Soru: Bir belediyenin şirketinde işçi statüsünde çalışmaktaydım. 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 127 nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü madde kapsamında bir belediyenin şirketinde işçi statüsüne geçişim yapıldı. Adli sicil kaydında tespit edilen mahkumiyetim nedeniyle iş akdi feshedildi. Ben de sonradan mahkemeden aldığım memnu hakların iadesi kararını belediyeye gönderdim. İşe iadem mümkün mü?
Cevap: 20/11/2017 tarihli ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 127 nci maddesiyle 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü maddede? "İl özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 4/12/2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlar?
a) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak, ... kaydıyla bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on gün içinde hizmet alım sözleşmesini yapan idareye veya şirkete, ek 20 nci madde kapsamındaki şirketlerinde işçi statüsünde çalıştırılmak üzere yazılı olarak başvurabilirler. Başvuranların şartları taşıyıp taşımadıklarının tespiti, bu tespite itirazların karara bağlanması, şartları taşıyanların belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak yazılı ve/veya sözlü ya da uygulamalı sınava alınması, sınav sonuçlarına itirazların karar bağlanması ve sınavda başarılı olanların işçi statüsüne geçirilmesine ilişkin süreç bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde sonuçlandırılır…" hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 01/01/2018 tarihli ve 30280 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 Üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esasların "Hak sahipliği açısından kapsamın belirlenmesi" başlıklı 30 uncu maddesinde? " (1) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü madde ile tanınan ve bu Usul ve Esasların 28 inci maddesinde ifade edilen şirketlerden birinde işçi statüsüne geçirilme hakkından yararlanılabilmesi için idarede veya idarenin şirketlerinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında 4/12/2017 tarihi itibarıyla çalışıyor olmak gerekir. (2) Kapsama giren işçilerin, idarenin şirketlerinde işçi statüsüne geçiş hakkından yararlanabilmesi için aşağıdaki nitelikleri de taşımaları gerekir: a) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak…" hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartların düzenlendiği 48/A-5 maddesinde ise? "Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile? kasten işlenen birsuçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm?olmamak" hükmü yer almaktadır. Söz konusu hükümden de anlaşılacağı üzere, memuriyete engel olan nitelikteki suçlar tek tek sayılmış, cezanın süresine ve niteliğine (hapis cezası veya adli para cezası olup olmadığına) bakılmaksızın mezkûr maddede "affa uğramış olsa bile" ifadesinden sonra sayılan suçlardan mahkûm olanların memur olamayacakları, bunların dışında mahkûmiyete ilişkin asgari süre belirlenerek (kasten işlenen bir suç nedeniyle bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasıyla mahkûm olmamak)bu süre ve üzerinde mahkûm olmanın da yine memur olarak atanmaya engel olacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinde "İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi... meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. İşverenler çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlarlar." hükmüne yer verilmiş, 19/09/2009 tarih ve 27354 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Eski Hükümlü veya Terörle Mücadelede Malul Sayılmayacak Şekilde Yaralananların İşçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile? kamu kurum ve kuruluşlarına, iş kanunları hükümlerine göre çalıştırılmak üzere, sürekli veya geçici eski hükümlü işçi alınmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş, mezkur Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarının, işçi ihtiyaçlarını, iş kolu, meslek pozisyonu, öğrenim, iş tecrübesi, ücret, sosyal yardımlar gibi ayrıntılarla yazılı veya elektronik ortamda işçinin çalıştırılacağı işyerinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il veya hizmet merkezlerinden talep etmek ve Kurum il veya hizmet merkezleri tarafından gönderilenler arasından karşılamak zorunda oldukları ifade edilmiş, bu hususlarda Türkiye İş Kurumu görevli ve yetkili kılınmıştır.
Bu itibarla,
1) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü madde kapsamında belediye şirketinde işçi statüsüne geçişi yapılan sonrasında adli sicil kaydında tespit edilen mahkümiyeti nedeniyle mer'i mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde 657 sayılı Kanunun 48/A-5 maddesinde belirtilen şartları taşımaması sebebiyle iş akdi feshedilmeyle ilgili olarak, söz konusu düzenlemede yer alan usul ve esaslar gereğince yetkili komisyonlarca yapılan inceleme ve değerlendirmeye ilişkin belirlenen yasal sürenin sonrasında mahkumiyete ilişkin alınan memnu hakların iadesi kararının işe iade hakkı doğurmayacağı değerlendirilmekte,ama bu konuyla ilgili olarak yargıya başvurmanızın da mümkün olduğunu düşünmekteyim
2) 657 sayılı Kanunun 48/A-5 maddesinde belirtilen şartları taşımaması sebebiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü madde kapsamında iş akdi feshedildiğinden, eski hükümlü çalıştırmaya yönelik yürürlükte bulunan ilgili mevzuat hükümleri uyarınca Belediye şirketinde işçi olarak çalıştırılabilmesi hususunda Türkiye İş Kurumu Genel müdürlüğüne başvurun derim.
