Türkiye'de her yıl 1 milyon 300 bin canlı dogum yasandıgını ve bunların yüzde 10'unun erken dogum oldugunu söyleyen Çocuk Hastalıkları ve Yeni Dogan Uzmanı Dr. Gülnihal Sarman, prematüre bebeklerdeki artısın nedenleri hakkında bilgi verdi...
Ülkemiz için prematürelik, ciddi bir saglık sorunu mu?
Türkiye'de her sene 130- 150 bin arası prematüre bebek doguyor. Bu bebeklerin 30-40 bini ileri derecede erken dogan bebekler. Bu bebeklere ileri yasam destegi gerekiyor. Ileri teknoloji destegi almak zorundalar ve uzun süre hastanede kalıyorlar. Tıbbi bakımları son derece hassas bir sekilde yürütülüyor. Tabii ki bu da hastaneye yatan saglık kategorilerine baktıgımızda önemli bir rakamı olusturuyor. Son 15 yılda ileri derecede prematüre bebeklerin yasatılma oranları, bebek yogun bakım sayılarının artırılmasıyla ve devletin bu konuya önem vermesiyle yükseldi.
Prematüre dogumların olusmasında belirli bir neden var mı? Kimler risk altında?
Erken dogumun herkesin basına gelme ihtimali var. Bebek yogun bakım yataklarının yüzde 50-60'ı erken dogum yapan çogul gebeliklerden olusur. Anneden, gebelikten veya bebekten kaynaklanan birçok sebeplerle erken dogum gerçeklesebiliyor. Özellikle gebelik öncesinde tansiyon, diyabet, obezite, böbrek gibi saglık problemleri olan gebelerin çok yakın takipleri gerekiyor. Hamilelik sürecinde erken su bosalması, kanama, enfeksiyon veya gebelik yüksek tansiyonu da erken doguma yol açabiliyor. Anne adayının çok küçük ya da ileri yasta olması, yetersiz beslenmesi, kansızlık, sigara ve alkol kullanımı gibi bazı önlenebilir nedenleri de dogum eylemini erken baslatmada etkili olabiliyor. Plasentanın bebegi besleyemedigi durumlarda ise bebegin dogurtulması ve yasamını anne karnı dısında devam etmesi gerekiyor. Risk tasıyan annelerin ve hatta tüm gebelerin bu nedenle kontrol altında olması gerekiyor.
Erken dogum, her zaman bebek için tehlike demek midir?
Bebekler ne kadar erken dogarlarsa, riskleri o kadar katlanarak artar. Örnegin 24'üncü hafta ile 34'üncü hafta arasında dogan bebekler arasında yasamsal kabiliyet açısından büyük farklılıklar vardır. Çok erken dogan bebekler agır beyin kanaması geçirebilirler. Retina damarları gelisemeyip körlüge kadar ilerleyen sorunlar yasayabilirler. Akcigerleri olgunlasmadıgından oksijen bagımlısı kalabilirler. Bagısıklıkları çalısmadıgından agır hastane enfeksiyonları geçirebilirler. Ileri derecede prematürelik insan hayatının en kritik hastalık durumlarından biridir. Bu nedenle prematüre dogan bebekler yeni dogan hekim ve hemsirelerinin bakımıyla zamanında dogan akranlarıyla benzer yasam sansı yakalayabilir ve saglıklarına hızla kavusabilirler.
ENDİŞELİLER
Prematüre bebek sahibi olan ailelerin karsılastıkları zorluklar neler oluyor?
Erken
dogan bebeklerin
aileleri,
bebekleri hakkında
hayat
boyu onları
etkileyebilecek
kritik kararlar
almak gerçegiyle karsılasabiliyor.
Bu durumda erken
dogum yapan annelerde suçluluk,
kendini yetersiz hissetme
gibi duygular gözleniyor.
'Benim yaptıgım hata
sebep oldu', 'Ben yeterli bir
anne degilim', 'Bebegimin
beni hiç tanımamasından
korkuyorum', 'Bebegimde
kalıcı hasar olur mu?' gibi
düsünce ve endiseler anneleri
psikolojik yönden yıpratabiliyor.
Bu nedenle prematüre
dogum yapan anneleri
psikolojik olarak da desteklemek
gerekir. Tıbbi bir engel
olmadıkça tüm bebekleri
anne sütüyle beslemek, anne
ve bebegin saglıgını olumlu
yönde etkiler. Son yıllarda
prematüre anne-bebek derneklerinin
çabalarıyla prematürelik
konusu gündeme
getiriliyor ve prematüre aileleri
arasında iletisim platformları
olusturuluyor.
'AİLELERE İNTERNETTEN CANLI YAYIN YAPTIK'
Erken
doğan bebeklerin ailelerinin de desteğe ihtiyacı olduğunun altını çizen El Bebek Gül Bebek Derneği Başkan Yardımcısı İlknur Okay, gerçekleştirdikleri çalışmaları anlattı: "Erken doğum yapan anne, bebeğini sağlığına kavuşturmaya çalışırken birçok sorun ile karşı karşıya kalıyor. Bebeğin çok küçük olması, teşhis konusundaki belirsizlik ve yeni doğmuş bebeği hemen kucağa alamamak ebeveyn için çok stresli oluyor. Bu anlamda El Bebek Gül Bebek Derneği olarak; erken doğan bebeklerin doğum anından itibaren bütün gelişim süreçleri boyunca ihtiyaçları olan tıbbi bakım, psikolojik ve gelişimsel destekleri alabilmeleri için çalışıyoruz. Dernek olarak prematüre bebeği olan aileler için birçok aktivite yapıyoruz. Yıl boyunca dört ilde gerçekleşen Bebekoloji Buluşmaları'nda anne ve babalarla bir araya gelerek, onlara destek olmaya çalıştık. Son olarak da e-bebek'in facebook sayfasında gerçekleştirdiğimiz canlı yayın ile ebeveynlere ulaştık. Bu gibi platformların özellikle çalışan, vakti ya da imkanı olmayan kişilere yardımcı olabilmek için çok önemli olduğunu düşünüyorum."
