Tam 20 yıl önce 17 Ağustos depreminde binlerce insanını kaybeden Türkiye yeni bir depreme daha hazırlıksız yakalandı. 26 Eylül Perşembe günü 14:00'da Silivri açıklarında meydana gelen 5.8 şiddetindeki deprem pek çok konuda yetersiz kaldığımızı gösterdi.
Perşembe gününün en çok tartışılan meselelerinden biri ise şüphesiz GSM operatörlerinin yetersiz kalışıydı. Öyle ki deprem anından herkes yakınlarına ulaşmaya çalışırken şebekeler yetersiz kalmıştı. Bu noktada telefon operatörleri böylesi bir anda dünyanın her yerinde bu kadar yoğun bir sesli iletişim talebine yanıt vermekte güçlükler yaşanabileceğini söyleyebilir. Ancak yine de alternatif bir kurum üretilememesini, şebekeler ve telefonlar bu kadar 'akıllı'yken yaşanan bu durumun nedenlerini iyice sorgulamamız gerekiyor. O yüzden hiç can kaybı yaşanmayan bu depremi harekete geçmek için kullanmalıyız.
Deprem anında neler yapılmalı?
Bu meselenin bir boyutu. Peki, biz elimizdeki cihazlarla neler yapabiliriz isterseniz ona da bakalım. Elimizde AKUT'un hazırladığı deprem eğitim el kitabı (PDF dosyası) var. www.akut.org.tr üzerinden bu kitaba ulaşılabiliyor. Ancak yine AKUT'un bu içeriğini özellikle görsellik anlamda zenginleştirecek desteklere de ihtiyacımız var.
Eğer deprem ülkesi olduğumuzun farkındaysak hemen harekete geçmemiz şart. Öncelikle telefonumuzdaki uygulamaları gözden geçirebiliriz. Çünkü resmi kurumlar, sivil toplum örgütlerinin iOS işletim sistemli iPhone ve Android tabanlı telefonlara indirilebilen uygulamaları depreme hazırlık konusunda epey yardımcı oluyor.
Deprem olduğu bilgisi AFAD'da
Deprem olduğunda, şiddetini, etkili olduğu yerleri ve o ana kadar meydana gelen hasarları öğrenmek için eAFAD uygulamasını kullanabilirsiniz. Sarı alarm, kırmızı alarm ve KBRN alarmı hakkında da uygulamada detaylı bilgiler verilip her alarmın nasıl olduğu ve alınacak tedbirler anlatılıyor. Ancak ben telefonda alarm seslerinin demo'larını çalıştıramadım. Yine de son günlerde oluşan tehditlerin hepsi listelenmişti.
İlk yardım anı Kızılay
Deprem anından ve sonrasında en çok meydana gelen yaralanmalar kırık, çıkık, burkulmalar, kanamalar, ve ısı dengesi bozukluğu... Kızılay'ın uygulamasında tüm bu yaralanmalara dair detaylı bilgiler yazılı ve resimli bir biçimde mevcut. Ancak yine de videolar ile desteklenmesi uygulamanın daha faydalı olmasını sağlayacaktır. Eğer sadece bu uygulama ile kalmayıp bir ilkyardım kursuna da katılırsanız eğitimli bir şekilde hayat kurtarmanız mümkün olabilir.
Deprem bilgi sistemi
Meydana gelen depremler sonrasında Deprem Bilgi Sistemi uygulaması, bilgilendirmeleri sağlıyor. Uygulamada en son depremler, depremlerin tarihçesi, deprem sonrası tepkilerinizi ölçen bir anket yer alıyor. En son meydana gelen depremler harita üzerinde kırmızı noktalarla fay hattı üzerinde gösteriliyor. Ancak bu uygulamada bile deprem sırasında ne yapmanız gerektiği konusunda bilgi yer almıyor.
Acil durumlar
Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Acil Durumlar uygulamasında pek çok kötü senaryoda ne yapılması gerektiği yer alıyor. Hemen her başlık için ne yapılacağı açıklanmış olsa da deprem konusunda başlık açılmamış. İçerik görsel bir kutucuktan açılsa da tamamen metin tabanlı. Yani video içerik bu uygulamada da yok. Acil durum telefonlarının tüm listesine ise yer veriliyor.
Hayat kurtar
Doğal afetlerde yaralanmalar sonucu en çok kan ihtiyacı ortaya çıkar. Hayat Kurtar uygulaması aradığınız kan grubu ve bulunduğunuz sağlık kurumunun yerini girdiğinizde size yardımcı oluyor. Uygulamanın size kan bulma zorunluluğu yok. Sadece bilgi amaçlı olarak girdiğiniz veriyi paylaşıma sunuyor
Akıllı saatleri daha çok kullanmalıyız
20 yıl önce akıllı telefonlarımız da yoktu, akıllı saatlerimiz de... Şimdi ise akıllı saatler, telefon elimizde olmasa bile pek çok bilgiye ulaşılmasını sağlayacaktır. Üstelik deprem sırasında pek çok yaşamsal verinin takibini kolaylaştıracaktır. O yüzden uygulamaların tümünün akıllı saat uyumlu olması şart. Tabii saatlerin pil ömrünün de çok daha uzun süre dayanması gerekiyor.
***
Güncelleme listesi
iPhone yeniden doğuyor
Fotoğraf çekiminden fotoğraf albümüne, oyun aksesuvarından yeni memojilere kadar elinizdeki iPhone'ları 13.0 güncellemesiyle yenileyebiliyorsunuz. Üstelik biz daha son halini yazamadan 13.1, yani güncellemenin de tazesi çıktı bile...
Her yıl akıllı telefon değiştirecek kadar lüks içinde yaşayan yoktur. Peki, yeni modeller çıkınca eskiler yas mı tutuyor? Hayır, aksine, akıllı telefonların yenilenmesini sağlayan güncellemeler telefonun yeteneklerini artırırken ömrünü uzatıyor. Yani dolayısıyla akıllı telefonlar hiçbir zaman en mükemmel halleriyle karşımıza çıkmıyor. Kullanıcılar deneyimledikçe, hatalarından arınmış güncellemeleri karşımızda görüyoruz. Üstelik bu kadarla da kalmıyor. Haziran ayının başında yazılım geliştiricilerin denemeye başladığı beta sürümleri son sürüm çıkana kadar güncelleniyor. Sonra milyonlarca telefon güncellendikten sonra bir kez daha ayıklamalar yapılıyor. İşte tüm bu güncellemeler eski modellerin yenilenmesini sağlarken yeni modellerin albenisini ve yeteneklerini sonuna kadar kullanıyor. Bu noktada iPhone'lardaki 13.1 güncellemesine gelin yakından bakalım.
GÖZÜ YORMAYAN KOYU MOD
Yeni güncellemenin en sevdiğim özelliği Koyu Mod oldu. Tüm uygulamaların da güncellenmesiyle iPhone'unuza etkileyici yeni bir görünüm katıyor. Eğer gözleriniz benim gibi düşük ışıkta sorun yaşıyorsa, karanlık mod sizin de işinize yarayacaktır.
Ekrandaki hiçbir ögenin gözlerinizi yormaması için özenle tasarlanan bu özellik tüm sisteme kusursuz bir şekilde uyum sağlıyor. Üstelik Denetim Merkezi'nden kolayca açılabiliyor veya geceleri otomatik olarak devreye girecek şekilde ayarlanabiliyor.
FOTOĞRAFLAR HAZIR
Diğer güzel bir özellik de fotoğraf albümü ve düzenlemelerin artık daha iyi bir deneyime sahip olması. Yaşadığınız eşsiz anlarınızın gün, ay ve yıllara göre derlenmiş yeni bir görünümü aradığınız fotoğrafı bulmanızı kolaylaştırıyor.
Ayrıca Portre modunda çektiğiniz fotoğraflara harika bir tek renk efekti ekleyebiliyorsunuz. Fotoğraflarınızda kullandığınız döndürme, kırpma ve otomatik iyileştirme gibi araç ve efektlerin neredeyse tümünü videolarda da kullanabiliyorsunuz.
KENDİ MEMOJİNİZİ YARATIN
Memoji'leriniz otomatik olarak klavyenize yerleşen çıkartma paketlerine dönüşüyor. Böylece onları Mesajlar, Mail ve üçüncü taraf uygulamalarında kullanabiliyorsunuz. Hazırladığınız memoji'lerle arkadaşlarınızın sizi nasıl göreceğine siz karar veriyorsunuz.
Takvim, harita uygulamaları da güncellendi. Böylece sizi tüm gün nelerin beklediğini hareket halindeyken görebiliyorsunuz.
***
Aksesuvar kutusu
Kablosuz pil deposu hayatı kolaylaştırıyor
En zor anlarda telefonun pilinin bitmesini istemiyorsanız pil deposu taşımak kaçınılmaz hale geldi. Ancak pil deposuyla birlikte kablo taşımak zorunda olmak da bir yandan hayatı zorlaştırıyor. Fakat endişeye mahal yok, çünkü artık pil depoları da kablosuz şarj desteğiyle gelmeye başladı.
Samsung'un ilk kablosuz taşınabilir şarj cihazı olma özelliğini taşıyan EB-U1200, Galaxy akıllı telefon kullanıcıları haricinde Qi uyumlu tüm cihazları da kablosuz şarj edebiliyor. 10 bin mAh'lik yüksek pil kapasitesiyle dikkat çeken ve USB-C ile USB-A bağlantı noktalarını bünyesinde barındıran cihaz, aynı zamanda Galaxy Watch ve Galaxy Buds gibi giyilebilir teknolojileri de şarj etme yeteneğine sahip. Samsung kablosuz hızlı şarj aleti, kullanıcılara hareket halindeyken kablosuz şarj kullanmanın güvenilirliğini ve kolaylığını sağlıyor.
***
Dijital araçlar eSIM ile "İmdat" diyecek
Yeni nesil araçlarda kullanılacak acil yardım teknolojisi Türkiye'de de hayata geçiriliyor. Araç içi otomatik acil durum çağrı sistemi olarak da tanımlanabilen e-CALL sistemi, olası trafik kazası durumunda, kazazedelerin bilinci kapalı bile olsa, otomatik olarak 112'yi arayarak, aracın bilgisayar sistemlerinden alınan kaza anına ilişkin verileri 112 Acil Çağrı Merkezi'ne iletiyor. Gerek olması halinde ise 112 Acil Çağrı Merkezi'nden aracın geri aranabilmesini sağlıyor. Böylece çağrının kesilmesi durumunda dahi, 112 Acil Çağrı Merkezi'ndeki ilgili personel, aracı geri arayarak sağlık ekipleri kaza yerine gelene kadar yaralılara gerekli yönlendirmeleri yapabiliyor. Yani hayat kurtarmak için eSIM devreye giriyor.
DİJİTALE DESTEK
Yeni nesil araçlarda kullanılacak ilk yardım sistemleri konusuna odaklanan Türk Telekom da e-SIM ve e-CALL teknolojilerine özel çözümlerini sunmaya başlıyor. Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Yeni nesil araçların geliştirilmesinde çığır açacak ve insan hayatını kurtarabilecek e-CALL teknolojisini sunmaya hazırız" dedi. Tüketici ve IoT alanlarına sağladığı faydalarla bağlantılı araç sayısının artmasına büyük katkı sağlamasını bekledikleri e-SIM teknolojisini gelecek senenin başında uygulamaya geçirmeyi hedeflediklerini dile getiren Kıraç, "Türk Telekom, e-SIM teknolojisinin kurulumu için tüm çalışmaları, gerekli sunucuları ülke sınırları içerisinde barındıracak şekilde sürdürüyor" diyerek önümüzdeki döneme dair ipuçlarını da verdi.
Yusuf Kıraç e-SIM teknolojisine dair açıklamasını ise şöyle sürdürdü: "e-SIM teknolojisine ilişkin tüm çalışmalarımızı ve sunucuları Türkiye içerisinde konumlayarak, bağlantılı araç sayısının artmasına ve dolayısıyla dijitalleşmenin hızlanmasına destek vermiş olacağız. Bunu yaparken de bir yandan Türkiye'nin milli veri güvenliğini sağlayacağız. Yenilikçi ve çığır açan dijital ürün ve hizmetler geliştirerek ülkenin dijital dönüşüm yolculuğuna büyük katkılar sağlayan Türk Telekom, faaliyet gösterdiği her alanda olduğu gibi e-SIM ve e-CALL teknolojileriyle vatandaşlara ve kurumlara en ileri ve en yeni müşteri deneyimleri sunmaya devam edecek."
