Bütün dünyayı etkisi altına alan virüs salgını ülkemizi de Mart ayından bu yana etkiliyor. Ancak alınan sağlık ve ekonomik tedbirlerle bu salgını en az hasarla geçiren ülkelerin başında geliyoruz. Salgın henüz geçmiş değil. Bununla ilgili dinamik bir biçimde tedbirler alınıyor.
Sağlık alanında alınan tedbirlerin yanında ekonomik tedbirler de hem işyerlerini, hem çalışanları hem de hane halklarını koruma altına aldı.
İşyerlerini ve çalışanları koruyan tedbirlerin başında ise Kısa Çalışma Ödeneği geldi. Devlet üretimi kısmen ya da tamamen durmuş işletmelerin çalışanlarının maaşını ödedi ve ödemeye devam ediyor. Brüt maaşın yüzde 60'ı kadar yapan bu ödeme ile ilgili şartlar da esnetilerek daha çok kişinin ve işletmenin yararlanma ı sağlandı.
SON VERİLERE GÖRE 3.5 MİLYONDAN FAZLA ÇALIŞAN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALDI
Son rakamlara göre 3.5 milyondan fazla çalışan Kısa Çalışma Ödeneği aldı ve bunların 2 milyona yakını da normal çalışmaya geçti.
ŞİKAYETLER GELİYOR
Devlet bu imkanı sağlayarak işletmeleri ve çalışanları koruma altına alırken bazı uyanıkların kendilerine tanınan esneklikleri kötüye kullandıkları yolunda şikayetler de geliyor. Özellikle hem üretime devam edip hem de Kısa Çalışma Ödeneği alanlar bu şikayetlerin çoğunluğunu oluşturuyor. Yani devletten maaş alıp işçiyi ücretsiz çalıştırma uygulaması yapılıyor. Oysa üretiminin durduğunu beyan eden bir işletme bu süre içinde işçiyi çalıştıramaz, primini yatırmaz ve ödenek çalışana verilir. Kısmen üretim durduysa burada çalışılan gün sayısı ve çalışılmayacak gün sayısı İŞKUR'a bildirilir ve buna uyulur. Değişiklik olursa bu da bildirilir. Çalışılan günlerin ücreti işçiye ödenir ve SGK primi yatırılır çalışılmayan günler için de Kısa Çalışma Ödeneği alınır.
TÜYÜ BİTMEMİŞ YETİM HAKKI
Daha önce inceleme sonrasında başlatılan ödemeler beyanla olunca bunu kötüye kullananlar hortladı. Ancak bunun karşılığı olmadığı sanılmasın. Çünkü bu incelemeler ödeneğin tahsis edilmesinin ardından başlatılacak ve ağır yaptırımlar var. Ahlaki sorumluluğu ve tüyü bitmemiş yetimin hakkına el uzatmak ise ayrı bir problem.
ÖNCELİKLE GERİ ALINIR
Bu yaptırımların başında ise ödenen tüm maaşların işverenden yasal faiziyle geri alınması geliyor. Her bir işçi için ayrı ayrı hesap yapılacağından faiziyle yüklü bir miktar ortaya çıkacaktır unutmayın. Sadece kısa çalışma ödeneği miktarı yasal faiziyle geri alınmakla kalmayacak, bu sürede işçilere ödenmeyen maaşlar da işveren tarafından faiziyle ödenecektir. Kısa Çalışma Ödeneği ile ilgili yapılan hile ve yanlış beyanlar karşılığında da yüklü idari para cezaları kesilecektir.
PRİM CEZASI KESİLECEK
İşverenler bu süreçte işçilerin maaşını ödemediği gibi SGK primlerini de yatırmamış olduğundan ayrıca bir ceza daha kesilecektir. Primler hem cezai olarak hem de fazlasıyla geri alınacaktır. Bunun yanında teşviklerden men olma ile karşı karşıya da kalınacaktır. Ayrıca yararlandığı başta asgari ücret desteği olmak üzere teşviklerin geri alınması da söz konusu olacaktır.
FESİH HAKKI VAR
Çalışanlar açısından baktığınızda burada yapılması gereken öncelikli durum yanlış uygulamayı İŞKUR'a ve ALO 170 vasıtasıyla yetkililere bildirmektir. Haksız uygulamalar ve primlerinin yatırılmayıp ücretlerinin verilmemesi de işçilere haklı fesih ile tazminatlarını alma hakkı tanımaktadır.
ÜCRETSİZ İZİN VE AYRIMCILIK
İş kanunu geçici 10. Madde gereğince işverenler belli süre içinde tek taraflı olarak ücretsiz izne gönderme hakkına kavuştu. Fesih yasağı süresince uygulama sürecek. Burada ücretsiz izne giden işçi de devlet nakdi ücret desteği sağlıyor. Ancak eğer işveren burada bir ayrımcılık yapıyorsa yine İş Kanunu beşinci maddesi gereğince ayrımcılık tazminatı da ortaya çıkabilecektir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
En düşük: 1.752,40 ( 2.943 X 60/100)
En yüksek: 4.380,99 (2.943 X 150 /100)
NOT: Damga vergisi kesilmiş tutarlardır.
