Kadın ve demokrasi Derneği'nin bu yıl altıncısını düzenlediği İnovasyonda Kadın Projesi'ni başladığı günden beri takip ederim. Bilim ve teknoloji alanında kadınlarımızın ne büyük başarılara imza attığına defalarca şahit oldum. Ancak üretilen projelerin nasıl değerlendirileceği, bir girişimci gibi projelere bakış açısı, dünya genelinde nasıl pazarlanabileceği konusu kadınlarımızın en çok eğitim almak istedikleri alanlar oluyordu. İşte KADEM'in başvuranlara sunduğu kampta, sektörün deneyimli isimleri tüm bu sorulara cevaplar veriyor. Böylelikle projelerini geliştiren aynı şekilde kurumsallaştırabilen bilim ve iş kadınlarımız yetişmeye devam ediyor. İnovasyonda Kadın Projesi'nde bu yılın sloganı "Projeni Geliştir, Tarihi Sen Değiştir" idi. Biz de bilim tarihimize yön vermeye hazırlanan finale kalan beş girişimci kadınla bir araya gelip projelerini dinledik.
NERVE CANSU İŞERİ
Çevre dostu, uygun fiyatlı CBD yağı
"28 yaşındayım, Tokat doğumluyum ve Ankara'da yaşıyorum. Bilim insanı olmak çocukluk hayalimdi. Bu doğrultuda Ankara Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nü bitirip Hacettepe'de Biyomühendislik Anabilim Dalı'nda yüksek lisans eğitimime geçtim. Türkiye'ye katma değer yaratma amacıyla, akademik çalışmalarımın yanı sıra girişimcilik yolculuğuna çıktım. Şu anda bu iş fikriyle şirketleşme sürecindeyim. KADEM'in İnovasyonda Kadın projesine, 'Yeni Nesil CBD Yapının Üretimi' adlı çalışmam ile başvurdum. CBD yağı Hint keneviri bitkisinin psikoaktif olmayan kozmetik ve medikal değerli bir bileşeni. Bu yağ için oluşan talep özellikle bu iki sektörde oldukça belirgin bir şekilde artış gösteriyor. Günümüzde CBD yağı yaygın olarak bitkiden izole edilerek elde ediliyor. Fakat bu elde aşamasında son ürün CBD yağına istenmeyen bileşenler de karışıyor. Ayrıca bu yöntem; çevre, hayvan popülasyonu ve bütçe açısından da oldukça olumsuz sonuçları olan bir yöntem. Biz; saf, çevre dostu ve uygun fiyatlı CBD yağının üretimini, genetik mühendisliği yöntemlerini kullanarak, mikroorganizma tabanlı rekombinant üretimle gerçekleştireceğiz. Böylelikle, talebe cevap oluşturması giderek zorlaşan güncel yöntemlere karşı ölçeklendirilebilir, sürdürülebilir ve katma değeri yüksek bir çözüm getirmiş olacağız."
YAĞMUR GÖMÜRLÜ
Atık çöpe ödül cebe
"Gebze Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümünden bu sene itibariyle mezun oldum. İnovasyonda Kadın projesinde dereceye giren aynı zamanda İTÜ Çekirdek girişimlerinden birisi olan "Biriktir" mobil uygulamasının yöneticisi ve tasarımcısıyım. Biriktir, bireylerin hammadde kaynağı olan geri dönüştürülebilir atıklarını çöpe atmalarından vazgeçirecek, insanları, markaları ve yerel yönetimleri küresel amaçları doğrultusunda çevre için harekete geçirecek ve belediyelerin iş yükünü azaltacak sosyal bir mobil platform sunar. Bu platform kullanıcılarının en kısa mesafede ambalaj, cam, tekstil, elektronik, yağ ve pil atık noktalarına gitmelerini sağlarken, geri dönüşüm yaptıkça kazanılan çevre puanlarıyla ödüllerin sahibi olmalarını sağlar. Kısacası çevre kazanırken sizde kazanıyorsunuz. İnsanlara sürdürülebilir geri dönüşüm alışkanlıkları kazandırmayı hedefliyoruz. Uygulama harita ekranından, en yakın geri dönüşüm noktası seçildikten sonra bir rota oluşturuluyor ve geri dönüşüm noktasına vardığınızda otomatik olarak açılan kamera ile atık geri dönüştürülürken video çekiliyor. Bu sayede atık türüne göre 'Çevre Puanı' kazandırıyor ve dilediğiniz ödülü yine uygulama içerisinden seçmenize imkân sağlıyor. Bunun dışında uygulama içerisinde birlikte çalıştığımız belediyelere taleplerinizi iletebilir, hata bildirimi yapabilir, halka açık noktalardaki geri dönüşüm kutularını sisteme ekleyerek uygulamaya katkı sağlayabilirsiniz. Uygulayı Google Play ve Apple Store üzerinden indirebilirsiniz."
ÖZLEM ERTEKİN
Tanı kitlerinde plastik azalacak
"ODTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünden mezun olduktan sonra 14 yıl TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nde çalıştım. Doktoramı Gebze Teknik Üniversitesi'nde tamamladım ve Almanya Erlangen Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmalar yaptım. Uzmanlaştığım temel konu, tanı kitlerinin ve bunlarda kullanılan hammaddelerin üretimi oldu. Yurda dönüşümün ardından özel sektörde, tanı kiti üreten şirketlerde AR-GE Müdürü olarak görev yaptım. KADEM'e de "Enzim işaretli afinite peptitlerinin geliştirilmesi ve SARS-CoV-2 antikor tanı kitlerinde kullanımı" adlı çalışmam ile başvurdum. Tanı kitlerinde kullanılan ana hammadde bir hastalığı bir başkasından ayırmayı sağlayan ve "afinite moleküller" adını verdiğimiz malzemeler. Bu malzemeler anahtarın kilide özel olması gibi her hastalığa karşı özel olarak üretiliyorlar, yani her kapıyı açan başka bir anahtar üretiliyor. Bu anahtarlar arasında dünyada en yaygın kullanılanlar, "antikor" adı verilen ve hayvanların bağışıklık sistemi tarafından üretilen moleküller. Bir kit maliyetinin bazı durumlarda yarısından fazlası antikorlardan kaynaklanabiliyor. Bu, rekabetçi satış ortamlarında üreticiyi de zor durumda bırakmasının yanı sıra üretim süreçleri de maalesef doğayla uyumlu değil. Bu moleküllerin tanı kitlerinde kullanılmak üzere yüksek miktarda üretimleri için hayvanlar ve hayvansal ürünler kaçınılmaz olarak kullanılıyor. Üretimini planladığımız "afinite peptitler" aynı antikorlar gibi hedef hastalık etmenin anahtarın kilide uyduğu gibi bağlanabilecek. Bu hayvansal ürün kullanımını ortadan kaldırmanın yanı sıra plastik kullanımını azaltacak ve maliyetleri düşürecek."
NİSA YEŞİLGÜL MEHMETÇİK
Kanser hastalarına umut olacak
"34 yaşındayım ve Ankara'da yaşıyorum. Bilkent Üniversitesi Kimya Bölümü'nde doktoramı tamamladım. Kanser tedavisi amaçlı molekül tasarımı ve sentezi, Bodipy tabanlı güneş pili, fotoduyarlaştırıcılar, fotodinamik terapi gibi alanlarda çalışmalarım ve yayınlarım bulunmakta. KADEM'e Elpis Research adlı çalışmam ile başvurdum. Kanser her geçen gün artan bir problem haline gelmiş durumda. Ülkemizde sadece 2020'de 230 bin yeni vaka görülmüş, her 5 kişiden biri kanserle karşı karşıya geliyor. Bu alandaki ilk projemiz kanserli dokularda görülen düşük oksijen konsantrasyonundan yola çıkarak kanserle savaşan etkili bir molekül geliştirmek. Elpis mitolojide umudun vücut bulmuş halidir. İşte biz bu alanda kanserlilere umut olabilmeyi istiyoruz."
BURCU SARITAŞ
Görme engelliler için yapay görme becerisi
"İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi üçüncü sınıf ve Anadolu Üniversitesi Sağlık Yönetimi 2. sınıf öğrencisiyim. Lise günlerinden gelen bilim sevgisi doğrultusunda tıp fakültesini tercih ettim. İnovasyonda Kadın Girişimcilik Kampı'nı da teknokentler aracılığıyla paylaşılan haber bültenlerinde gördüm. Daha önceki kazanan projeleri de inceleyince SeeBrighter projeme hitap ettiğini düşündüm ve başvurumu gerçekleştirdim. Görme engelli bireylerin her gün iş hayatında, eğitimde ve sosyal hayatta karşılaştığı sorunlara ameliyatsız köklü bir çözüm getirmek mottosuyla yola çıkarak SeeBrighter donanım ve yazılımını geliştirmeye karar verdik. Çeşitli sensörler aracılığıyla çevreyi tarayarak elde edilen veri yazılımımızda işlenerek bireye aktarılmakta ve bu sayede birey çevresindeki cisimleri, renkleri, cisimlerin boyutlarını, konumunu, derinlik analizi yaparak yapay görme becerisi kazanmasını sağlamaktadır. Bu sayede sağlıklı bireye eşdeğer görme becerisine ameliyatsız bir şekilde ulaştırmayı hedeflemekteyiz. Ayrıca ürünümüzde günlük hayatta kullanımı kolaylaştırmak adına suya ve darbeye dayanıklı tasarım planlamaktayız, bireyin elinde tutması gereken değnek vb. eşya olmaması da kullanışlılığını arttırmaktadır."
