SORU: Jandarma Genel Komutanlığı emrinde görev yapmakta iken sicilen ilişiği kesilerek resen emekli edilen astsubayın 657 sayılı Kanunun 93 üncü maddesi hükmü gereğince belediyede memur kadrolarına kadrolarına atanması mümkün mü?
CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, "657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler." hükmü ile 93 üncü maddesinin birinci fıkrasında, "T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli olanlardan (5434 sayılı Kanunun 104 üncü maddesine göre emeklilikle ilgili görevlere yeniden atanamayacaklar hariç) sınıfında yazılı nitelikleri taşımakta bulunanlar kanunun 92 nci maddesi hükümlerine göre kurumlarda boş kadro bulunmak şartiyle yeniden memurluğa alınabilirler." hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli olanların 657 sayılı Kanunun 92 nci maddesi kapsamında kurumların takdiri ile yeniden Devlet memurluğuna atanabilmeleri hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 5434 sayılı Kanunun mülga 104 üncü maddesinde, "39 uncu maddenin yetersizlik ve disiplin sebepleri hariç olmak üzere (e) ve (f) fıkralarıyla 92 nci maddede gösterilenler, kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelerde çalıştırılamazlar." hükmüne, 39 uncu maddesinde ise, "Emekli aylığı aşağıdaki hallerde bağlanır: ... e) subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen; f) (e) fıkrasında yazılı olanlar dışındakiler ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayı yönetmeliğine göre sicilleri üzerine kurumlarınca re'sen…" hükmü yer almaktadır Görüleceği üzere, 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinin (e) ve (f) bentleri uyarınca ahlak nedeniyle resen emekli edilenlerin veya askeri mahkemelerce verilen kararlar üzerine ilişiği kesilenlerin 104 üncü madde gereğince kamu kurumlarında emeklilik hakkı tanınan vazifelerde çalıştırılamayacağı belirtilmiş, ancak ilgili hükümde yer alan "yetersizlik ve disiplin sebepleri hariç olmak üzere" ifadesi çerçevesinde değerlendirildiğinde disiplinsizlik nedeniyle resen ayrılanların kamu kurumlarında emeklilik hakkı tanınan vazifelerde çalıştırılabileceği zımnen ifade edilmiştir.
Ayrıca, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde, "Cumhurbaşkanı tarafından atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine ve Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına yapılacak atamalar hariç olmak üzere, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan 2 emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamazlar. Diğer kanunların bu fıkraya aykırı hükümleri uygulanmaz. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar..." hükmüne yer verilerek, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların, bu aylıklarının kesilmesi halinde belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi oldukları mahalli idare birlikleri kadrolarına atanabileceği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte; Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün 13.12.2024 tarihli ve E-91672878-010.99-268120 sayılı görüş yazısında 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca ahlak nedeniyle veya askeri mahkemelerce verilen kararlar üzerine ilişik kesilmesi halleri hariç, disiplinsizlik sebebiyle resen emekli edilenlerin 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilen hususlar da dikkate alınarak 657 sayılı Kanunun 93 üncü maddesi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmeleri mümkün bulunmaktadır
Bu itibarla, 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca ahlak nedeniyle veya askeri mahkemelerce verilen kararlar üzerine ilişik kesilmesi halleri hariç, disiplinsizlik sebebiyle resen emekli edilenlerin 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilen hususlar da dikkate alınarak 657 sayılı Kanunun 93 üncü maddesi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmeleri mümkün bulunmaktadır.
