Yeniden basımların ardı ardına keşfedilip yayınlandığı günümüzde belli ki okurlar da, yayınevleri de Italo Calvino ile aynı fikirde çünkü unutulmuş ya da unutulmaya yüz tutmuş pek çok edebiyat yapıtı yeniden basımlarıyla raflarda boy gösteriyor. Dahası, Sabahattin Ali'nin
Kürk Mantolu Madonna örneğinde olduğu gibi, çok satan listelerini altüst ederek baş sıralara yerleşiyor.
Peki ama klasikleri okumayı neden bu kadar seviyoruz?
Çoğunlukla büyük edebiyatçıların imzasını taşıyan bu kitaplar her şeyden önce çok iyi yazılmış kitaplar.
Yazıldıkları dönemde başarılı olsalar bile şimşek hızıyla gelip geçenlerden, unutulanlardan asla değiller. Hatta günümüzde, yazıldıkları dönemde olduğundan bile daha çok okundukları söylenebilir. Bu anlamda
Kürk Mantolu Madonna'nın Fatih Altuğ tarafından yayıma hazırlanan hakikaten farklı ve güzel yeni versiyonuna mutlaka bir göz atmanızı tavsiye ederim. Her şeyden önce illüstrasyonlu bir eleştirel basım bu, içinde döneminin Berlin'inden çizimler, haritalar, fotoğraflar yer alıyor. (Kürk Mantolu Madonna, Vakıfbank Kültür Yayınları) Virginia Woolf'un
Mrs. Dalloway'in Partisi adlı kitabı da çok ilginç bir örnek. Woolf'un
Mrs. Dalloway adlı romanının öncesinde yazıp çeşitli mecralarda yayımladığı kısa öykülerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş.
Birbirinden bağımsız da okunabilen bu yedi öykünün sonradan dünya edebiyatının en önemli yapıtlarından birine hatta modern romanın dönüm noktası sayılacak bir esere dönüştüğünü bilmek heyecan verici. İki versiyonu karşılaştırarak okumak isteyenler için de harika bir fırsat. (Mrs. Dalloway'in Partisi, Can Yayınları) Alanda öne çıkan yayınevlerinden biri Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Bir kere bu yoğunlukta klasik eser basan bir yayınevi yok. Ciltli basımları da bulunan Hasan Âli Yücel Klasikleri ve Türk Klasikleri serileri çok önemli. 1850'lerden 1950'lere kadar olan süreçte tefrika halinde veya doğrudan kitap olarak yayımlanmış birçok edebiyat eserini günümüz Türkçesiyle veya iki dilli olarak okurla buluşturduklarını da unutmayalım. Türk Klasikleri dizisinde eserleri yayımlanan edebiyatçılar arasında Hüseyin Rahmi Gürpınar, Namık Kemal, Halit Ziya Uşaklıgil, Sabahattin Ali, Samipaşazade Sezai, Mehmet Rauf, Tevfik Fikret, Nabizade Nazım, Selahattin Enis, Fatma Aliye ve Ömer Seyfettin bulunuyor. (Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, İş Bankası Kültür Yayınları) Yakın dönemde yayımladıkları yeniden basımlardan bazılarıysa şöyle: Ahmet Mithat Efendi'den
Dolaptan Temaşa, Tevfik Fikret'ten
Yalnız Senin İçin, Fazlı Necip'ten
Menfi, Cenap Şahabettin'den
Haziranın Yirminci Günü, Osman Cemal Kaygılı'dan
Perili Bostan ve
Çingeneler. (Perili Bostan, İş Bankası Kültür Yayınları) Yapı Kredi Yayınları'nın Kazım Taşkent Klasik Yapıtlar serisine de bakalım.
Homeros'tan Dante'ye, Goethe'den Shakespeare'e, Dostoyevski'ye, Dickens'a, Cervantes'e büyük edebiyatçının başyapıtları, tasarımlarıyla ve özel seçilmiş kağıtlarıyla dikkat çekiyor, okurda kitap sayfaları arasında dolaşırken adeta zamanda yolculuk yaptığı hissi uyandırıyor. Yeniden basımları bunca sevmemizin başlıca nedenlerinden biri de bu zaten: Bu kitapların bizi çok farklı zaman dilimlerine ve kültürlere götürebilmeleri. George Eliot'un
Middlemarch'ı önemli bir örnek. İngiliz edebiyatının başyapıtlarından olan bu kitapta bireysel trajediler, küçük zaferler, sıkıntılı evlilikler gibi meselelerle sadece karakterlere değil, tüm insanlığa ışık tutuluyor. (Middlemarch, Yapı Kredi Yayınları) Bitirirken, yeniden basımları önemli kılan bir özellikleri de bu kitapların evrensel temalara değinmeleri diyebiliriz.
Böyle olunca karakterleri anlamak, bir noktadan sonra kendimizi anlamaya dönüşüyor.
Üstelik, unutmayalım, müthiş bir üslup zenginliği var bu kitaplarda. 500 kelimeyle konuşulan günümüz diline hiç benzemiyor büyük edebiyatçıların dili. Unutulmaya yüz tutmuş birçok şahane kelimeyi keşfettiğimiz bu deryada kendimizi adeta hazine bulmuş gibi hissediyoruz.
TURKUVAZ'DAN YENİDEN BASIMLAR
Gogol'ün Ölü Canlar'ını Varol Tümer çevirisiyle yeniden basan Turkuvaz Kitap, gazeteci Murat Bardakçı'nın Enver ve İttihadçının Sandığı adlı kitaplarını da bir kez daha yayımladı. İttihad ve Terakki liderlerinin özel arşivlerindeki belgelerle Atatürk ve İnönü dönemlerinde Ermeni gayrimenkulleri konusunda alınmış kararların ayrıntılı ele alındığı kitap yakın dönem tarih yazınımızın başyapıtlarından. (İttihadçı'nın Sandığı, Turkuvaz Kitap) Bardakçı'nın, Paşa'nın ailesi tarafından doksan küsur sene boyunca muhafaza edilen ve şimdiye kadar yayınlanmamış özel evrakıyla sivil ve askerî arşiv belgelerine dayanarak kaleme aldığı Enver ise yakın tarihimizin bu çok önemli ismini her yönüyle ortaya koyuyor. (Enver, Turkuvaz Kitap)
