Avrupa yine doğal afette sınıfta kaldı. Facianın adresi bu kez İspanya oldu. Akdeniz kıyısındaki Valencia bölgesinde 10 gündür yas, öfke ve çaresizlik hâkim. Bölge, 29 Ekim'de yaşanan sel felaketi ile boğuşuyor. Bir yılda düşen yağmur, 8 saatte yağdı. Sonuç facia oldu. Kent sular altında kaldı. 219 kişi yaşamını yitirdi, 93 kişi ise hâlen kayıp. 36 bin 605 kişi kurtarıldı. Yerel kaynaklar, ölü sayısının binleri bulacağını konuşuyor. Halk, yeterli uyarıların yapılmadığını ve yardımların yeterince bölgeye ulaştırılmadığını düşünüyor. Yaşananlar sadece İspanyol hükümetinin yetersiz kalması olarak değil aynı zamanda Avrupa Birliği'nin de çaresiz kaldığı şeklinde yorumlandı. Valencia'daki korkunç görüntüler, Almanya'da 2021'de yaşanan ve afetzedelerin günlerce yardımsız bırakıldığı sel felaketi ile Yunanistan'da 2018'de onlarca kişinin öldüğü orman yangınlarından sonra ortaya çıkan çaresizliği akıllara getirdi.
50 BİNDEN FAZLA TAZMİNAT TALEBİ
Paiporta, Bonaire, Chiva, Sedavi, Alfafar başta olmak üzere Valencia bölgesinin yarıya yakınındaki ilçelerde ev, dükkan ve sokaklar çamur, çöp ve hasarlı araçlarla dolup taştı. Tsunami benzeri seller yaşandı. Dereler taştı. 75 bin ev elektriksiz kaldı. Yollar, demiryolları ve köprüler kapandı. Eğitime ara verildi. 500'den fazla kamyonla hâlâ sokaklardan tonlarca çöp toplanıyor. 100 bini aşkın araç hasar aldı. Hasarın boyutu tam olarak bilinmemekle birlikte, İspanya'nın sel gibi aşırı riskler için sigorta tazminatlarını ödeyen kamu-özel kuruluşu Sigorta Tazminat Konsorsiyumu'nun, tazminat olarak en az 3.5 milyar Euro harcayacağını tahmin ediyor. 116 bin tazminat talebi başvurusu yapıldı. Bunların en büyük bölümünü de zarar gören araçlar oluşturuyor.
VEFAT SAYISI BİNLERİ BULABİLİR
Bölgede çalışmalarına devam eden 17 binden fazla polis, jandarma ve asker, iki metre yüksekliği bulan çamurun içinde ve sularla kaplı otoparklarda ceset aramaya devam ediyor. Siyasi tartışmaların da kızıştığı İspanya'da, yüksek ölüm sayısının sorumluları aranıyor. Valencia özerk hükümetinin cep telefonlarından sel uyarısıyla ilgili alarm mesajını çok geç gönderdiği belirtiliyor. Polis ve acil durum ekiplerinin ceset arama çalışmaları sürerken, felaketin boyutu karşısında yetersiz kalan yetkililere en büyük desteği gönüllüler veriyor. Zira, "Bu felakette tek umut ışığı, insanların dayanışması" diyen yerel yetkililer, gönüllülerin desteği olmadan temizlik ve yardım çalışmalarının çok daha uzun süreceğini belirtiyor. Valencia şehrinden yüzlerce kişi, araçlarıyla ve yaya olarak bölgeye akın ediyor. Sel felaketinin ardından bölge halkı ve gönüllüler, büyük bir dayanışma örneği göstererek yaraları sarmak üzere büyük bir mücadele başlattı. Genci yaşlısı, yerlisi yabancısı herkes kolları sıvadı ve şehri temizlemek, kayıpları bulmak için ekiplere yardımcı olmaya başladı. Gönüllüler, felaket bölgesini eski haline döndürmek için canla başla çalışıyor. Portakal bahçelerinde, avm otoparklarında, tünellerde, derede ve denizde "kayıp cansız bedenler" aranıyor.
10 MİLYAR EURO'LUK ACİL YARDIM
Valencia Özerk Hükümet Başkanı Carlos Munoz, 50'den fazla ilçeyi vuran selin yarattığı ekonomik zararın karşılanması ve yeniden inşa için 136 maddelik eylem planı hazırladıklarını ve merkezi hükümetten 31 milyar 402 milyon Euro'luk yardım paketi talep etti. Hükümet bölgeden gelen yardım talebine kayıtsız kalmadı. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, ülkenin doğu ve güney bölgelerini vuran sel felaketine karşı, "Hızlı Müdahale ve Yeniden Yapılanma Planı" adıyla 10 milyar 600 milyon euro'luk acil yardım paketi kararı aldıklarını açıkladı. Munoz, Valencia başta olmak üzere Kastilya-La Mancha ve Endülüs bölgelerinde tüm afet yerlerine hemen yardımların ulaştırılacağını kaydetti.
AB'NİN BİZE YARDIM ETMESİNİN ZAMANI GELDİ!
Açıklanan yardım paketinin içinde vergi affı veya ertelemesi, olağanüstü fiziksel veya psikolojik hastalık durumlarında maaşının yüzde 75'inin ödenmesi karşılığında ücretli izne çıkma hakkı getirilmesi, felakete uğrayan tüm belediyelerin acil yardım harcamalarının merkezi hükümet tarafından karşılanması gibi maddelerin de olduğunu kaydeden Sanchez, kamu yardımının 4 katına çıkarılacağını, zarar gören tüm kamu binalarının (kültür ve spor salonları dahil) ve yollarının yapımının hükümet tarafından karşılanacağını, ayrıca bölge mahkemelerin de güçlendirileceğini söyledi. İspanya'nın bu zamana kadar aciliyet gerektiren afetlerde her zaman Avrupa Birliği'nin (AB) yanında olduğunu da vurgulayan Sanchez, "Şimdi, AB'nin bize yardım etmesinin zamanı geldi" diye konuştu. Avrupa Yatırım Bankası (EIB) bu çağrıya yanıtsız kalmadı ve yeniden inşa çalışmalarını desteklemek amacıyla 900 milyon euroluk bir yardım paketi açıkladı.
TÜRK İŞ ADAMI DEHŞETİ ANLATTI
Yaklaşık 100 Türk ailenin yaşadığı Valencia'da bulunanlardan biri de Türk iş adamı Ferhat Emanetoğlu... İki çocuğu ve eşiyle birlikte dört yıldır Valencia'nın Rusafa semtinde yaşayan Ferhat Emanetoğlu da sel felaketine yakından tanıklık etti. Yaşadıklarını SABAH Pazar'a anlatan 45 yaşındaki Emanetoğlu, kentte açıklananın aksine yüzlece kayıp olduğunu kaydetti.
Afetzedeler için kurulan gruplara katılarak yardım faaliyetlerine katılan Türk iş insanı, şöyle devam etti:
"Çocuklarımın sınıf arkadaşının anne ve babası hâlâ kayıp, ulaşılamadı. Her sene eylül ve ekim aylarında, yaz boyunca Akdeniz'deki aşırı sıcak nedeniyle denizin buharlaşmasıyla şiddetli yağışlar olur. Ama bir gün yağar, iki gün dururdu. Fakat bu sefer 3-4 gün boyunca hiç durmadan yağmur yağdı. Debisi de yüksekti. Sel olunca hemen ailemi güvenli noktadaki evimize bırakarak yardıma koştum. Evlere gittik, çamurları temizledik. Whatsapp grupları kurduk. Su ve yiyecek bulunması için organize olduk. Sivil toplum örgütleri seferber oldu. Fransa ve Almanya'dan insanlar organize olup acil ihtiyaz malzemeleri gönderdi. Toplanan tüm malzemeler Guardia Civil'e teslim edildi."
KENDİNİZ VE AİLENİZ İÇİN EĞİTİM ALIN
"Korkunç bir manzara vardı. Bir tünelde araçlar üst üste çıkmıştı. 50 ölü vardı" diyen Ferhat Emanetoğlu, afet zamanlarında arama kurtarma ve sonrasındaki yardım faaliyetlerinin önemine dikkat çekti:
"Sivil toplum örgütleri çok önemli.
Herkesin arama kurtarma ve ilkyardım eğitimleri alması gerektiğini düşünüyorum.
Türkiye bir deprem bölgesi. Bilincin, eğitimin artması lazım. eğer kendinizi, ailenizi korumanız için eğitim almalısınız. Dayanışma önemli. Buna yönelik altyapılar lazım."
ÜZERİNE ÇAMUR ATILAN KRAL: ÖFKEYİ ANLAMAK GEREK
3 Kasım'da Paiporta'da halk, bölgeyi ziyaret eden Kral 6. Felipe, Başbakan Pedro Sanchez ve Valensiya Özerk Yönetim Hükümeti Başkanı Carlos Mazon'u hedef aldı. Protestocu halk, kral ve siyasetçilere çamur attı, hakaretler yağdırdı. Halkın tepki gösterdiği siyasetçiler ve kraliyet ailesi kısa sürede bölgeyi terk etmek zorunda kaldı. Sel öncesi uyarıların zamanında yapılmadığı, sonrasında ise bölgeye yardımların geç ulaştırıldığı ve askerin gönderilmesine geç karar verildiği suçlamaları protestolara gerekçe gösterildi. Buna rağmen Kral 6. Felipe, büyük bir sağduygu gösterip, "Bu kadar kötü bir felakette, birçok şeyini kaybeden vatandaşların öfkesini anlamak gerek" diye konuştu.
ALMANYA DA SINIFTA KALDI
Almanya'da 2021 yılında Rheinland-Pfalz, Kuzey-Ren Vestfalya ve Bavyera eyaletlerinde aşırı yağışların yol açtığı sellerde 180'den fazla kişinin yaşamını yitirdiği açıklanmıştı. Yaklaşık 25 milyar Euro'luk zararın meydana geldiği felakette erken uyarı sistemlerinin bulunmaması nedeniyle hükümet yoğun eleştiri almıştı. Bunun üzerine Federal hükümet ve eyalet yönetimlerinin toplantısında halkın uyarılması için cep telefonlarına aynı anda otomatik olarak kısa mesaj atılmasına imkan tanıyacak bir sistem oluşturulmasında kararı alınmıştı.
Yunanistan'da kayıtlara Attika orman yangınları olarak geçen felakette, Temmuz 2018'de Attika bölgesinin kıyılarında başlayan bir dizi orman yangınında 96 kişinin öldü, 174 kişi de yaralandı.
