Soru: Ankara'da bir üniversitede görev yapmaktayım. Ayrıca diğer arkadaşım da taşra teşkilatı olmayan Ankara'da bir kurumda veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapıyor. Onun eşi ve eşim polis memuru. Eşim şark görevine gidecek. Polis memuru olan eşim zorunlu yer değiştirmeye tabi. Eşimin tayini kalkınmada öncelikli yörelerden olan illere yapılması durumunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi uyarınca aylıklı izin verilmesi mümkün mü?Sabah memurlar cevaplıyor.
Cevap: 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesinde "… Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir. Bu suretle izin verilenlere, aylık ve diğer ödemelerine karşılık olarak, aylık (taban ve kıdem aylığı dahil), ek gösterge, zam ve tazminatlarının kanuni kesintiler düşüldükten sonraki net miktarının, eşleri;
a) Olağanüstü Hal Bölgesine dahil illerle bu illere mücavir olarak belirlenen illerde görevli olanlara % 60'ı,
b) Kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 50'si,
c) Kalkınmada 2 nci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 25'i, kurumlarınca kadro tasarrufundan ödenir.
Eşleri diğer yörelerde görevli olanlar ise ücretsiz izinli sayılır. Yukarıda sayılanların kadroları eşlerinin görevlendirme süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, bu süre memuriyet boyunca 4 yılı hiç bir surette geçemez. Bunların kademe ilerlemesi;emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri devam eder. Ancak ücretsiz izin verilenlerin bu sürelerinin emeklilikten sayılabilmesi için kesenek ve kurum karşılıklarının her ay kendileri tarafından T.C. Emekli Sandığına yatırılması gerekir…" hükmü yer almaktadır.
Mezkur Kanunun 72 nci maddesinde yer alan hükmün, eşlerden her ikisinin de 657 sayılı Kanuna tabi memur statüsünde görev yapması, yer değiştirme suretiyle atamaya tabi tutulan memurun atandığı yerde memur olan eşinin çalışmakta olduğu kurumun teşkilatının bulunmaması ya da teşkilatı bulunmasına rağmen niteliğine uygun münhal bir görevin bulunmaması ve memurun da talebi halinde uygulanabileceği değerlendirilmektedir. 11/9/1992 tarihli ve 21342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "Kapsam" başlıklı 2 nci maddesinde "Bu Yönetmelik, çarşı ve mahalle bekçisi unvanlı personel hariç, emniyet hizmetleri sınıfında görevli her derecede ve rütbedeki personelin atama ve yer değiştirmelerinde gözetilecek temel ilkeleri, hizmet bölgelerini ve personelin bu bölgelerdeki hizmet sürelerini, bölgeler arasında ve bölge içinde yer değiştirme esas ve usullerini ve bu konulara ilişkin diğer hükümleri kapsar." hükmü yer almakta olup, söz konusu Yönetmeliğe göre polis memurları zorunlu yer değiştirme suretiyle atamaya tabi tutulmuştur.
Bu itibarla, Üniversitede görev yapan personelin eşinin memur statüsünde olması ve yer değiştirme suretiyle atamaya tabi tutulması, eşinin atandığı yerde söz konusu personelin görev yaptığı kurumun teşkilatının bulunmaması hususları dikkate alındığında bahsi geçen personelin mezkur Kanunun 72 nci maddesinde yer verilen şartlara sahip olduğu, eşinin atandığı kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerden olması hususu da göz önüne alındığında ilgiliye mezkur hükmün üçüncü fıkrasının (b) bendine istinaden izin verilebileceği değerlendirilmektedir.
