Yayınlandığı tarihte ülkesinde, farklı dillere çevrilmesiyle de dünyada ses getiren kitaplardan biri olan Körlük, geçmiş, şimdi ve geleceğin retorik üçgeni üzerine inşa edilen kurmacayla okur üzerindeki etkisini sürdürüyor.
Yazar, bilinmeyen bir ülkenin bilinmeyen bir şehrinde kurduğu 'distopik' hikâyesinde toplumu sarsan bir körlük salgınıyla çıkıyor okur karşısına. İlk kör kalana edilen temasla birlikte insanları çepeçevre kuşatan bu zincir, beraberinde sayısız felaketi de getiriyor bittabi.
Bulaş riskini azaltmak için yönetim tarafından alınan karar ve uygulamalarla despotizmi işaret eden ve iktidar eleştirisini hikâyenin bizzat kendi elinden ustalıkla yapan yazar, anlatım tekniğiyle çoğu okuyanı zorlasa da, mevzunun içinde uyanık tutmayı başarıyor. Saramago aynı zamanda tüm kahramanları bize isimleriyle değil, konumlarıyla tanıtıyor. Kanıksadığımız bu zor üslûp da hikâyenin derinliğinde ayrı bir mesajı vücuda getiriyor.
Kitapta konu edinen körlüğün, karanlıkla değil beyaz, parlak bir ışıkla tanımlanmasının ironik taraflarını da görmezden gelemeyiz. Ve en nihayetinde salgınla birlikte ahlâki değerlerin giderek çürüdüğü, çöktüğü ve yok olduğu bir senaryonun gerçekleşmesi de kaçınılmaz oluyor.
KÖTÜ SEYİRCİLİK, İYİ KÖRLÜK
Bilhassa son birkaç yıldır Körlük'ü yeniden gündeme getiren süreçlerin başında Covid-19 küresel salgını geliyor. İnsanları oldukça meşakkatli koşullara uyumlandıran yeni düzen içinde alışılmadık safhalardan geçerken, kendimizi filmlerde, kitaplarda, bilimde, spiritüel dalgalanmalarda, tarihin acı ama umutlu notlarında bulduk. Dünyanın yaşadığı ilk salgın değildi belki, ancak tarih de kabul eder ki bu, barındırdığı gerçeklerle modern insan için epeyce olağandışı, üst düzey bir kısıtlamaydı. Şimdilerde Körlük karşımıza, mayasındaki özdeyişlerin mânâyı kuvvetlendirdiği konuşmalarla çıkıyor.
Vandalizmi giderek geride bırakmaya başlayacağımızı ümit ederken, bilgi çağıyla bilgeleşmeyi umarken, teknolojik yeniliklerle kolaylaşacak bir hayat yaşayacağımızı sanırken 21. yüzyılda tüm dünyanın gözleri önünde işlenen suçlardan, yapılan adaletsizliklerden, merhametin şaşan terazisinden, körelen duygulardan, kudretin, refahın ve nimetlerin şımarıklığıyla arşa değen kayıtsızlıklardan bahsediyorum.
Tüm kötülüklere neredeyse anbean şahit olup, hiçbir şey yapamadığımız ve berbat bir seyirci olduğumuz gerçeğiyle karşı karşıya olduğum bir gün, Körlük'te yazarın kendi tekniğiyle aktaracağım şu konuşmayı okudum: "Tanrı aşkına, körlük bulaşmaz ki, Ölüm de bulaşmaz, yine de hepimiz ölürüz.''
TEK GÖZLÜ KRALLAR
1998'de aldığı Nobel Edebiyat Ödülü sonrasında verdiği bir röportajda "İki insandan biri, uyandıktan sonra 'Bugün hiç kimseye zarar vermeyeceğim' dese ve bunu ertesi gün de tekrarlasa hatta bu kelimeleri yaşatsa işte o zaman dünya kısa süre içinde değişecektir.'' diyen Saramago, Körlük'ün devamını 'Görmek' ve 'Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş' ile tamamladı. Körlük gibi Görmek'in de kitapseverler arasında revaçta olduğunu söylemek mümkün olabilir. Bilhassa Gazze soykırımında iktidarlarıyla karşı karşıya gelen protestocuların, Görmek'teki 'beyaz oy' kullanıcılarıyla da benzeştiğini söyleyebiliriz. Körlük'te, salgının bulaşmadığı tek kişi olarak kahramanlığını sürdüren kadının Görmek'te komisere söylediği gibi:
"Artık tek gözün iki gözden daha iyi gördüğünü biliyorum çünkü ona yardım edecek bir diğeri olmadığından, bütün işi o yapmak zorundadır. Belki de bu yüzden körler ülkesinde tek gözlüler kral olur.''
MONA'NIN GÖZLERİ
Görme yetisini kaybetmek üzere olan on yaşındaki bir çocuğun gözünden, sanat tarihine damga vurmuş 52 eseri keşfetmeye ve üzerine yeniden düşünmeye hazır mısınız? Dedesi, bu süreçte torununun yanında olmak için sanat eserlerini incelemek üzere onu Paris'teki en büyük üç müzeye (Louvre, Orsay, Pompidou) götürmeye karar verir. Bizim de Fransa'nın en büyük müzelerindeki 52 sanat eserini (yeniden) keşfetmemize yardımcı olur.
POMPEI – BİR ROMA İLK İŞİMİZ İNSAN OLMAK YETMİŞİNDEN SONRA ŞEHRİNDE YAŞAM VE ÖLÜM
MS 79 yılında Vezüv'ün gölgesinde yaşayan Pompei halkı bir anda bu yanardağın öfkesiyle karşı karşıya kaldı. Önce deprem, sonrasında ise volkanik atıklar, günlük telaşları, geçim sıkıntıları, gururlu makamları, gelecek hayalleriyle sıradan yaşamlarını sürdüren Pompei halkının sonunu getirdi. Felaketle yüzleşene kadar neler yaptıklarını, eğlencelerini, geçimlerini, kısacası hayatlarının izini sürüyor.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ TARİHİ
VBKY'nin tarih kitaplığı Jill Lepore'un kaleme aldığı, "Amerika Birleşik Devletleri Tarihi" kitabıyla genişlemeye devam ediyor. Amerika'nın başlangıcından günümüze kadar uzanan mücadeleler ve çelişkilerle dolu tarihine yönelik kapsamlı bir inceleme yürütüyor. Lepore'un bu kapsamlı incelemesi, Amerikan ulusunun ideolojik temellerini ve tarih boyunca bu temellerin nasıl tezahür ettiğini anlatıyor.
HER ŞEYİN HİKÂYESİ
Amerikan edebiyatının son yıllardaki popüler isimlerinden Richard Powers, romanlarında yüzlerce yıllık bilim veya coğrafya tarihlerini, edebi karakterlerinin kaderiyle birleştirerek, devasa konuları müthiş kurgusal yetenekleriyle ele alıyor. Ağaçlara yönelik büyük bir saygı duruşu olan kitap için 'ağaçlar hakkında yazılan en iyi roman' deniyor. Eser, İthaki Modern serisinin 100. kitabı oldu.
İLK İŞİMİZ İNSAN OLMAK
Kariyerinde önemli başarılara imza atan üst düzey yönetici Ömer Barbaros Yiş'in, gençlere ve iş yaşamında başarının sırrını arayanlara deneyimlerini aktardığı kitabı; eğitim, farklılıklar, disiplin, kurum değerlerine hakim olmak gibi niteliklerin yanı sıra en önemli kriterin karakterin olduğuna dikkat çekiyor. Kendi deneyimlerinden yola çıkan yazarın hazırladığı rehber niteliğindeki kitabın geliri, Şehit ve Gaziler Derneği ile kız çocuklarının eğitimi için bağışlanacak.
YETMİŞİNDEN SONRA
Mutasavvıf, mütefekkir Samiha Ayverdi'nin torunu Sinan Uluant heybesindekileri nihayet meraklıları ile paylaşıyor. Devrin ileri gelen fikir ve sanat insanları arasında büyüyen Uluant, hatıratında edebiyat tarihçisi Nihad Sami Banarlı, sanayici İbrahim Bodur, Emin Işık Hoca, Ahmet Yüksel Özemre, Haluk Dursun, Ergun Göze, Ara Güler ve Rauf Denktaş gibi önemli şahsiyetlerle ilgili renkli anekdotlarını aktarıyor.
