Teknolojinin baş döndürücü hızı hayatımızı kolaylaştırıp, evrenin bilinmezlerine dair nice sırrı çözse de bazı handikapları da beraberinde getiriyor. Günümüzün en önemli teknolojik atılımları arasında gösterilen yapay zeka, vatandaşların emeğini sömüren ve kolay yoldan para kazanmak isteyen dolandırıcılar tarafından oltalama yöntemi olarak kullanılıyor. Yapay zeka yardımıyla ünlü simaların görüntülerini ve seslerini kullanan dolandırıcılar, bu yolla milletin helal kazancını adeta gasp ediyor. SABAH Pazar ekibi, son dönemde birçok insanın başını yakan ve emeğini vurgunculara kaptırmasına neden olan yapay zeka dolandırıcılığını işin uzmanlarıyla konuştu. Ortaya vatandaşları bilgilendirici ve uyarıcı nitelikte keyifli bir yazı çıktı.
FARKLI YÖNTEMLERİ VAR
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Dijital İletişim Araştırmacısı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, "Yapay zeka dolandırıcılığı, yapay zeka teknolojilerinin kullanılarak insanları aldatmak, kandırmak veya zarara uğratmak amacıyla yapılan bir suç türüdür. Kötü niyetli kişilerin, dolandırıcıların veya grupların yapay zeka teknolojilerini kullanarak dolandırıcılık yapmasıdır. Bu tür dolandırıcılıklar, genellikle kullanıcıları kandırmak, yanıltmak veya zarar vermek amacıyla yapay zeka ve makinelerin yeteneklerinden yararlanmayı içerir. Yapay zeka dolandırıcılığının birbirinden farklı yöntemleri vardır." dedi.
Prof. Dr. Kırık, o yöntemleri şu şekilde sıraladı:
Oltalama: Oltalama, insanların kişisel bilgilerini (şifre, kredi kartı numarası, banka hesabı numarası vb.) ele geçirmek amacıyla yapılan bir dolandırıcılık yöntemidir. Yapay zeka dolandırıcılığında oltalama, genellikle sahte e-postalar, mesajlar veya web siteleri aracılığıyla yapılır. Bu e-postalar, mesajlar veya web siteleri, gerçek bir kuruluştan gelmiş gibi görünür ve insanlardan kişisel bilgilerini girmelerini ister. Yapay zeka, bu e-postaları, mesajları veya web sitelerini gerçekçi ve güvenilir hale getirmek için kullanılabilir. Örneğin, yapay zeka, e-postaların veya mesajların gönderildiği adresleri, web sitelerinin tasarımını ve içeriğini gerçek bir kuruluşunkine benzer hale getirebilir.
Sosyal medyada yapay zeka dolandırıcılığı: Sosyal medya dolandırıcılığı, insanların sosyal medya platformlarını kullanarak dolandırıldığı bir vurgun yöntemidir. Bu dolandırıcılık yönteminde, genellikle ünlüler, politikacılar veya diğer tanınmış kişiler taklit edilerek insanlardan para veya kişisel bilgiler istenebilir. Yapay zeka, bu dolandırıcılığı daha etkili hale getirmek için kullanılabilir. Örneğin, yapay zeka, sahte sosyal medya hesapları oluşturmak, sahte yorumlar ve gönderiler yayınlamak veya gerçek insanların seslerini taklit etmek için kullanılabilir.
KARMAŞIK BİR SİSTEM
"Bu yöntemlerin yanı sıra, yapay zeka dolandırıcılığının yeni ve daha karmaşık yöntemleri de giderek yaygınlaşmaktadır. Yapay zeka dolandırıcılığına karşı korunmak için önlem almak ve farkındalık kazanmak mühimdir. E-postalardan, mesajlardan ve web sitelerinden gelen bağlantılara tıklamadan önce dikkatli olun. Gerçek bir kuruluştan gelmiş gibi görünen e-postaları, mesajları veya web sitelerini dikkatlice inceleyin. Şifrelerinizi güçlü tutun ve düzenli olarak değiştirin. Sosyal medya hesaplarınızın gizlilik ayarlarını kontrol edin. Deepfake videolara ve görüntülerine şüpheyle yaklaşın. Otomatik arama sonuçlarını dikkatlice inceleyin. Chatbotlarla etkileşime girmeden önce dikkatli olun."
DÜNYA ÇÖZÜM ARIYOR
"Yapay zeka dolandırıcılığına karşı yasal zemin, ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, henüz tam olarak oluşmuş değildir. Ancak, Avrupa Birliği (AB) dünyanın ilk 'Yapay Zeka Yasası' konusunda anlaşmaya varmıştır. Yeni yasa ile yüz tanıma amaçlı veri tabanı oluşturan bütün sistemler yasaklamaktadır. Ayrıca, yapay zeka uygulamalarını tüketiciler için risk seviyelerine göre kategorize edecek ve en düşük risk kategorisine giren yapay zeka destekli video oyunları veya "spam filtreleri" gibi uygulamalar için daha az düzenleme getirecek bir mevzuatın da 2025'te yürürlüğe girmesi beklenmektedir."
ÜNLÜLER VE POLİTİKACILARIN YÜZÜ KULLANILIYOR
Deepfake (Derin sahtecilik): Deepfake, gerçek bir kişinin yüzünün, başka bir kişinin yüzünün üzerine yerleştirildiği sahte bir video veya görüntüdür. Deepfake, genellikle ünlüler, politikacılar veya diğer tanınmış kişileri hedef alan dolandırıcılık yönteminde kullanılır. Örneğin, bir deepfake videoda, bir siyasetçi, yasadışı bir eylemde bulunurken gösterilebilir. Bu video, siyasetçiyi itibarsızlaştırmak veya siyasi bir kampanyayı etkilemek için kullanılabilir. Yapay zeka, deepfake videoların oluşturulmasını daha kolay ve gerçekçi hale getirmek için kullanılabilir.
Otomatik arama: Bu yöntem ise insanların internette belirli kelimeleri veya cümleleri aratmasını sağlamak amacıyla yapılan bir dolandırıcılık yöntemidir. Bu dolandırıcılık yönteminde, genellikle sahte web siteleri kullanılır. Bu web siteleri, arama sonuçlarında üst sıralarda yer almak için tasarlanır. Yapay zeka, bu dolandırıcılığı daha etkili hale getirmek için kullanılabilir. Örneğin, yapay zeka, sahte web sitelerinin arama sonuçlarında üst sıralarda yer almasını sağlamak için arama motorlarını manipüle edebilir.
Chatbot dolandırıcılığı: Yapay zeka sohbet robotları kullanılarak yapılan bu dolandırıcılık türü de giderek yaygınlaşmaktadır. İnsanların chatbotlarla etkileşime girmesini kullanarak dolandırıldığı bir dolandırıcılık yöntemidir. Bu dolandırıcılık yönteminde, genellikle müşteri hizmetleri veya destek gibi sahte hizmetler sunan chatbotlar kullanılır. Chatbotlar, insanların kişisel bilgilerini ele geçirmek veya onları bir ürün veya hizmet satın almaya ikna etmek için kullanılabilir. Yapay zeka, chatbotların daha gerçekçi ve güvenilir hale gelmesini sağlamak için kullanılabilir.
SUÇ TİPLERİNDE KULLANILIYOR
Hukukçu Muhammet İnceyılmaz, "Ülkemizde ve dünyada yapay zeka teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birçok alanda hayatımızı kolaylaştıracak adımlar atılmıştır. Günlük hayatta sürekli olarak kullandığımız telefonlardan bilgisayarlara, arabalardan evlere kadar yapay zeka teknolojisinin izlerini görmekteyiz. Aynı zamanda aktif olarak eğitim, sağlık, ekonomi, hukuk ve ticaret alanlarında da kullanılan yapay zeka teknolojisi, doğru kişilerce kullanıldığında insanlara yenilik ve kolaylık sağlamakla beraber kötü niyetli kişilerce kullanıldığında da adeta bir silah haline gelmektedir. Yapay Zekanın sağladığı imkanları suç işlemek amacıyla kullanan kişiler bu teknolojiyi başta dolandırıcılık olmak üzere birçok suç tipinde araç olarak kullanmaktadır." dedi.
MAĞDURLAR ARTIYOR
Yapay zeka dolandırıcılığından kaynaklı adliyelere birçok başvuru olduğunu kaydeden İnceyılmaz, "Yapay Zeka ile birlikte hayatımıza giren deepfake teknolojisiyle sahte görüntüler ve sesler oluşturulmakta ve bu doğrultuda kimlik hırsızlığı ve finansal dolandırıcılık yapılmaktadır. Sosyal medya ve internet ortamlarından beslenen dolandırıcılar, bu platformlardan insanların kişisel bilgilerine ulaşarak görüntülerini ve seslerini taklit etmek yoluyla suç işlemektedir. Yapay Zeka yönetimiyle devlet adamlarının, ünlülerin ve birçok iş insanının dahi görüntü ve seslerini taklit eden dolandırıcılar, paylaştığı video, mesaj ve ses kayıtlarıyla çeşitli vaatlerde ve taleplerde bulunmaktadır. Bu yöntemlerle çeşitli mağduriyet yaşayan vatandaşlar ise soluğu adliyelerde almaktadırlar." ifadelerini kullandı.
KİŞİSEL VERİLERİNİZİ PAYLAŞMAYIN
Sosyal medyada kişisel verilerin paylaşılmaması gerektiğini vurgulayan İnceyılmaz, "Bu mağduriyetlerin yaşanmaması adına bilinçli bir sosyal medya ve internet kullanıcısı olmak artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Vatandaşların kendilerine gelen her mesajı açmaması, sosyal medya ve internet ortamında gördüğü video, ses kaydı ve metinlerin gerçekliğini araştırması, kişisel verilerini sosyal medyada ve internet ortamında paylaşmaması ve şüpheli işlemlerden kaçınması yapay zeka dolandırıcılığının önüne geçilmesi bakımından büyük önem arz etmektedir. " şeklinde konuştu.
DOLANDIRICILIK AĞIR SUÇ
Yeni hukuki düzenlemelerin olabileceğine dikkat çeken Avukat İnceyılmaz, "Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu'nun 157'inci ve 158'inci maddelerinde düzenlenmiştir. TCK 157'de 'Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.' denilmiştir. Yine TCK 158'de de 'Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle' işlenmesi durumunda 'üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunacağı' belirtilmiştir. Yapay zeka teknolojisinin de bir bilişim sistemi olması sebebiyle bu doğrultu da işlenecek suçlar nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Vatandaşlarımızın böyle bir durumla karşılaşması durumunda bir an önce hukuki yardım alarak şikayetlerde bulunması gerekmektedir. Yapay Zeka teknolojisinin gelişmesiyle daha fazla genişleyecek bu suçlara ilişkin olarak yeni hukuki düzenlemelerin olacağı da bir gerçektir." dedi.
