Gilbert Sendromu Nedir?
Gilbert sendromunun karakteristik özelliği kanda yüksek miktarda erkin safra boyası bulunmasıdır. Kandaki safra boyası seviyesindeki dalgalanmalar sonucu Gilbert sendromu olan kişilerde göz ve ciltte sararma gözlenebilir. Hafif olması halinde zararsız olan bu durum, vakaların %30'unda belirtiler gözlenmediği için genellikle ergenlik döneminde rutin kan testlerinde farkedilir.
Bununla birlikte bazı insanlarda bu ataklar stres, susuz kalma, ağır egzersizler, hormon değişikliği ya da hastalık durumlarında ortaya çıkar. Nadir olsa da cildin sarı renk vermesi durumu da görülebilir.
Gilbert Sendromunun Belirtileri
Genellikle bir belirti görülmeyip, özellikle safra boyasına yönelik bir test yapılmadığı müddetçe de bu hastalığa sahip olduğunuzun farkında bile olamayabilirsiniz. Safra boyasının yüksek olduğunu gösteren test sonuçları alınsa da telaşa gerek görülmez çünkü safra boyası seviyesi çok fazla yükselmez. Bazı insanlar aşağıdaki belirtileri gösterebilirler:
Sarılık: Sarılık ya da göz veya deride sarılaşma safra boyasının kritik seviyenin üstüne çıktığı durumlarda ortaya çıkar. Safra boyası turuncuya yakın sarı bir renktedir ve kanda yüksek miktarda bulunması sarılığa yok açar. Bu durum yüksek ihtimalle enfeksiyon, stres, açlık, kusma veya ameliyat gibi durumlarda ortaya çıkar.
Diğer yaygın olmayan belirtiler: Bu belirtiler arasında yorgunluk, güçsüzlük, hafif karın ağrısı ve mide bulantısı.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Gilbert sendromu genellikle zararsız olmakla birlikte, sarılık ciddi bir karaciğer hastalığının habercisi olabilir. İlk defa sarılık yaşıyorsanız bir doktora başvurunuz. Eğer Gilbert sendromu tanısı konulduysa, sarılık için tedaviye gerek kalmaz. (Başka olağan dışı şikayet yoksa)
Gilbert Sendromunun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Safra boyası (sarı bir pigment), vücut yaşlanmış olan kırmızı kan hücrelerini yok etmesiyle ortaya çıkar. Daha sonra kan ile karaciğere taşınarak bir enzim yoluyla yok edilerek kandan çıkarılır. Safra boyası, safra ile birlikte bağırsağa geçerek dışkı ile dışarıya atılır.
Gilbert sendromu aileden gelen genetik bir hastalıktır. Safra boyasının yok edilmesinden sorumlu olması gereken gendeki anormallik sonucu, kandaki safra boyası miktarı artar. Gilbert sendromuna sebep olan anormal gen oldukça yaygındır ve birçok insan bu genin bir kopyasını taşır.
Risk Faktörleri
Gilbert sendromu yaşayan insanlarda sarılık durumu bazı faktörler ile tetiklenir. Bunlardan bazıları şöyledir:
Susuzluk
Oruç tutma
Enfeksiyon
Stres
Fiziksel olarak aşırı zorlanma
Uyku yetersizliği
Ameliyat sonrası
Adet dönemleri
Tetikleyici olduğu bilinen bazı durumlardan kaçınılarak sarılık engellenebilir.
Gilbert Sendromu Tedavisi
Gilbert sendromunda tedaviye ihtiyaç yoktur. Safra boyası seviyeniz inip çıksa ve sarılık yaşasanız da genellikle bu durum kendiliğinden geçer ve hiçbir probleme yol açmaz.
Gilbert sendromu, sağlığınız için herhangi bir tehdit oluşturmayan uzun süreli bir hastalıktır. Herhangi bir komplikasyona(diğer hastalıklara yol açma durumu) yol açmaz ve karaciğer hastalığı riskini artırmaz. Belirtiler genellikle kısa süreli olur ve kendiliğinden geçer.
Beslenme alışkanlığınızı ve günlük aktivitelerinizi değiştirmeden, tetikleyici unsurlardan uzak durmak yeterli olacaktır.
Fakat Gilbert sendromu yaşayan insanlar bazı ilaçları kullanırken sarılık ve başka yan etkiler yaşayabilirler. Bu ilaçlardan bazıları şunlardır:
Indinavir ve Atazanavir (AIDS enfeksiyonunun tedavisinde kullanılır)
Statins (kolesterol düşüren ilaçlar) ve gemfibrozil
Gemfibrozil (kolesterol düşüren başka bir ilaç)
Irinotecan (bağırsak kanserini tedavi eden bir ilaç)
Bu yüzden, herhangi bir ilaç alınmadan önce doktora danışılmalı ve durum hakkında doktora bilgi verilmelidir.
