Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) tarafından şubat ayında Antarktika'ya bilimsel seferlerin 4'üncüsü gerçekleştirildi. Ağırlıklı olarak kadınlardan oluşan 24 Türk araştırmacı, yaklaşık bir ay kaldıkları kıtada, 15 bilimsel proje üzerinde çalıştı. Bu yıl iklim değişikliği teması ile gerçekleştirilen ve kadın araştırmacıların de yer aldığı seferin belgeseli de bir kadın tarafından çekildi. Yönetmen Burcu Camcıoğlu'nun hazırladığı ve araştırmalar sırasında çekilen 135 saatlik ham görüntülerden oluşan 'Gezegenin Kara Kutusu: Antarktika' belgeselinin ilk gösterimi yapıldı.
CUMHURBAŞKANLIĞI KÜLLİYESİ'NDE DÜZENLENDİ
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki ilk gösterime, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile eşi Esra Varank, Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, TRT Genel Müdürü İbrahim Eren, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, Dünya Dalış Rekortmeni ve bir önceki Antarktika seferinde yer alan Şahika Ercümen ile sefer ekibi katıldı.
EMİNE ERDOĞAN: ANTARKTİKA'YA KADIN ELİ DEĞDİ
Emine Erdoğan, galayla ilgili mesajında Antarktika'ya düzenlenen dördüncü bilim seferinin hikayesini anlatan 'Gezegenin Karakutusu Antarktika Belgeseli'ni büyük bir ilgi ile izlediğini belirterek, "Uzun, heyecanlı ve bir o kadar da meşakkatli bu yolculuğun kahramanlarını tebrik ediyorum. Sırlarla dolu bu kıtanın belgeselini herkesin izlemesini tavsiye ediyorum. 2017 yılından bu yana Antarktika'ya yapılan bilim seferleri, ülkemizin bilimsel alanda sadece kendi coğrafyasında değil, küresel ölçekte de önemli bir güç olma yolunda attığı başarılı imzalardan birisi. Cumhurbaşkanlığı himayesindeki bu çalışmalar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın koordinasyonu ile yürütülüyor. Ben tüm bakanlık ekibini tebrik ediyorum" dedi.
Antarktika'ya son seferin pek çok açıdan ilkler barındırdığını, bunların başında seferin bir belgesel aracılığı ile kayda geçirilmesinin geldiğini kaydeden Erdoğan, "Belgeselin yönetmeninin kadın olması ayrıca dikkat çekici. Bilim seferlerinin içinde kadın araştırmacılarımız var. Ekip başı bir kadın... Yani, Antarktika'ya adeta kadın eli değdi diyebiliriz. Kadınlarımızı özellikle tebrik ediyorum. Cesaretleri, birikimleri ve geniş vizyonlarıyla bu önemli çalışmanın parçası oldular. Kadınların dahil oldukları işlerin ne kadar verimli olduğunu da göstermiş oldular" ifadelerini kullandı.
'BUZULLARLA KAPLI KANALIN ERİMESİ EN ÇARPICI GÖSTERGELERDEN BİRİSİ'
Erdoğan, belgeseli izlerken 'İnsanlık yön değiştirmezse, 21'inci yüzyılda dünya haritasını savaşlar değil, iklim değiştirecek' cümlesinin dikkatini çektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: "Bu seferler sırasında, tarih boyunca kıtada en yüksek sıcaklık ölçülmüş. Bu, iklim değişikliğinin geldiği noktayı gözler önüne seriyor ne yazık ki. Öğrendim ki, bu yılki sefer, planlandığından 10 gün erken tamamlanmış. Çünkü, Antarktika tarihinde ilk kez bir kanal tamamen erimiş. Tarih boyunca buzullarla kaplı bir kanalın eriyor olması, iklim değişikliğinin en çarpıcı ve somut göstergelerinden birisi. Gerekli tedbirlerin uluslararası işbirliği ile alınması çok önemli. Geleceğimizin, iklim değişikliği tehdidi altında olduğunu unutmamalıyız."
Erdoğan, gösterimin ardından yaptığı açıklamada bilim insanlarıyla gurur duyduğunu kaydederek "Takdire şayan işler yaptılar. Dünya çapında gurur duymamıza vesile oldular. İnşallah bundan sonra da bu çalışmaları devam edecek" dedi.
BAKAN VARANK: KALICI BİLİM ÜSSÜMÜZÜ KURMAK İSTİYORUZ
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ise, Antarktika'nın hem dünyanın geçmişine hem de geleceğine dönük araştırmaların yapıldığı çok önemli bir yer olduğunu belirterek, şöyle konuştu: "Adeta bir doğal laboratuvar. Biz de 2017 yılından itibaren burayla ilgimizi ve alakamızı artırdık. Aslında Antarktika anlaşmalar sistemine 1995 yılında imzaladığımız anlaşmayla dahil olmuştuk, ama 2017 yılına kadar çok fazla bilimsel çalışma yapmıyorduk. Sayın Cumhurbaşkanımızın Şili seyahati sonrası buranın ne kadar değerli ve önemli olduğunun da bilinciyle Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla buradaki kıtadaki varlığımızı artırmaya başladık."
Düzenlenen 4'üncü seferde Antarktika'da geçici bilim üssünün kurulduğunu hatırlatan Varank, "Bundan sonraki dönemde kıtada kalıcı bilim üssümüzü kurmak ve buradaki, bu coğrafyadaki bilimsel çalışmalarda Türkiye olarak katkımızı sunmak istiyoruz. Son seferimizi anlatan güzel bir belgesel de çektik, burada hem vatandaşlarımızın bilim insanlarımızın orada ne yaptığını bilmesini istiyoruz hem de adeta bir görsel şölen havasında bu belgeseli izlediklerinde bilime olan, o kıtaya olan meraklarının artacaklarına inanıyoruz. 4'üncü seferimizde 24 bilim insanımız kıtaya gitti, 15 farklı projeyi hayata geçirdiler. Harita Genel Müdürlüğü'nden askerlerimiz oradaydı. Deniz dibi haritalaması yaptılar. Küresel konumlama sistemiyle ilgili 3 tane altyapıyı oraya kurduk. Bunun yanında tabii ki Meteoroloji Genel Müdürlüğümüzün de orada kurduğu istasyonlar vardı. Bilim insanları canlı bilimleri, deniz bilimleriyle ilgili çok çeşitli faaliyetler gerçekleştirdiler. Bunların tamamını biz burada izleyebileceğiz" diye konuştu.
4'üncü Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Doç. Dr. Burcu Özsoy, iklim değişikliğinin dünyadaki etkilerine dikkat çekerek, "Belgeselimizin de isminden anlaşılacağı gibi Gezegenin Kara Kutusu bütün şifreleri ve bütün dünyanın geçmişi, bugünü, gelecekte bizi neler bekliyor, bütün bilgileri ve hafızayı ulaşabileceğimiz yerdir kutup bölgeleri. Antarktika seferlerimiz başarılı bir şekilde icra ediliyor ve beraberinde özellikle kamuya, halka ve en başta çocuklarımıza, gençlerimize, bilim insanları sahada neler yapmakta ve neleri araştırmakta bu mesajdan yola çıkarak belgeselimizi oluşturduk" dedi.
CAMCIOĞLU: ANTARKTİKA SÜRPRİZLERLE DOLU BİR COĞRAFYA
Belgeselin yönetmeni Burcu Camcıoğlu ise, çekimleri Türkiye'den yaklaşık 15 bin kilometre uzaklıktaki bir coğrafyada gerçekleştirdikleri için 2 kişilik bir ekiple belgeseli hazırladıklarını belirterek, "Bu belgesel bir yol hikayesi, hem 15 bin kilometre uzaklığa gidilen bir yolun hikayesi hem Türkiye'nin ilk başlangıçtan bugüne kadar getirdiği 4 senelik serüvenin bir hikayesi. Antarktika'da evdeki hesap hiçbir zaman çarşıya uymuyor. Ben birazdan bunu çekeceğim diyorsunuz, dışarı bir çıkıyorsunuz fırtına var. Bir anda yağmur yağıyor, geri dönüyorsunuz güneş açıyor, sürprizlerle dolu bir coğrafya. Ve küresel iklim değişikliğine biz özellikle ana merkeze aldık. Bilim insanlarının bizim hayatlarımıza nasıl katkı sağladığını anlatmaya çalıştık" ifadesini kullandı.
BAŞAR: BELKİ DE BİRÇOK HASTALIĞIN ÇÖZÜMÜ ORADA
4'üncü seferin ekip lideri Prof. Dr. Ersan Başar da bilim insanlarının burada bulamadığı verileri Antarktika'da bulabildiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Antarktika'da çalışmak hiç kolay değil, oldukça zor bir ortam. Doğa şartları, çevresel şartlar, planlamalar sürekli değişiyor. Hem bilim insanı olmanızın yanında doğaya uyum sağlamanız ve o şartlarda çalışma performansınızın olması gerekiyor. Ülkemizdeki birçok üniversiteden gelen bilim insanları çalışmalarını başarıyla tamamladılar. Özellikle Covid-19 salgını kapsamında değerlendirirsek çok önemli bir nokta, gezegenimizin kara kutusu Antarktika. Bu kara kutuda birçok bilinmeyeni orada keşfediyoruz. Bundan dolayı bilimsel çalışmanın oldukça hızla, daha fazla bir şekilde devam etmesi gerekiyor. Orada milyonlarca yıllık buzulların içerisinde yeni bakteriler, virüsler, birçok canlı var. Birçok hastalığın belki çözümü orada, bu yüzden de bizim açımızdan Antarktika çok önemli. Tabi en önemli noktalardan bir tanesi Antarktika'da şu anda dalgalanan bir Türk bayrağı var ve bilim insanlarının bulunduğu bilim kampımız da orada."
BEYAZ KITADAN GETİRDİĞİ BAZALT ÖRNEĞİNİ HEDİYE ETTİ
Belgeselin ön gösteriminin ardından yönetmen Burcu Camcıoğlu, kullandığı ilk objektifi Emine Erdoğan'a hediye etti. Erdoğan, Antarktika kıtasını da fotoğraflayan bu objektifle galaya katılanların fotoğrafını çekti. Burcu Özsoy da Erdoğan'a Antarktika'dan bilimsel araştırmalar için alınarak, araştırmaları tamamlanmış volkanik kayaçlarından bir bazalt örneğini takdim etti. Gala toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.
