Bir anlık dikkatsizlik sonucu; kolunuz ya da parmağınız kopabilir. O anda ne yapmanız gerektiğini bilirseniz; uzvunuzu kaybetmezsiniz. Gaziosmanpaşa El Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsmail Bülent, konuyla ilgili bilgiler verdi:
Parmak kopmalarına; genellikle yetişkinlerde iş kazaları, çocuklarda ise parmağın kapıya sıkışması neden olur. Parmağa geniş gelen yüzüğün çeşitli yerlere takılması yüzünden de kopmalar olabilir.
Kadınlarda görülen parmak kopmaları; en çok yüzüğün merdiven trabzanı ya da münibüs kapısına takılması sonucu oluşur. Erkeklerde daha çok riskli alet kullanımı yüzünden kopan parmakları görüyoruz.
KANAMA DURDURULMALI
Yüzük kopmaları genelde dördüncü parmakta meydana gelir. Bu yaralanma türüne 'yüzük avisyon yaralanmaları' denir. Bu tarz kopmalarda; giotin tarzı kesici aletlerde olduğu gibi, uzuvlar aynı seviyede kopmuyor. Çekerek kopma olduğu için; avuç içinden sinirleri de kopartıyor. Bu durumda; operasyonla uzuv yerine dikilse bile, damarlarda tıkanma olabiliyor. Tutmuş gibi görünse de sonrasında ani tıkanmalar meydana gelebiliyor. Başarı şansı diğer kopmalara göre daha azdır.
Kopma olayı sonrasında hastada; olayın şokuna bağlı olarak tansiyon düşüklüğü ve bayılma görülebilir. Hastanın ayakları yükseğe kaldırılmalıdır. Kanamayı durdurmak için yaralanan kısım üzerine temiz bezle bastırmak, mümkünse bir sargı ile sıkıca sarmak ve yaralı eli yükseğe kaldırarak kalp seviyesinin üzerinde tutmak yeterli olur. Büyük damarların koptuğu durumda ise; kolu üst kısmından sıkıca bağlayarak kan akımını kesmek gerekebilir. Bu işi, tansiyon aleti ile yapabilirsiniz
SÜLÜK TEDAVİSİ KURTARICI OLABİLİR
Ameliyat sırasında hem atardamar, hem de toplardamarlar dikilir. Ancak toplardamarların dikilemediği çok uç seviye kopmalarda veya onarılan toplardamarların, atardamarın getirdiği kanı geri götürmekte yetersiz kaldığı durumlarda; sülük tedavisi uygulanabilir. Sülükler, bu durumda kurtarıcı olabilirler. Ama bu uygulamada enfeksiyon oranının yüksek olduğu unutulmamalıdır.
İLK 20 GÜN ÇAY VE SİGARA İÇMEMELİ
Kopan parçanın tutup tutmayacağı; yaralanmanın tipine, parçanın taşınma şekline, hastanın genel durumuna bağlıdır. Cerrahın tecrübesi ve zaman da çok önemlidir.
Cerrah, saatler boyunca saç telinden ince iplikler ile mikroskop altında kopan bütün yapıları tamir etmeye çalışır. Sabır gerektiren bir iştir. Ameliyat sonrası hasta bir hafta hastanede kalır. Ancak risk 20'nci güne kadar devam eder. Bu dönemde dikilen damarlar tıkanabilir. Hasta bu süre içinde soğukta kalmamalı, sigara, çay, kahve gibi damarların daralmasına neden olan maddelerden uzak durmalıdır.