Reaktif hipoglisemi, gün içinde kan şekerindeki düşmeler nedeniyle ortaya çıkan ve insanda şeker, çikolata veta tatlı birşeyler yeme ve atıştırma ihtiyacı yaratan bir durumdur.
Özellikle yüksek glisemik indeksli, yani kan şekerini hızla yükselten karbonhidratlar yendikten sonra, önce kandaki şeker ve arkasından insülin hormonu hızla yükselir. İnsülin, kan şekerini düşüren bir hormondur. Kanda artan insülin, 2-3 saat sonra kan şekerini normalin de altına indirdiği için, şiddetli bir yeme isteği, titreme, terleme, mide kazınması olur. Bu duruma reaktif hipoglisemi denir. Kişi, tatlı şeyler yediğinde kan şekeri tekrar yükselir; ancak yükselen insülin seviyesi yüzünden 2-3 saat sonra kan şekeri yeniden düşer. Bu durum bir kısır döngü şeklinde devam eder ve kişi hızla kilo almaya başlar.
Reaktif hipoglisemi nedir?
Dengeli beslenmeyenler, kahvaltı yapmayanlar ve düzensiz yemek yiyenlerde kan şekeri gün içinde düştüğü için sık sık atıştırma krizleri görülür. Sabah saat 9-11 arasında, öğleden sonra saat 15-16 sularında daha belirgin olacak şekilde, halsizlik, bitkinlik, baş dönmesi, çarpıntı ve tansiyon oynamaları gibi şikayetler olabilir.
Bu durumu engellemek için, düşük glisemik indeksli ve posalı karbonhidratlar alınmalı ve öğünler atlanmamalıdır. Meyve ve sebze gibi posalı gıdalar kan şekerini hızla yükseltmezler.
Beyaz ekmek yerine, tam buğday ekmeği veya köy ekmeği; beyaz pirinç yerine kahverengi pirinç veya daha iyisi bulgur; beyaz makarna yerine tam buğdaydan yapılmış makarna veya kepekli, ıspanaklı, domatesli makarna yemekle başlayabiliriz.
Sigara, kahve ve kafeinli içecekler de kan şekerini düşürerek, şekerli şeylere saldırmaya neden olabilir. Bunun nedeni çaya konulan şeker değil, çayda ve kahvede bulunan kafeindir. Açlık atakları yaşayan kişilerin kahve, sigara ve kafeinli her türlü içecekten uzak durması gerekir.
Ayrıca 2.5 saatten fazla aç kalmamak gereklidir. Ara öğün olarak, salatalık, elma, 3-4 badem-ceviz, yulaf ezmesi veya yoğurt yenebilir.
Hipoglisemi hastasının yemesi sakıncalı olan yiyecekler:
– Şeker, şekerleme, şekerli tatlılar, bal, reçel, marmelat, pekmez, şurup, çikolata
– Hamur işleri, börek, çörek, pasta, kek, kurabiye, jöle, tahin, tahin helvası
– Yağda kızartılmış, kavrulmuş, sos ilave edilmiş et/sebze/hamur.
– Bütün yağlı yiyecekler (yağlı et, mayonez, kaymak…)
– Kuruyemişler (badem-ceviz-fındık hariç)
– Sucuk, sosis, pastırma, sucuk
– Alkollü içecekler, meyve suları, meşrubatlar
– Margarin, iç yağ, kuyruk yağı
– Sakatatlar
– Siyah çay, kahve, kola
– Beyaz ekmek, pirinç pilavı, patates
– Ketçap, hardal
Yenilmesi serbest olanlar:
– Her türlü sebze ve salata
– Karpuz, kavun, üzüm, incir, muz dışındaki meyveler
– Kuru fasulye, mercimek, nohut, bulgur pilavı (7 yemek kaşığı)
– Günde 5-6 porsiyon sebze
– Tam tahıllar
– Sıvı yağ ve özellikle zeytinyağı
– Ara öğünlerde 3-4 adet ceviz-badem-fındık
– Günde 1 tatlı kaşığı keten tohumu
– Yağsız süt
– Haftada en az 2 defa yağsız balık/tavuk/hindi
– Günde en az 8 bardak su, bitki çayları, maden suyu.
