Dar caddeler, mini kafeler, tarihi binalar, şık sokak lambaları, kemerler, köprüler ve trenler... Kentin tarihi dokusu tamamen korunmuş. Yer yer modern dokunuşlar da yok değil. Gören "Şehir işte böyle olmalı" diyor. Şık giyimli bölge sakinleri gerçekten de sakin bir şekilde işlerine gidiyor. Turistler ise hayranlıkla etrafına bakıyor. Bir yandan da gün içinde gidecekleri yerleri kontrol ediyorlar... Genellikle Avrupa caddeleri Batı medyasında karşımıza hep bu şekilde çıkıyor. Ya da gidenler böyle tasvir ediyor. Ama hayatlarını alışveriş arabasına sığdıranları, kaldırımları yastık, durakları yatak yapanları bu manzara içinde nedense hiç göremiyoruz.
AÇ DOKUZ SÜTUNA FOTOĞRAFI
Evsizlik sorunu Batı'nın kronik bir problemi. Yıllardır çözüm bulamadılar. Dolayısıyla artık kontrolden çıkmaya başlıyor. Batılı meslektaşlarımız da ülkelerindeki evsizlerle Afrika ya da Ortadoğu'daki bir sorunla ilgilendikleri kadar ilgilenmiyor. Evsizler hakkındaki acı gerçekler veya sorunun kontrolden çıkmaya başladığına dair bilgiler Batı basınında öyle geniş geniş haber olmuyor pek. Sorunu veren yayın organları tabii ki var. Ama açıkçası sivil toplum kuruluşlarının zaman zaman açıkladığı raporları üstünkörü iletmekle yetiniyorlar. Detaylı analizlere, yazı dizilerine, hayat hikayelerine ya da evsizlerin kendi anlatımlarıyla karşılaştıkları zorluklara yönelik detayları göremiyoruz. Hele ki öyle uyuşturucu bağımlısı olan evsizlerin derme çatma çadırlarındaki görüntülerinin yer aldığı videolu anlatımları hiç beklemeyin. Hatta Avrupalı bir gazeteciye haber önerisi yapalım. Git kardeşim Brüksel'deki Petit Chateau Caddesi'ne. Çek bir evsizin fotoğrafını. Açın çarşaf gibi. Altına yaz anlattıklarını... Hem ülkendeki bir sorunu aktarmış olursun hem de "Çadırlarda yaşam sadece bombaladığımız ya da hâlâ sömürmeye devam ettiğimiz ülkelerde olmuyor" mesajını verirsin.
SOKAKLAR HARİKA EVE GEREK YOK!
Yıllardır "Avrupa'da insanlar kişisel tercih olarak sokakta uyuyor" şeklinde bir efsane dolanıyordu ortalıkta. Siz de belki çevrenizde Avrupa'ya gidip gelenlerden dinlemişsinizdir: "Caddeleri harika, kafeleri falan görmen lazım. Evsizler de çok var. Sana hiç zararları yok ama. Zaten kendileri sokakta yaşamak istiyor." Sanki şöyle bir durum varmış gibi olmuyor mu? "Avrupa sokakları o kadar güzel ki insanlar evde yaşamak yerine caddeleri tercih ediyor." Ancak gelinen noktada Batı'daki evsizliğin öyle sanıldığı gibi hiç de keyfi durumdan kaynaklanmadığı açıkça ortaya çıktı. Tamamen finansal sorunlara ve yönetimsel eksikliklere bağlı nedenlerden dolayı evsizlik Batı'nın kronik bir problemi olmaktan çıkamıyor. Avrupa Evsizlerle Çalışan Ulusal Örgütler Federasyonu (European Federation of National Organisations Working with the Homeless - FEANTSA) geçtiğimiz günlerde geleneksel yıllık raporunu açıkladı. Rakamlara göre Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere'de her gece yaklaşık bir milyon kişi sokaklarda uyuyor. Şöyle düşünelim Fransa'nın ünlü Marsilya kentinin nüfusu kadar kişi evsiz. FEANTSA yetkilileri raporlarında şu detaylara da yer verdiler: "AB ülkeleri ve İngiltere'deki evsizlerin gerçek sayısı bizim elde ettiğimiz verilerden daha yüksek..."
EN DÜŞÜK EVSİZ ORANI YİNE TÜRKİYE'DE
Avrupa Evsizlerle Çalışan Ulusal Örgütler Federasyonu'nun raporuna göre evsizlik Avrupa'nın en büyük sorunlarından biri haline geldi. Kıta genelinde evsizlik son 10 yılda artmaya devam ediyor. İngiltere ve Fransa evsizlerin en yüksek olduğu ülke. Şöyle ki söz konusu iki ülkedeki evsizlerin sayısı son 10 yılda iki katına çıktı. Raporda ülkelerdeki evsizlerin oranının yer aldığı listelere de yer verildi. Avrupa ülkelerinde her 10 bin kişideki evsiz oranlarının yansıtıldığı listede Türkiye son sırada yer aldı. Türkiye 10 bin kişide 0,6 oranına sahip. Aslında Türkiye bu listede çok uzun yıllardır son sırada yer alıyor. Bunun nedeni de devletin uzun süredir başarıyla uyguladığı "önce insan" yaklaşımı oluyor.
ÖNERİLERE BAK: ADAYA GÖTÜRELİM
"Kötü kokanı hapse atalım", "Metrolara binmelerini yasaklayalım", "Özel günlerde şehir dışına taşıyalım", "Adaya götürelim", "Sokakta mutlular" ya da "Önemli binaların girişlerine yatmamaları için geceleri açılacak özel çiviler yerleştirelim..." Bunlar bazı Batılı ülkelerde (İngiltere, ABD, Fransa gibi) evsizlere karşı geliştirilen öneriler. Şimdilerde Fransa, Olimpiyatlara ev sahipliği yapıyor. Paris'teki evsizleri topladılar mesela. Ama nereye götürüldükleri bilinmiyor. Ayrıca binaların girişlerine tellerle kaplı bloklar yerleştiriyorlar. O yüzden aktivistler sık sık gösteriler yapıyor.
EVSİZLİĞİN NEDENİ ÇOK ÇÖZÜM İÇİN UMUT YOK
Uzmanlara göre Avrupa'da evsizlik kişisel bir tercih değil. İnsanlar ellerinde olmayan sebeplerden dolayı gecelerini sokaklarda geçirmek zorunda kalıyor. Bu sebepler arasında inşaat piyasasındaki dengesizlik, yeni yaşam alanlarının yapılmaması, elverişsiz ekonomik koşullar, pandemi ve sonrası, kira – ısınma – elektrik maliyetlerinin çok yükselmesi, Ukrayna savaşı, konut yardımlarının durdurulması, belediyelerin yetersiz kalması gibi etkenler gösteriliyor. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre kıtada 20 milyona yakın kişi konut krizi ile karşı karşıya. Dolayısıyla evsizlik sorununun önümüzdeki yıllar içerisinde çözülmesi de pek beklenmiyor.
ALMANYA: GENÇLERİN SAYISI REKOR SEVİYEDE
Avrupa ekonomisinin dinamosu olarak kabul edilen Almanya'da evsizlik sorununun artık önüne geçilemiyor. Almanya Federal İstatistik Ofisi verilerine göz atalım. 31 Ocak itibariyle belediyelerde veya ilgili yardım kuruluşlarında yaklaşık 439 bin 500 evsiz insana barınma imkânı sunuldu. Barınma hizmeti alan evsizlerin yaş ortalaması 31 olarak belirlendi ve yüzde 40'i 25 yaşın altında.
SUÇ PATLAMASI YAŞANIYOR
Evsizlik sadece Avrupa'da değil ABD'de de büyük bir problem. Al Jazeera'daki haberde New York City'de pandemi nedeniyle bozulan ekonomik koşullarla birlikte kentteki suç ve evsizler oranının şimdiye kadar ki en yüksek seviyeye çıktığı kaydedilmişti. ABD'de 582 binden fazla kişi sokaklarda yaşıyor.
İNGİLTERE: 50 KİŞİDEN BİRİ EVSİZ
İngiltere'de açıklanan son resmi verilere göre geçici bir yerde konaklayanların sayısı son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Konut yardım kuruluşu Shelter'e göre İngiltere'de 309 bin evsiz var. İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda da dahil edildiğinde, bu sayı Birleşik Krallık genelinde yaklaşık 400 bine ulaşıyor. Başkent Londra'daki tablo da çok vahim. Her 50 kişiden biri artık evsiz. Evsizlere yardım toplayan Crisis kurumu durumu "Korkunç bir utanç" olarak özetliyor.
