SORU: Çalıştığımız kurumda engelli kadrosunda görev yapan memurun engelli raporunun Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulunca incelenmesi sonucu çalışma gücü kayıp oranının %34 olarak tespit edilmesi sebebiyle engellilik indirimi iptal edildi. Bu durumda personelin memuriyet durumunun engelli kadrosunda devam edebilmesi mümkün mü?
CEVAP:
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53'üncü maddesinde; "Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. % 3'ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (yurtdışı teşkilat hariç) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır…" hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme istinaden hazırlanan ve 07/02/2014 tarihli ve 28906 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan "Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik"in 4'üncü maddesinin (ç) fıkrasında; "Engelli: Doğuştan veya sonradan; bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusalve sosyal yetenekleri bakımından engel oranının yüzde kırk veya üzerinde ve çalışabilir durumda olduğunu mevzuat hükümlerine göre alınacak sağlık kurulu raporuile belgeleyenleri ifade eder." hükmü, 17'nci maddesinde ise; "Kamu kurum ve kuruluşlarında engelli memur çalıştırma yükümlülüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetimi ….yapılır… ." hükmü yer almaktadır.
Bununla birlikte, 20 Şubat 2019 tarihli Resmi Gazete'de "Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik" ile "Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik" yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğin 18'inci maddesi ile de 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik" yürürlükten kaldırılmıştır. Bu doğrultuda, 18 yaşını dolduran bireylerin engellilik değerlendirmesi "Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik" hükümlerine göre gerçekleştirilmektedir. Bu Yönetmeliğin "Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporunun düzenleme usulü" başlıklı 8'inci maddesinde; Engelli sağlık kurulunun bireyi bizzat görerek bireyin engellilik durumunu bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre belirleyeceği, raporun ilgili kısmına bireyin engel grubunun belirtileceği, birden fazla engel grubunun işaretlenebileceği ve bu kısmın boş bırakılamayacağı, … raporun kurum müracaatlarında üç, bireysel müracaatlarda iki nüsha olarak düzenleneceği ve Kurum müracaatlarında raporun bir nüshasının raporu isteyen Kuruma bildirileceği ve bireyin engellilik durumu dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliğinin rapora mutlaka yazılacağı, ifade edilmiştir. Yine aynı Yönetmeliğin "Raporların geçerlilik süresi" başlıklı 11'inci maddesinde; … Kurumların ilgili mevzuatları gereğince, gerekçesi belirtilerek yazılı kontrol muayenesi talebinde bulunulması durumunda sağlık kuruluşunca yeniden rapor düzenleneceği, hükmüne, "Raporlara itiraz" başlıklı 12'nci maddesinde; Raporlara, engelli birey, vasisi veya raporu talep eden kurum tarafından İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz edilebileceği, Kurum itirazlarının gerekçe belirtilerek yazılı olarak yapılacağı ve Kurum itirazlarında süre aranmayacağı, rapora itiraz edilmesi hâlinde bireyin, müdürlük tarafından yetkili en yakın farklı bir sağlık kuruluşuna ya da önceki raporu farklı sağlık kuruluşundan alınmış ise sürekli izleminin yapıldığı sağlık kuruluşuna gönderileceği, itiraz edilen rapor ile itiraz üzerine verilen rapordaki kararlar aynı yönde ise raporun kesinleşeceği, rapor sonuçlarının farklı olması ve itirazın devam etmesi hâlinde, müdürlük tarafından en yakın hakem hastaneye yönlendirileceği ve hakem hastane tarafından verilen kararın kesin olacağı, hükümlerine yer verilmiştir. Yine, süreli/sürekli verilen raporlar ile ilgili olarak kontrol muayeneleri dışında herhangi bir sebeple kurum tarafından yeni bir rapor istenmesi durumunda, ilgili kurumun gerekçeli yazısına istinaden müdürlük tarafından, birinci ve ikinci fıkralara göre işlem yürütüleceği, hüküm altına alınmıştır. Yönetmeliğin "Kazanılmış haklar" başlıklı 15'inci maddesinde ise; bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen; Süreli engelli sağlık kurulu raporlarına ilişkin yeniden sağlık kurum ve kuruluşlarına sevk işlemleri uyarınca düzenlenecek raporlar, Engelli sağlık kurulu raporlarına ilişkin ilgililer veya kurumlarca yapılan itirazlar ve hakkında engelli sağlık kurulu raporu düzenlenen kişi, vasisi veya kurumlarca yapılan yeni rapor başvuruları ve kontrol muayenelerinin bu Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılacağı, ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, memurun engelli sağlık kurulu raporunun Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yeniden değerlendirilmesinin istenilebileceği ya da engelli sağlık kurulu raporuna Kurumunuzca itiraz edilebileceği veya yazılı kontrol muayenesi talebinde bulunulabileceği veyahut adı geçenden tekrar bir rapor istenebileceği değerlendirilmekte edilmekte olup, ancak bu doğrultuda, adı geçenin yeni tarihli engelli sağlık kurulu raporunda engel oranının %40'ın altına düşmesi halinde engelli kontenjanından çıkarılarak engelli memur kontenjanı kapsamı dışında memur statüsünde istihdamına devam edilmesinin mümkün olacağı düşünülmektedir.
