Sosyal medya paylaşımları, doğrudan alışveriş sitelerine link veren Instagram hesapları, 'her fotoğraf için farklı bir kombine sahip olmamız gerekiyor' algısı derken işler tamamen kontrolden çıkmış durumda... Moda alanında popüler olan sosyal medya içerik üreticilerinin paylaşımlarında yer alan kombinler en iyi ihtimalle yüzbinlerce lira değerinde... Yani aynı anda Prada'nın tişörtünü, Miu Miu şortu, Bottega Veneta çantayı, Alaia babeti giyip bir de Audemars Piguet saat takayım yanına da bir Cartier bir de Van Cleef bilezik ekleyeyim derseniz, bir de Bulgari kolyeniz ve Tiffany&Co. küpe takmaya kalkarsanız Türk lirasıyla birkaç milyonu gözden çıkarmanız gerekiyor günümüzde... Yabancı markaların euro ve dolar bazındaki ürünlerinin fiyatı Türk lirasına çevrildiğinde ve tabii üzerine vergiler de eklendiğinde ortaya cidden şaşırtıcı büyüklükte rakamlar çıkıyor. Ama bir yandan da o sosyal medya içerik üreticileri gibi giyinmek de istiyoruz... Onların ücret karşılığında paylaşım yapan birer 'pazarlama-reklam departmanı çalışanı' olduğunu da ne yazık ki unutuyoruz çoğu zaman...
MİLYONLUK KOMBİNLER
En iyi ihtimalle bütçemiz el verdiğince paylaşımlarındaki bir ürünün orijinalini almaya çalışıyoruz. Mücevher ev saati bir yana koyuyoruz tabii ki... Birkaç bin euro'luk bir çanta için mesela ciddi bir bütçe ayırıyoruz. En iyi senaryodan bahsediyorum bu arada şu an... Peki gerisi ne oluyor? O kombinlere de sahip olmak istiyoruz aslında... Şu an çok popüler olsalar da gelecek yıla aynı popülaritelerine sahip olmayacaklarının da bilincindeyiz... İşte o zaman sahte ve son dönemin esas konusu olan 'benzer ürünler' (dupes) gündeme geliyor... Lüks moda markasının son koleksiyonunda yer alan tasarımın olabildiğince benzerini yapan markaları paylaşan sosyal medya içerik üreticilerini takip etmeye başlıyoruz mesela... Türkiye'de profesyonel olarak lüks moda markası paylaşımı yapan 10-20 kişi ya var ya yoktur...
GENÇ TASARIMCILARIN DAYANMASI İMKANSIZ
Geri kalan kısım biraz lüks moda markası, biraz da genel trend eğilimi yönünde benzer ürün paylaşımı yapar... Esas büyük kısım ise tamamen benzer ürünlerin nerelerden satın alınabileceğini hatta sahte ürünlere giden yolları paylaşır... Dışarıdan bakınca ortaya çıkan kombinler de cidden birbirine benzer oluyor... Kumaş kalitesini, aksesuvar kalitesini, dikiş kalitesini, kalıbın mükemmelliğini ve bunun ardındaki yaratıcı zekayı tamamen bir yana bırakıyoruz tabii ki... Sonuç olarak pandemi sonrası değişen kurlar ve sadece Türkiye'yi değil tüm dünyayı etkileyen ekonomik krizin sonucu olarak ülkemizde her geçen gün artan bu 'benzer ürün pazarlama' konusunu sık sık yazar olmuştum... Ancak durum son bir sene içinde dünyada daha da felaket bir hal almış durumda... Newsweek dergisi, "Yüzbinlerce takipçileri olan sosyal medya içerik üreticileri Instagram ve TikTok gibi hesaplar üzerinden düzenli olarak lüks markaların koleksiyon ürünlerinin benzerlerini pazarlıyor. Neredeyse her bir popüler ürünün bir benzerini bulup, onunla bir kombin yapmak şu an sosyal medyadaki en revaçta olan trend" diye yazdı. Business of Fashion ise bu durumun sonuçlarına yer verdiği makalesinde, "Özellikle genç markalar, moda tasarım markaları ve genç tasarımcılar için durum korkunç bir boyutta. Farklı ve dikkat çekici bir tasarım yaptıkları anda sosyal medyada görünür oluyorlar. Hemen hızlı moda markaları tarafından taklit ediliyor ürünleri. Ve benzer ürün paylaşan sosyal medya içerik üreticileri yeni ucuz versiyonu paylaşmaya başlıyor. Genç tasarımcıların hayatta kalması imkansız bir hale geldi" yorumunda bulundu.
AL-GİY-AT KÜLTÜRÜNÜN YANSIMASI
Durum öyle bir noktaya geldi ki ve bu benzer ürünlerin üretimi de rahatlıkla paylaşılması da o kadar doğallaştı ki, ABD başta olmak üzere tüketim temelli ülkelerin moda dergilerinde benzer ürünler sayfaları hazırlanmaya başlandı. Business Insider dergisi de, "Trendler çok hızlı değişiyor. Kimsenin kendi stilini oturtmaya zamanı yok. Herkes sosyal medya üzerinden gördüklerine sahip olmak istiyor. Denklemi uygulayabilmek için ya sınırsız bir bütçeye de ya da benzer ürünlere ihtiyacınız var. Pandemiyle ortadan kalkacağını düşündüğümüz al-giy-at kültürü, benzer ürünlerle bir başka boyuta taşınmış durumda... Trendleri takip etmek için lüks moda evlerinin ya da tasarımcıların popüler olan ürünlerinin benzerlerini satın alıyoruz. Sonra da o ucuz, ruhsuz ve dolabımızdaki diğer hiçbir parçaya benzemeyen ürünleri birkaç kez giydikten sonra çöpe atıyoruz. Dünyanın sonunu getirmek için yine inanılmaz bir yöntem bulmuş durumdayız" yorumunda bulundu.
