SORU: Belediyelerde Personel Gider Oranının Yasal Sınırın Üzerinde Olan Kurumlarda Öğrenci Stajı Yaptırılması mümkün mü? Belediyelerde personel gider oranının mevzuatta öngörülen oranları aşması durumunda Belediyeye bağlı iştiraklerde 3308 sayılı Kanun kapsamında öğrenci stajı yapılabilir mi? Yasal açıdan engel bir durum var mı?
CEVAP: 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinde, "... Belediyenin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın yüzde otuzunu aşamaz. Nüfusu 10.000'in altında olan belediyelerde bu oran yüzde kırk olarak uygulanır. Yıl içerisinde aylık ve ücretlerde beklenmedik bir artışın meydana gelmesi sonucunda personel giderlerinin söz konusu oranları aşması durumunda, cari yıl ve izleyen yıllarda personel giderleri bu oranların altına ininceye kadar yeni personel alımı yapılamaz. Yeni personel alımı nedeniyle bu oranın aşılması sebebiyle oluşacak kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren hesaplanacak kanunî faiziyle birlikte belediye başkanından tahsil edilir. Personelin her türlü alacakları zamanında ve öncelikle ödenir. ..." hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 24 üncü maddesinde, "On ve daha fazla personel çalıştıran ve Bakanlıkça işletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınan, ancak, beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler, beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin net tutarının 1/3'ü nispetinde, yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde 2/3'ü nispetinde Saymanlık hesabına para yatırmakla yükümlüdürler. Mesleki eğitim şartlarına sahip olan işletmelere Bakanlıkça öğrenci gönderilememesi halinde bu işletmeler, katılma payı ödemezler. Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde 1475 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır." hükmü ile 25 inci maddesinde, "Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar, düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarının; yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde otuzundan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde onbeşinden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde otuzundan, kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12'nci sınıf öğrencilerine asgari ücretin yüzde ellisinden aşağı ücret ödenemez. Bu amaçla kamu kurum ve kuruluşları gerekli tedbirleri alır. Staj yapacak işletme bulunamaması nedeniyle stajını okulda yapan ortaöğretim öğrencileri ile yükseköğretim kurumları ve birimlerinde yapan yükseköğretim öğrencilerinin yaptıkları stajlar bu fıkra hükmü kapsamı dışındadır. ..." hükmü yer almakta olup mezkûr 25 inci maddede de bu şekilde staj yaptırılacak öğrencilerin sigorta primlerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Bu itibarla, 5393 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükmünde yer alan "personel giderleri" ibaresinden memur, sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçi kadro ve pozisyonlarında görev yapan personele yapılan ödemelerin anlaşılması gerekmekte olup, 3308 sayılı Kanun gereğince teorik ve beceri eğitimlerini tamamlaması amacıyla ustalık ve kalfalık öğrencilerine staj yaptırılmasının mümkün bulunduğu değerlendirilmektedir.
