetik bozuklukların tanısı için çiftlerin, kanda genetik incelemesi yapılmalıdır. Genetik problem tespit edilirse embriyo transferinden önce PGT adı verilen genetik incelemenin yapılması uygun olacaktır.
Rahim içinin değerlendirilmesi gerekir. Çünkü rahim içerisindeki miyom veya polipler ya da septum denilen rahim içerisindeki bölme ve rahim içi yapışıklıklar; tüp bebek başarısızlığına sebep olabilir. Bunların tespit edilip tedavi edilmesi başarıyı etkileyebilir. Yine hidrosalpenks denilen tüplerin sıvı ile dolması durumunda tüplerin alınması veya bağlanması başarının artmasına katkıda bulunacaktır.
Tedavi sırasında rahim iç duvarı endometriyumun yeterli gelişmediği tespit edilirse; gelişimi artırmak için ilaçlarla destek tedavisi başlanması başarıyı artırabilir. Kan tetkiki ile kan pıhtılaşma bozukluğunun taranması ve bu tespit edilirse kan sulandırıcı ilaçların başlanması başarıyı etkileyebilir. İmmünolojik kökenli nedenler düşünüldüğünde buna uygun tedaviler başarıyı artırmada yardımcı olabilir.
Erkek nedenli kısırlıkta spermlerin ileri inceleme teknikleri ile değerlendirilmesi ve özel döllenme teknikleri kullanılması başarıyı artıracaktır. Sigara ile tüp bebek başarısızlığı arsında yakın ilişki tespit edilmiştir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi öncesi sigaranın bırakılması başarıyı artıracaktır. Tüp bebek başarısını etkileyen, saydığımız birçok faktörün yanı sıra yumurta oluşumunun sağlanması için hastaya uygun tedavi protokolünün seçilmesi gerekir.
RAHİM İÇİNE PRP UYGULANABİLİR
Güncel tüp bebek tedavileri nelerdir?
Tıpta ve teknolojide olan gelişmeler her tedaviyi olduğu gibi tüp bebek tedavisini de etkilemekte, önemli aşamalar kaydedilmektedir. Bu teknikler şöyledir:
Blastosist transferi: Blastosist transferi, embriyo gelişimini daha iyi gözlemleyebilme ve rahim içine tutunma ve gelişme özelliği en yüksek embriyoyu transfer edebilme amacıyla beş ya da altıncı günde yapılan transferdir. Embriyo, blastosist aşamasına kadar laboratuvarda geliştirildikten sonra transfer edilir.
PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı): Embriyo gelişiminin beşinci ya da altıncı gününde iken embriyoya zarar vermeden bir veya birkaç hücre mikrocerrahi yöntemleri ile alınır (biyopsi) ve genetik yöntemlerle incelenir. Böylece cinsiyete bağlı genetik hastalıkların, tek gen hastalıklarının, kromozomal düzensizliklerin tespiti yapılabilmektedir. Bu inceleme sonunda normal olarak tespit edilen embriyo veya embriyolar rahim içi hazırlığının ardından transfer edilerek daha yüksek oranlara ulaşan gebelik sonuçları elde edilmektedir.
MitoScore: MitoScore, embriyonun enerji stres seviyesini belirleyen yöntemdir. MitoScore yöntemi ile genetik olarak kromozom sayıları normal (öploid) embriyolardan implantasyon (tutunma) olasılığı yüksek olan embriyonun seçilmesi sağlanır. Bu yöntem PGT yapılarak normal olarak belirlenmiş embriyoların morfolojik (yapısal) olarak değerlendirmesine ilave bir yöntem olarak düşünülebilir.
İntrauterin PRP (Rahim içi trombositten zengin plazma) uygulaması: FDA onaylı bir tedavi protokolü olan PRP yöntemi, tekrarlayan başarısız tüp bebek denemesi olan ve özellikle rahim kalınlığı uygulanan tedavilere rağmen yeterince geliştirilemeyen hasta grubuna yeni bir umut ışığı olmuştur. Bu yöntemde, hastanın kendisinden alınan bir miktar kan (8-10 cc.) steril şartlarda özel bir işlemden geçirilerek, enjekte edilecek plazmadaki trombosit yoğunluğu ikisekiz kat artırılır ve hastanın hasarlı bölgelerine enjekte edilir. Uygulanması ise oldukça basittir; herhangi bir rahatsızlığa veya ağrıya neden olmamaktadır.
ERKEKLERDE KISIRLIK SEBEPLERİ
Erkeklerde kısırlığın araştırılması, sperm analizi üzerinden olmaktadır. Spermlerin hareketliliği, sayısı ve yapısı detaylı incelenerek değerlendirilir. Erkeklerde kısırlığın nedenleri arasında; varikosel (testislerde kanı taşıyan damarlarda yetmezlik olması), azospermi (menide hiç sperm olmaması), genetik anomaliler, testis tümörleri, enfeksiyonlar, ilaç kullanımı, ereksiyon problemleri, sigara, alkol ve nedeni bilinmeyen sayı, hareketlilik problemleri sayılabilir.
KADINLARDA KISIRLIK NEDENLERİ
Tüm kısırlık vakalarının yüzde 10-15'inde herhangi bir kısırlık nedeni tespit edilemez. Bu durum özellikle kadınlarda daha ön plandadır. Kadınlarda temel kısırlık nedenleri arasında; yumurtlama problemleri, tüplerin kapalı olması, yumurtalık rezervinin az olması, rahimde polip ve miyom gibi patolojilerin olması, erken menopoz, tümörler, tiroid hastalıkları, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri, sigara, alkol, aşırı zayıf veya aşırı şişman olmak söylenebilir.
