Omurgayı güçlendirmek için yazın yapılacak en faydalı sporlardan biri yüzmedir. Fakat özellikle gençlerin, macera tutkusu nedeniyle derinliği kestirilemeyen bölgelerden denize ve havuza atlamaları çok tehlikelidir. Liv Hospital Omurga Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Çağatay Öztürk, yazın denizde yapılan şakaların nelere yol açabileceğini anlattı...
ÖMÜR BOYU SAKAT KALABİLİRLER
Sığ suya atlamak ne gibi sorunlara sebep olabilir?
Yaz mevsiminde arkadaşlar arasında yapılan birbirini yüksekten itme, suya batırma gibi şakalar; sakatlanmalara, hatta boğulma gibi hayati tehlikelere yol açabilir. Aşırı yüksekten aşağı atlanıldığında su beton etkisi yaratarak vücutta kırılmalara, şuur kaybına sebep olabilir. Yazın özellikle macera yaşamak isteyen gençler yüksekliklerini, derinliklerini bilmedikleri yerlerden denize ya da havuza atlarlar. Fakat bilinmeyen bir yükseklikten atlama, insan vücuduna omurilik felci gibi kalıcı hasarlar verebilir. Sığ suya balıklama atlama, boyun kırıklarına neden olur. Omuriliğin hemen yakınında solunum merkezi bulunur. Kırılmaya bağlı olarak omuriliğin birden şişmesi, solunum merkezini etkiler ve boğulma meydana gelir. Kişi boğulmaktan kurtulsa bile bu sefer onu felç olma riski bekler. Sığ suya balıklama atlama sırasında genellikle kafanın sert zemine çarpması sonucu travmalar yaşanır ve boyun omurgasının zorlanmasıyla omurilikte hasarlar oluşur. Kaza sonucu omuriliğin tamamı hasara uğradığında duyu ve hareket kaybı yaşanabilir. Omurilikteki sinir hücrelerini onarmak neredeyse imkansız olduğundan kişi ömür boyu tekerlekli sandalyeye mahkum kalabilir.
Su şakaları boyun kırıkları dışında nelere sebep olabilir?
Yüzmeye bağlı kazalar, dalış hataları, deniz ya da havuz kenarında yapılan şakalar sonucunda birçok boğulma olayı gerçekleşebilir. Suda boğulma, yeterli oksijen gitmemesi sonucu vücutta dokularda bozulma meydana gelmesi veya kişinin suya batması sonucu solunum fonksiyonlarının bozularak ölümün gerçekleşmesi olarak tanımlanabilir. Yapılan araştırmalara göre, boğulma vakaları kadınlara oranla erkeklerde daha fazladır. Suda boğulmaların büyük bölümü panikten kaynaklanır. Suda boğulmalarda, kişiler herhangi bir nedene bağlı olarak paniğe kapılıp kontrollerini kaybederler. Yaşanan panik sonucu su ile baş edememe, su yutma, halsizlik, soluk almada zorluk, yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma, yaralanma, bilinç kaybı ve bayılma belirtileri görülebilir. Boğulmaktan kurtarılanlara yapay solunum yapılması gerekebilir, ağızdan ağza veya ağızdan buruna solunumun suda yapılabileceği akılda tutulmalıdır. Ancak, omurga ve omurilik yaralanması düşünülerek baş arkaya çok fazla itilmemelidir.
FELÇ KALMASI ÖNLENMELİDİR
Omurga kırıklarında ilk yardım nasıl yapılmalıdır?
Omurga derhal dışarıdan tespit ile hareketsiz hale getirilmeli ve hasta acilen bu tür hastalıkların tedavisinde uzmanlaşmış merkezlere ulaştırılmalıdır. Bu hastalara ilk 12-24 saat içerisinde yapılacak müdahaleler çok önemlidir. Doğru ve hızlı bir şekilde uygulanacak tedavi birçok hastayı felç durumundan kurtarabilecek potansiyele sahiptir. Gecikmiş ve uygun yapılmamış ilk müdahaleler sonrası gelişen felç tablosunun tedavisi mümkün değildir.
BOĞULMANIN EN BÜYÜK NEDENİ PANİKTİR
Boğulan kişilere, kurtarma ve ilkyardım bilmeyenlerin müdahale etmemesi gerekir. Boğulan kişilerin panikle hem kendilerine, hem de kendilerini kurtarmak isteyenlere zarar vermesi mümkündür.
Yüzme bilmeyenler derin sularda denize girmemelidir. İyi yüzme bilenler bile kramp girmesi ya da başka bir rahatsızlık ortaya çıkması olasılığına karşı tek başlarına denize girmemelidir.
Suda boğulmaların en büyük nedeni paniktir. Çok iyi yüzme bilenler bile beklenmeyen bir durumda panik yapabiliyor. Panik başlayınca da boğulma ve ölüm peşinden geliyor.
Boğulma tehlikesi yaşayanları sudan eğitimli kişiler çıkarmalıdır. Sudan çıkarılan kişiye yapay solunum yaptırılması önemlidir ve bunu ilkyardım eğitimi alan kişilerin yapması gerekir.
Gençlerin eğlenme amaçlı yaptıkları su şakalarının yanı sıra diğer eğlence aktivitesi olan jet ski motorlarının bilinçsiz kullanımı da kalıcı hasarlar bırakabilir.
Yüzme bilmeyenlerin denizde çok açılmaması gerekir, yüzme bilenler ise macera tutkusuna yenik düşüp yüksekliğinden emin olmadıkları yerlerden balıklama atlamamalılar. Çünkü kafa ve boyun kırıkları ölümle sonuçlanabilir, omurga kırıkları ise felç bırakabilir.
OMURGA SAĞLIĞI İÇİN DÜZENLİ HAREKET EDİN
Bilinçsizce yapılan egzersiz sakatlığa sebep olabilir: Omurga sağlığı için düzenli hareket çok önemlidir. Omurga, yoğun kas gruplarının bulunduğu bir bölgedir. Bilinçsiz yapılan egzersizler ciddi sakatlıklara sebep olabilir. Çünkü yapılan her yanlış hareket omurga üzerine yanlış yük bindirerek, sağlıklı olmak için yapılan sporu kişiye zarar verecek bir duruma dönüştürebilir.
10-15 dakika ısının: Spor öncesinde 10-15 dakika ısınma egzersizleri, spor sakatlıklarını önlemede büyük bir öneme sahiptir. Vücudun yaptığı her hareket omurgayı ilgilendirir. Bunun için yapılan her türlü spor öncesi omurga kaslarının ısınması için egzersiz yapmak gerekir.
Karın ve kalça kaslarınızı sıkın: Egzersiz esnasında karın kaslarının sıkılması omurganın vücudu dengede tutmasına yardımcı olur. Aslında merkez bölgemiz bütün hareketlerde çalışır. Karın kaslarımızı sıkmak; hareketi yaparken gövdemizi dik tutmamıza ve belimizin doğal kıvrımını korumamıza yardımcı olur. Kalça kaslarımızı sıkmak, sırtımızın alt bölümünü ve belimizi tek bir parça gibi hareket ettirebilmemizi sağlar.
Ağırlık çalışırken dikkatli olun: Ağırlık çalışması esnasında bel çok sık zedelenen bir bölgedir. Latince lomber (bel) ismini verdiğimiz bu bölge omurganın en hareketli yeridir. Spor esnasında sakatlanma oranı çok yüksektir. Hiçbir zaman ağırlık bel hizanızdan daha üste kaldırılmamalı, yerden kaldırma esnasında ise bel kasları değil bacak ve kalça kasları kullanılmalıdır.
