Türkiye'de çalışanların çok büyük bir bölümünün kıdem tazminatı sorunu bulunuyor. Resmi rakamlara göre kıdem tazminatını alamayan çalışanların oranı yüzde 90'lara yaklaşmış durumda. Şartların zorluğu, iş değiştirme istekleri, davaların uzun sürmesi, şirketlerin bunun için bir kaynak ayırmaması kıdem tazminatına ulaşmayı engelliyor. Bunun için bu yıl için planlanan Kıdem tazminatı Reformu herkesin parasına ulaşabileceği, hak kaybının olmayacağı bireysel hesaba dayalı bir sistemi de getirecek. Sosyal tarafların mutabakatıyla çıkması beklenen yeni sistem Cumhurbaşkanlığı Kalkınma Planı'nda da yer buldu. Kıdem tazminatı fonunun Bireysel Emeklilik Sistemi'yle entegre edilecek olmasıyla da emeklilik düzeninde bir yenilik de ortaya çıktı.
İKİNCİ ÜCRET İMKANI GELİYOR
Bugün Türkiye'de sosyal güvenlik sistemiyle emekli olanlar çalıştıkları dönemdeki kazançlarından daha az maaş alıyor. Dolayısıyla emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor. Bütün dünyada uygulanan tamamlayıcı emeklilik sisteminin gelmesiyle birlikte emekli olduğunda çalışanlar ikinci bir maaşa daha kavuşacak ve çalışma zorunluluğu ortadan kalkacak. Tamamlayıcı emeklilik olarak da otomatik katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) düşünülüyor. Kalkınma Planı'nda da yer alan bilgilere göre bu sistem şimdiki uygulamasından çok daha ileriye taşınacak.
NELER DEĞİŞECEK?
Parasını çekebilecek: Bireysel Emeklilik Sistemi katılımcıları sağlık, evlilik, eğitim, mülk sahibi olma gibi ihtiyaçları nedeniyle sistemden çıkmadan birikimlerinin bir kısmını çekebilecek. Bugünkü sistemde parasını çekmek isteyenlerden devlet katkıları kesiliyor. Ayrıca vergi kesintileri de yapıldığından para eksilerek ödeniyor.
Gençlere daha çok destek: Genç kesimde uzun dönemli tasarrufları cazip hale getirecek şekilde BES'teki mevcut devlet destekleri yaşa göre farklılaştırılacak. Böylece sistemde daha çok kalan gençlere yapılacak destekler de artmış olacak. Katılımcı sayısının 11.6 milyondan 15.2 milyona, BES fon tutarının da 96.3 milyar liradan 296 milyar liraya çıkarılması hedefleniyor.
Tazminata çifte fon güvencesi: Kıdem tazminatı reformu sosyal tarafların mutabakatıyla gerçekleşecek. Bireysel emeklilikteki otomatik katılım sistemi, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artıracak şekilde yeniden düzenlenecek ve bireysel hesaplara dayalı kurulacak Kıdem Tazminatı Fonu ile entegre edilecek. Böylece çalışanların tazminatlarının güvencesi devlet olacak. İşveren ile işçi arasında bir tazminat sorunu olmayacak ve bireysel hesap olduğu için isteyen iş değiştirdiğinde fonunu diğer işyerine taşıyabilecek.
Vergi avantajı geliyor: Dayanıklı tüketim mallarıyla eğitim, tatil gibi harcamalar için bankalarda harcama kalemi grubuna özel birikim hesapları oluşturulacak. Bu birikimler kullanılarak gerçekleştirilen harcamalarda vergisel teşvikler uygulanacak. Burada alınacak ürünlerin KDV'sinin sıfırlanması ya da düşürülmesi gibi uygulamalar gündeme gelebilecek.
Tamamlayıcı emeklilikte meslek sistemi: Sektörün, iş kolu veya meslek esaslı tamamlayıcı emeklilik kurumlarının iyi uygulama örnekleri doğrultusunda geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması sağlanacak. Öncelikli sektörlerde şirket tasarrufları ve verimli kullanımı ilave vergisel teşviklerle artırılacak. Dünyanın birçok ülkesinde hem tamamlayıcı emeklilik sistemi hem de mesleklere özel ikinci emeklilik imkanları kullanılıyor.
Emekliye daha fazla gelir: Bireylerin emeklilik gelirlerinin artırılması için kamu emeklilik sistemi dışındaki sistemlere katılım teşvik edilecek. BES katılımcı sayısı, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artıracak şekilde geliştirilecek. Bu sayede çalışanlar çifte emeklilik imkanına kavuşurken çalışırken sağladıkları hayat standartları düşmeyecek. Şu anda işe giren birisi sosyal güvenlik sisteminde 61 yaş ve 7200 gün ile emekli olabilirken BES sisteminde 10 yıl 56 yaş şartlarıyla emekli olabilecek. Böylece çalışırken ilk emekliliği de gerçekleşecek.
BES'TE SON DURUM
Katılımcıların fon tutarı 86.994,7 milyon TL
Devlet katkısı fon tutarı 13.117,4 milyon TL
Şirketlerin Katılımcılarının sayısı 6.809.071 kişi
Katkı Payı Tutarı 61.504,0 milyon TL
OTOMATİK BES BÜYÜYOR
Çalışanların fon tutarı 6.420,5 milyon TL
Katkı payı tutarı 5.173,0 milyon TL
Çalışan sayısı 5.095.162 kişi
Sertifika sayısı 5.778.236 adet
İşyeri sayısı 203.260 adet
