Son dakika haberleri...Milyonları ilgilendiren emekli maaşı zammı için rakamlar belli olmaya başladı. Daha önce temmuzda yapılan emekli zammı ile emekli kök maaşı 12.500 liraya yükseltilmişti. Peki ocak ayında emekliye zam ne kadar olacak? Emekli maaşı nasıl hesaplanıyor? Yeni emekli taban maaşı kaç lira olacak? Tüm detaylar 10 soruda haberimizde cevap buluyor...
16 milyon emekli 2024 yılında Ocak ve Temmuz aylarında maaş artışları aldı. Ocak'ta refah payı ile birlikte yapılan artış Temmuz'da 6 aylık enflasyona göre yapıldı. Şimdi gözler Ocak ayına çevrilmiş durumda. Emeklilerin ve memurların maaşları son 6 ayda oluşan enflasyona göre hesaplandığı için burada yılsonunda oluşacak oran çok önem kazanıyor. Birçok kurumdan gelen açıklamalardan sonra Orta Vadeli Program'da yıl sonu enflasyonunun yüzde 41.5 beklendiği belirtildi. Bu rakam referans alındığında SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 6 aylık enflasyon artıyı yüzde 13.44 olurken memurlar ve memur emeklilerinin toplu sözleşme ve enflasyon farkı ile artışları 9.31'i buluyor. Bunun dışında şu anda uygulanan 12.500 TL'lik taban aylığın da artırılması gündemde.
1) EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIYOR?
Emekli maaşları belirlenirken sigortalıların çalışma hayatları boyunca ödedikleri prim miktarları yani brüt maaşlarına göre kesilen primler dikkate alınıyor. Emekli aylıkları için üç ayrı hesap yapılıyor. 1999 öncesi için yüksek aylık bağlama oranı ve güncelleme katsayısı kullanılıyor. 1999 ile 20008 arasında aylık bağlama oranı düşüyor olsa da enflasyon oranları da güncelleme katsayısına katılıyor. 2008 sonrasında yine düşük aylık bağlama oranına karşın enflasyon oranı büyüme hızı gibi yeni güncellemeler devreye giriyor. Bu üç dönem için yapılan üç ayrı hesap toplanarak emekli aylığı belirleniyor. Dolayısıyla çalışma hayatında düşük maaş alanların emekli aylıkları da düşük oluyor.
2) KÖK MAAŞ NEREDEN HESAPLANIYOR?
Aslında kök maaş denilen kavram emeklinin gerçek aylığını belirtiyor. Yani sizin ödediğiniz primlerle hesaplanan aylığınız aslında sizin net maaşınızı daha başka ifadeyle kök maaşınızı belirliyor. Bu maaşa yüzde 4 oranında her ay ek ödeme eklenip bankaya yatırılıyor. O yüzden bankaya yatan para değil sizin için hesaplanan miktar emekli aylığınızı gösteriyor. Bunu e-devletten görmek mümkün. E-devlette net maaş yazan bölüm sizin kök maaşınızı gösteriyor. Buna yüzde 4 ek ödeme ekleniyor ve bankaya yatırılıyor.
3) TABAN MAAŞ NASIL UYGULANIYOR?
Özellikle pandemi döneminde başlayan uygulama en düşük emekli maaşı belirleme olarak gerçekleşiyor. Hükümet en düşük emekli maaşı olarak bir rakam belirliyor. Şu anda uygulanan taban maaş 12.500 TL. Kök maaşınız yani kazancınıza göre hesaplanan gerçek emekli maaşınız bunun altındaysa Hazine tarafından yapılan bir sosyal ödeme ile aylık taban maaşa tamamlanıyor. Yani çalışma hayatındaki primlerine göre kök maaşı 10.000 TL olarak hesaplanan bir emekliye 2.500 TL destek yapılarak 12.500 TL ödeniyor. Bu 2.500 TL bir aylık olarak değil bir sosyal destek olarak veriliyor. Dolayısıyla enflasyon artışlarında dikkate alınmıyor.
