Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün hanı yeniden ihya etmek istediğini söyleyen Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, "Eğer bu han ihya edilirse, Selimiye Camii'nin önünde 14 metre yüksekliğinde yeni bir yapı olursa Selimiye Camii'nin silüeti bozulacak ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nden çıkarılması tehlikesi bulunuyor" dedi.
Edirne Belediye Başkanlığı, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde bulunan Selimiye Camii Meydanı'nı yeniden düzenlemek için 15 ay önce proje hazırladı. Yapılan çalışmalar sırasında yaklaşık 4 bin metrekarelik alanda 100 odalı olan ve Osmanlı döneminde 'meyve-sebze hali' olarak kullanıldığı bilinen han kalıntıları ile duvarları toprak altından çıkarıldı. Edirne Belediye Başkanlığı han duvarlarının ve Mimar Sinan'ın su yolu bulunan meydanın korunması için arkeo-park projesi hazırladı. Edirne Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu da alan için koruma kararı verdi.
'SELİMİYE'NİN SİLUETİ BOZULUR'
Vakıflar Genel Müdürlüğü ise hanı yeniden ihya etmek için koruma kararını Kültür Varlıklar Yüksek Kurulu'na götürerek itiraz etti. Yüksek kurul itirazı kabul etti ve koruma kararını kaldırdı. Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, hanın yeniden ihya edilmesinin Selimiye Camii'nin önünde 14 metrelik bir yapıyla silueti bozacağını ayrıca UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nden çıkarılabileceğini söyledi. İtiraz ve kararların alınmasının 8 ay sürdüğünü ifade eden Gürkan, "Selimiye'nin 2011'de UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmış olması nedeniyle hem Türkiye'den hem de yurt dışından ziyaretçi geliyor. Edirne'de yılda 3 milyon turist geliyor, bunlardan 2 milyonu Selimiye Camii'ni ziyaret ediyor.
Edirne'ye gelen herkesi de bu kötü görüntüyle karşılaştırmak zorunda kalıyoruz. Vatandaşlar haklı olarak tepki gösteriyorlar. Edirne Belediyesi olarak elimiz kolumuz bağlı. Vakıflar Genel Müdürlüğü hanın restorasyonu projesinin yapılmasını istiyorlar. Bu hanın ihya edilmesi demek. Görüştüğümüz bütün uzmanlar, Selimiye Camii'nin siluetinin kaybedilmemesi görüşündeler. Eğer bu han ihya edilirse, Selimiye Camii'nin önünde 14 metre yüksekliğinde yeni bir yapı olursa, yapılacak olan da replika olacak, orijinal olmayacak. Bu takdirde Selimiye Camii'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'nden çıkarılması tehlikesi bulunuyor" dedi.
'DÜNYA MİRAS LİSTESİNDEN ÇIKARILABİLİR'
Mimar Sinan'ın 'ustalık eserim' dediği Selimiye Camii gibi bir eseri bu durumda bıraktıkları için üzgün olduklarını kaydeden Gürkan, "Bütün insanlardan da bu nedenle özür diliyoruz. İki projemiz var burasıyla ilgili. Burası yaya bölgesi olacak, Selimiye'nin araçların egzozdan ve yarattığı titreşimden etkilenmemesi için tamamen yaya bölgesi haline getirmek istiyoruz. Bu projemiz onaylandı, yine projeyle bağdaşık olarak ikinci aşamada da Edirne Belediyesi olarak kurtarma kazısını yapmış olduğumuz Yemiş Kapanı Hanı'nın kalıntılarını koruyarak geleceğe taşımak istiyoruz.
Edirne'nin neresinde olursa olsun, yapılara silueti koruyarak karar veriyoruz. Hemen dibinde bir replika yapıya sıcak bakılması mümkün değil. Sayın Cumhurbaşkanımızın da İstanbul'un siluetiyle ilgili yakınmalarını ve şikayetlerini, üzüntüleri biliyoruz. Buradan Edirne Belediye Başkanı olarak, Selimiye Camii'nin siluetinin kapanmaması için Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere bütün insanlığa çağrı da bulunuyorum. Lütfen Selimiye Camii'nin siluetini korumaya devam edelim. Bu hepimizin tarihi görevi. Hem ecdadımıza karşı, hem de torunlarımıza karşı" diye konuştu.
PROF. DR. BİNAN: SELİMİYE'YE İHANET OLUR
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölüm Başkanı ve Restorasyon Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Can Binan da hanın yeniden ihya edilerek inşa edilmesi halinde Selimiye Camii'nin Dünya Mirası Listesi'nden çıkma durumu olmasa bile bunun sorgulanacağını ifade etti. Dünyada bu tür önemli arkeolojik alanların korunabilmesi için çok çeşitli yöntemler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Binan, "Şeffaf örtü altından tutulmasından, kısmen ortaya çıkarılması gibi birçok seçenek var.
Yemiş Kapanı Hanı'nı yeniden yapmadan da bu hanı tanıtabiliriz. Eski Camii'den baktığınızda o görüntü tamamen yok olacak. Zeminden baktığınızda ne görüyorsanız Selimiye odur. Onu görmeyi engelleyecek bir yapı yapılırsa, hem o yapıya hem de Selimiye'nin dünya mirası içindeki yerine ihanet olur. Türkiye'de herkes aynı tarafta olmalı. Hepimiz Selimiye'den taraf olmayız. İlk duyduğumda büyük bir şaşkınlık geçirdim" diye konuştu.
Edirne'yi Tanıtma ve Tava Ciğeri Koruma Derneği Başkanı Bahri Dinar ise Selimiye Camii önündeki kazı alanının bir 'enkazı' andırdığını belirterek, "Edirne'nin ortasında bir enkaz. Bizim kimin neyi durdurup, neyi başlatacağı önemli değil. Biz esnaflar için bir an önce bu enkazın ortadan kaldırılarak en güzel hale getirilmesi önemli. Turistlerin bu çirkin görüntüyü görmemelerini istiyoruz. 4 yıldır neredeyse bu halde, Edirne turizmine zararı çok. Edirne'ye gelenler şehrin ortasında enkazla karşılaştıklarında cevap vermekte zorlanıyoruz" dedi.
Edirneli esnaf Arif Meriç de Sultanahmet ve Ayasofya'dan örnekler vererek, "Onların çevresi pırıl pırıl. Dünyada bir tane Selimiye Camii var çevresi kötü esnaf olarak ağlıyoruz. Dört senedir çevrildi böyle bırakıldı. Bu doğru değil, Selimiye Camii'ne bu yakışmıyor. Selimiye Camii'ne binlerce yabancı turist geliyor. yukarda bir yakut var, aşağıda da felaket var" ifadelerini kullandı.
TARİHİ YEMİŞ KAPANI HANI
Osmanlı Padişahı Sultan 3'üncü Murat döneminde, 1590'lı yıllarda Türk-İslam mimarisinin şaheseri kabul edilen Selimiye Camii Arastası'nın batı tarafında yaptırıldı. 100 odalı olduğu tahmin edilen hanın zamanla harabeye döndüğü ve üzerinin toprakla kapatılarak Selimiye Meydanı'na katıldığı belirtiliyor.
