Bu hafta Çarşamba günü Arefe ve Perşembe günü de Ramazan Bayramı'nı idrak edeceğiz. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da maalesef pandemi şartları dolayısıyla bayramı evde geçirmek durumundayız. Hükümetin tam kapama kararı dolayısıyla getirilen kısıtlamalar 17 Mayıs'a kadar devam edecek. Dolayısıyla bu süre içinde Ramazan Bayramı'nda da sokağa kısıtlaması uygulanacak. Ancak buna rağmen Ramazan Bayramı'nı çalışarak geçirecek sektörler ve vatandaşlar da bulunuyor. Hükümetin izin verdiği başta gıda, sağlık, üretim gibi sektörlerde çalışanlar hem kısıtlamadan muaf olacak hem de bayramda çalışma gerekiyorsa bunu yerine getirecek.
RESMİ TATİL SAYILIYOR
Yasalarımıza göre milli bayramlarda olduğu gibi dini bayramlarda da resmi tatil uygulanıyor. Ramazan Bayramı'nda toplam resmi tatil arefe ile birlikte 3.5 günü buluyor. Dolayısıyla 12 Mayıs Çarşamba öğleden sonra başlamak üzere 13-14-15 Mayıs tarihleriyle birlikte 3.5 günlük bir resmi tatil uygulanacak.
Resmi tatil olması sebebiyle bayramda da çalışma olmuyor. Çalışmayan işçiler resmi tatillerde işe gitmeseler de maaşlarını tam alıyor.
Resmi tatillerde çalışanlara normal yevmiyelerine ilave olarak mesai ücreti de ödeniyor. Dolasıyla bayramda çalışan işçiler kendi maaşlarını tam alırken buna ilaveten 3.5 günlük bayram mesaisi paralarını da alacaklar. Bu ücret işçilerde yüzde 100 fazlasıyla ödenirken, gazetecilerde yüzde 50 fazlasıyla hesaplanıyor.
PARA YERİNE İZİN OLMAZ
Bayramlarda yapılan çalışmaların ücreti para olarak ödeniyor. Bu ödemelerde bir sonraki ücret ile birlikte verilmesi gerekiyor. Bu çalışmalar yerine izin kullandırma gibi bir uygulama mevzuata aykırı kabul ediliyor. O yüzden çalışan işçilere izin yerine paralarının ödenmesi gerekiyor. Bayramda çalışanlar fazladan yevmiye alırken, bir de fazla mesai yapmışlarsa, yani haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse bu kez ayrıca fazla çalışma ücreti de alıyorlar. Fazla mesailerin bir mali zorluk yoksa ödenmemesi işçiye haklı fesih ile tazminat alma hakkı da tanıyor. İş Kanunu'nun 24. Maddesi bu hakkı düzenliyor.
GAZETECİLERİN ÖDEMESİ FARKLI
Bayramlarda çalışan sektörlerin başında medya geliyor. Gazetecilerin bayramlarda çalışmaları, diğer işçilere göre farklı ücretlendiriliyor. Basın İş Kanunu'nda genel tatil ücreti kavramı bulunmuyor. Bu yüzden de gazetecilerin çalışmaları tatil ücreti olarak değil fazla mesai olarak değerlendiriliyor. Diğer işçiler bayram çalışmalarında tam yevmiye alırken, gazetecilerde bu yevmiye yarım olarak, yani fazla çalışma şeklinde uygulanıyor. Günlük 100 lira yevmiye alan bir işçi bayramda çalışınca 200 lira alırken, gazeteci tam gün çalıştığında 150 lira alıyor. Gazetecide fazla çalışma ücreti saate göre belirleniyor. Dolayısıyla gazeteciler bayram günlerinde ya da resmi tatillerde kaç saat çalışmışlarsa o kadar saat ücretini yüzde 50 fazlasıyla alıyorlar,
EKSTRA MESAİ VARSA ÖDENİR
İşçilerin bayram olsun olmasın, çalıştıkları her fazla saat mesai kavramı içine giriyor. Bu durumda saatlik ücret üzerinden hesaplama yapılıyor. Bu da normal saat ücretinin yüzde 50 fazlası olarak ödeniyor. Bu mesai bayramda yapılmışsa, ücret bayram mesaisine ekleniyor.
İDARİ İZİN ÖZELİ KAPSAMAZ
Bayramlarda kamu çalışanları için verilen idari izinler özel sektörde mesai olarak nitelenmiyor. Eğer işveren kendi inisiyatifiyle tatili uzatırsa bu durumda özel sektör çalışanları da idari izinli sayılıyor. Ancak bazı firmalar isterlerse bu hafta 2.5 günü izin yapmak isteyen çalışanları için senelik izne sayabilecek.
NASIL HESAPLANIYOR
Aylık maaş alarak çalışan bir kişi için toplam brüt ücreti 30 güne bölünerek bir günlük ücret tutarı hesap ediliyor. Çıkan rakam ikiyle çarpılarak bayram çalışmasının ücreti bulunuyor. Yani maaşı 3.000 lira olan bir işçinin günlük yevmiyesi 100 lira olarak hesaplanıyor. Bu işçiye bayramda çalıştığı her gün için 100 liraya ilaveten, ayrıca 100 lira ödenecek. Bayramda çalıştığı gün için 100 lira değil, 200 lira alacak. Eğer bayram günü buna ilaveten mesai de yapmışsa, yani 7.5 saatten fazla çalışmışsa her saat çalışması için de yüzde 50 fazlasıyla ücret ödenecek.
TABLO
- İşçinin maaşı 3.000 TL
- Günlük yevmiyesi 3000/ 30 = 100 TL
- 3.5 gün bayram çalışması 100 X 3.5 = 350 TL
- Çalışmazsa alacağı yevmiye 350 TL
- Bayramda çalışırsa alacağı yevmiye 700 TL
- Bayram sonrası maaş 3.350 TL
- Çalışmazsa alacağı maaş 3.000 TL
