Ekvador'da özellikle son yıllarda uyuşturucu kartellerine karşı büyük bir mücadele veriyor. Karteller ile devlet arasında çok şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Ülkede güven ortamı uzun bir süre önce bitti. Halk uyuşturucu kartellerinden korkmakla kalmıyor onlara boyun da eğiyor. Yoksul halk karteller için adeta bir yem niteliğinde. Ülkede sadece 2023 yılında 8 bine yakın cinayet işlendi. Bu cinayetlerden sadece 500 kadarının failleri adalete teslim edildi. Ekvador'da yirmiden fazla kartel var. Chonero, Lobo, Lagarto ve Tigueron kartelleri en büyükleri. Ülkeye uyuşturucu kaynaklı giren para, büyük bir sosyal çürümeyi de beraberinde getirdi. Ekvador ne yaparsa yapısın, kartellere yönelik esaslı bir mücadele veremiyor. Uyuşturucu kaynaklı para ülkeyi esir almış durumda. Şiddet sarmalı, Devlet Başkanı Daniel Noboa'nın hükümetinin 60 gün süreyle olağanüstü hal ilan etmesine yol açtı.
KOLOMBİYA DA KARTELLERİN PENÇESİNDE
Kolombiya'nın en büyük uyuşturucu karteli Clan del Golfo. Kartelin lideri Otoniel lakaplı Dario Antonio Usuga. Şuan ABD'de tutuklu. 1980'den 1990'lı yıllara kadar ülkenin en güçlü karteli, Pablo Escobar'ın kurduğu Medellin Karteli'ydi. Kolombiya hükümetinin özverili mücadelesi sonrası Medellin Karteli ortadan kaldırılsa da yenisinin ortaya çıkması çok uzun sürmedi. Cali Karteli, Kolombiya'nın Cali şehrinde ortaya çıktı. Cali kartelinin 1994'teki başkanlık seçiminde başkanlık seçimlerini kazanan Ernesto Samper'e milyarlarca dolarlık yardım yaptığı hep iddia edildi. Kolombiya hükümeti, ülkedeki en güçlü uyuşturucu çetesi olan Cali kartelini, aldığı dış destekle birlikte çökertmeyi başardı. Fakat Cali karteli çökertilse de şuan ülkede 162 kartel faaliyet gösteriyor.
MEDELLİN'İ TEMİZLEMEYİ BAŞARDILAR
Kolombiya bütün bunlara rağmen, kartellerle mücadelede oldukça başarılı bir profil çiziyor. Escobar'ın memleketi olarak bilinen Medellin bugün huzur kenti olarak anılıyor. Kolombiya'nın en büyük ikinci kenti Medellin'e bağlı San Javier mahallesindeki "Comuna 13" bölgesi, güvenlik güçlerinin geniş çaplı operasyonu ve yerel yönetimin projeleri sayesinde huzura kavuşmasının ardından cazibe merkezine dönüştü. Uyuşturucu kaçakçılığı, fuhuş, gasp, hırsızlık, kaçakçılık, tetikçilik ve çeteleşmenin merkezlerinden biri olarak gösterilen Comuna 13, ünlü uyuşturucu baronu Pablo Escobar tarafından kurulan Medellin karteli için de insan kaynağını oluşturuyordu. Bölge huzura Orion Operasyonu ile kavuştu. 2023'ün haziran ayından aralık ayına kadar süren operasyonlarda bölge ablukaya alındı. Yoğun ve şiddetli çatışmaların ardından kontrolün sağlandığı operasyonda, Tarihi Hafıza Merkezi kayıtlarına göre 100'den fazla kişi hayatını kaybetti, 80 sivil yaralandı, 10 paramiliter üyesi öldü, iki asker ile beş polis yaşamını yitirdi. 2018-2022 yılları arasında Kolombiya'da devlet başkanlığı yapan Ivan Duque'nin helikopterine karteller tarafından ateş açıldı.
İKLİMİ MÜSAİT
Brezilya, Peru, Bolivya ve Paraguay'da da çok sayıda kartel bulunuyor. Brezilya cezaevlerinin büyük çoğunluğunun kartel üyeleriyle dolu olduğu biliniyor. Güney Amerika iklimi kokain ve uyuşturucunun bazı ham maddelerinin yetişmesine oldukça müsait. Öyle ki köylülerin günlük hayattaki geçim kaynağı neredeyse uyuşturucu hammaddesi olmuş durumda. Bölge ülkelerini kasıp kavuran kartel terörünün arkasında yatan en önemli sebep, kokainin hammaddesinin Güney Amerika coğrafyasında yetişiyor olması.
ACIMALARI YOK
Güvenlik güçlerine pusular kuran, hasımlarını ve engel, olarak gördüğü kişileri kan donduran yöntemlerle infaz eden bu karteller, kokain, eroin, metamfetamin ve esrar gibi uyuşturucu maddelerin yanı sıra silah, akaryakıt, maden, avokado, alkol, narenciye ve insan kaçakçılığı yapıyor.
BENZERİ MEKSİKA'DA YAŞANMIŞTI
Ekvador'da bugünlerde olan olayın bir benzeri geçtiğimiz yıllarda Meksika'da yaşanmıştı. 'El Chapo' lakaplı Meksikalı uyuşturucu baronu Joaquin Guzman'ın oğlu Ovidio Guzman Lopez, Ulusal Güvenlik Muhafızları tarafından yakalanınca kartel üyeleri kenti savaş alanına çevirmişti. Meksika devleti karteller karşısında geri adım atarak El Chapo'nun oğlunu serbest bırakmıştı. El Chapo ismiyle bilinen uyuşturucu baronu Joaquin Guzman, ABD'de tutuklu ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış durumda.
MEKSİKA'NIN BAŞI KARTELLERLE DERTTE
Meksika uyuşturucu kartelleriyle mücadelede en fazla bedel ödeyen ülkelerin başında geliyor. Ülkede giderek artan şiddet olayları nedeniyle 300 binden fazla kişi yaşamını yitirdi. 340 bini aşkın Meksikalı kendi ülkelerinde adeta mülteci konumuna düştü. Yaklaşık 40 bin Meksikalı da kayboldu.
HER YIL BİNLERCE ÖLÜM
2017 yılında Meksika'da kartellerle bağlantılı cinayet sayısı 32 bin 79 olarak kayıtlara geçti. 2018'de ise bu rakam 35 bin 964'e çıktı. 2019'da ise 26 bin kişi karteller arası çatışmada öldü. Cartel de Juarez, Cartel Del Golfo, Tijuana, Los Arellano, Tijuana Nueva Genaracion ve Famillia Michoacana isimli karteller de Meksika'da faaliyet yürütüyor.
SİNALOA KARTELİ
Meksika'nın 17 eyaletinde başta uyuşturucu olmak üzere her türlü pis işin içinde yer alıyor. Liderleri El Chapo yakalandıktan sonra eski güçleri kalmasa da halen en güçlü ikinci kartel konumunda yer alıyor. El Mayo lakaplı Ismael Zambada Garcia ile El Chapo'nun oğulları Ivan Archivaldo ve Jesus Alfredo'nun da aralarında bulunduğu bir konsorsiyum tarafından yönetiliyor.
CJNG KARTELİNİN LİDERİ ESKİ BİR POLİS
Meksika'da iki büyük uyuşturucu karteli var. CJNG karteli, gücünün zirvesine 2011 yılında ulaştı. Ülkedeki 32 eyaletin 27'sinde uyuşturucu kartelinin üyeleri var. Eyaletlerin genelinde adeta korku fırtınası estiriyorlar. Kartelin liderliğini ise El Mencho lakabıyla bilinen Nemesio Oseguera isimli eski bir polis memuru yapıyor.
MÜCADELEDE KARARLILAR
Uluslararası Narkotik Kontrol Stratejisi raporunda (INCSR) bazı Latin Amerika ül-ülkelerinin uyuşturucuyla mücadelesini or-kelerinin ortaya koyan veriler yer aldı. Kolombiya'da taya son üç yılda tam 24 ton kokain ele geçi-geçirildi. 2023'ün başlarında ise Meksika'da rildi. yapılan bir operasyonda 2.4 ton kokain yakalandığı basına servis edilmişti.
ZEHİRLİ SARMAŞIK
ABD ile de 3 bin 140 kilometrelik sınıra sahip Meksika'da birbirleri ve güvenlik güçleriile çatışan, bazen yeni ittifaklara giden 9 büyük kartel ve bu kartellerle ilişkili 80 alt grup ve çete bulunuyor.
KOKA AĞACI
Bolivya, Arjantin, Ekvador, Kolombiya ve Peru'da yetiştiriciliğin yasalara aykırı olduğu bölgelerde bile kako ağacı yetiştiriliyor. Kokaağacıgiller (Erythroxylaceae) familyasında yetişen bu ağaç, çalı tipi bir ağaç türüdür. Meyveleri tek çekirdekli olup kırmızı bir kiraza benzer. Bu bitkilerin yapraklarında kokain başta olmak üzere başka maddeler taşır.
