Sene 1989... Efsane yönetmen Spike Lee, son dönemde gündemden düşmeyen iklim değişikliğini 35 yıl önce Do the Right Thing filminde işler. Sene 1994, çevre haberleriyle tanınan Alman gazeteci Dirk C. Fleck, iklim değişikliği ve çevresel yıkım karşısında demokrasilerin yetersiz kalıp otoriter yönetimlerin iktidara geldiğini anlatan bilim kurgu roman yazar. Ve sene 2024, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları bu önemli eseri Türkçeye kazandırır. Yayınevini tebrik etmek gerek; 20 yıl bir çeviriyi basmak, hem de kitlesini sınırlı bilim kurgu bir roman.
Kitabı okurken 90'lı yılların başında yazıldığını unutmamalı. Zira eser boyu iklim felaketleri sonrası küresel bir ittifakla dünyanın yeniden imarı için harekete geçiliyor. Buna, kitabın kapağında da Önce Yeryüzü, Sonra İnsan sloganıyla yer verilmiş. Tıpkı George Orwell'ın 1984 kitabındaki gibi okurken "E bunu yaşadık, yaşıyoruz" denilen yerler bu bilim kurgu eserde de yok değil. Yazıldığı zaman diliminde belki bilim kurgu idi ancak kitapta resmedilen dünyayı kısmen yaşadığımız bir gerçek.
Bu roman bir film olsa müziğinin hazır olduğunu hemen söyleyebilirim. Sözleri Murathan Mungan'a ait olan Yeni Türkü şarkısı Telli Telli sözleriyle bu romana ait sanki: "Sakın çıkma patika yollara / O dağlara, kırlara, o karlı ovaya / Yenik düşüyor her şey zamana / Biz büyüdük ve kirlendi dünya."
Abarttığımı düşünmeyin, buyurun yazar Dirk C. Fleck'in 1993 yılında yazdığı satırlara: "Kupkuru gövdesinin etrafı boş içecek kutularıyla dolu cılız bir ağacın kök saldığı beton saksını kenarında oturuyordu... Bir fast food restoranında müşteriler üçerli gruplar halinde kuyrukta bekliyordu... Müşteriler de üniforma içindeydi. Mont, pantolon ve ayakkabılarında hep aynı yazı ve logolar vardı."
HER ŞEY ÇOK HIZLI DEĞİŞİYOR
Son dönemde gittiğim iki Anadolu şehrinde koca koca ağaçların dev saksılara dikildiğini gördüm. Obezitenin temel sebebi fast food restoranların önünde kuyrukların eksik olmadığını da biliriz. Peki ünlü markaların kocaman isimlerinin yazdığı, dev logolarının yer aldığı tişörtleri, kazakları gururla taşıyarak, "Ben de bundan alabiliyorum" mesajının kamuoyuna ilan edilmesi... Markaların reklam tabelaları olmak için hatırı sayılır ücretler ödemek komik!
Kitaba adını veren 'Eko-Diktatörlük' düzeninde küresel bir darbe ile uluslararası bir yönetime geçilir. Her birey ekolojik yeniden yapılanmanın hizmetine katılmalıdır. Para ve ödeme araçları kaldırılmıştır, ihtiyaçlar devlet tarafından sağlanmaktadır. Medya yok, elektrik ve su da karneyle verilir. Yakında suyla ilgili böyle bir döneme geçilmeyeceği için kim artık "O kadar değil" diyebilir!
Ve elbette kuralları uymayanların gönderildiği kamplar! Ve elbette yeni düzene karşı durup mücadele edilmesini savunan bir avuç insan! Yaşadığımız dünyadan çok şey bulacağınız, gezegenin nereye savrulduğunu ve her şeyin nasıl çok hızlı değiştiniz harika bir bilim kurgu siz bekliyor.
