Bilim, özellikle de fizik son yıllarda popüler kültürde önemli bir yer aldı. Kuantum kelimesini duyup heyecanlanmayan, kara deliklerden bahseden filmleri ilgi ile izlemeyen, evrenin devasa resimleri karşısında düşünceye dalmayan insan çok azdır. Einstein, Feynman, Hawking gibi fizikçiler, Michael Jackson ya da Madonna gibi isimlerle yarışacak üne sahipler. İster sinema olsun ister edebiyat, ister kişisel gelişim kitapları, modern bilim kavramları her yerde karşımıza çıkıyor. Eğer bu kavramlar, sizde merak uyandırıyor, ancak lisedeki anılarınızdan dolayı bilimde özellikle de fizikten korkup bu kavramları öğrenemeyeceğinizi düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Son dönem yayımlanan bilim kitapları içinden bir liste hazırladık.
Fizik Üzerine Yedi Kısa Ders - Carlo Rovelli, Can Yayınları?
Şiirsel bir dille fizik
İtalyan kuramsal fizikçi Carlo Rovelli'nin 2014 yılında bir gazete için kaleme aldığı yedi yazıdan oluşan Fizik Üzerine Yedi Kısa Ders, kısa süre içerisinde 41 dile çevrilmiş ve İtalya'da 300 bin satarak çok satan romanları bile geride bırakmıştır. 70 sayfayı geçmeyen bu ince kitapta, Rovelli, Görelilik kuramları, Kuantum kuramı, Parçacık fiziği, karadelik fiziği, kuantum kütle çekim kuramını da içeren, Newton sonrası ortaya çıkan modern fiziğin önemli kavramlarını şiirsel bir dille okuyucuya sunuyor. Kitap son bölümde (ya da derste) bizim evrendeki bu muazzam resimdeki yerimizi ele alıyor. İtalyan espressosunu andıran bu ufak, yoğun içerikli, zihin açıcı yazılar, popüler fizik okumaları yapmaya başlayanlar için ideal başlangıç noktası. Zira bu kitap, sizin bilgi açlığınızı doyurmayacak, sizi daha da acıktıracaktır.
Big Bang'in Romanı, Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı - Simon Singh, Özgür Yayınları
Adeta soluk soluğa bir macera
Kozmoloji, evrenin tarihi ve kaderi ile ilgilenen disiplin olduğu için özellikle ilgi çekicidir. Modern kozmolojide, evrenin büyük bir patlama ile kabaca 14 milyar yıl önce ortaya çıktığını ortaya atan Büyük Patlama kuramı, merkezi rol oynamaktadır. İşte Singh'in kitabının konusu, tam da bu kuramdır. Ancak Singh, bu kuramı kuru bir şekilde anlatmak yerine bizi 2500 yıllık evreni anlama çabamızı anlatan soluk soluğa okuyacağınız bir yolculuğa çıkarıyor. Yolculuğumuz, Büyük Patlama kuramı ve bu kuramın kozmolojinin paradigması haline gelmesine yol açan fiziksel bulguların açık ve anlaşılır anlatımı ile sona eriyor. Aslen yazar ve gazeteci olan Singh, Cambridge Üniversitesi'nden parçacık fiziği doktorasına sahip. Bu eserde yazarımızın hem fizikçi hem de gazeteci yönünü kitabın akıcılığı ve anlatımların yalınlığında görmek mümkün.
Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Fizik Fikri - Joanne Baker- Domingo Yayınevi
Kavram kargaşasına son
Fizik hakkında ciddi okuma yapan herkesin karşısına çok sayıda kavram çıkacaktır. Okumalarınızdan hem daha çok zevk, hem de bilgi almanız için bu kavramlara hakim olmanızda fayda vardır. Baker'in bu kitabının bu anlamda popüler fizik okuyucularına önemli bir referans eser rolünü üstlendiği söylenebilir. Baker, fizikte karşımıza çıkan 50 önemli kavramı, uzman olmayan bir okuyucunun rahatlıkla anlayabileceği bir açıklıkta, kavram başına üç-dört sayfa ayırarak açıklıyor. Eser, referans kaynak olarak okunabileceği gibi, basit bir fiziğe giriş kitabı gibi de okunabilir.
107 Kimya Öyküsü - (L. Vlasov , D. Trifonov, TÜBİTAK Yayınları):
Kimyayı sevdirir!
Vlasov ve Trifonov'un bu eseri kimyayı sevmeyen herkese sevdirme potansiyeline sahip. Kitap popüler bilim kitabından çok bir öykü kitabını andırıyor. Tabii bu tanımlama sizi kandırmasın, kitabı okuyan herkes, periyodik cetvelde yer alan belki de her element hakkında bilgi sahip olacak, kimya konusunda ilginç bilgileri ile kimyacıları bile şaşırtabileceksiniz. Kitaba kimyanın gelişim hikayesi de diyebiliriz.
Güzel Bir Soru - Frank Wilczek, ODTÜ Geliştirme Vakfı
Sanat ve bilim nerede buluşur?
Nobel Ödüllü fizikçi Frank Wilczek'in kaleme aldığı bu eser, sanat ve bilimin kesişimini ortaya koyan çok ilginç bir eser. Güzel Bir Soru'nun konusu, Wilczek'in deyişi ile fiziğin gizli silahı olan güzellik ve simetri. Eserin göstermeye çalıştığı şey, Pisagor'dan Platon'a, Galileo'dan Newton'a, Maxwell'den Einstein'a kadar tarihteki bütün önemli bilimsel çalışmaların arkasındaki önemli motivasyonlardan birinin evrendeki içkin güzelliğin keşfi olduğu. Wilczek, özellikle fizikte merkezi bir rol oynayan simetri kavramını ve bu kavramın teorilerde ortaya çıkışını usta bir şekilde ortaya koyuyor. Bu eser, fiziğe global bir perspektiften baktığı için seçtiğimiz diğer kitaplardan sonra okunması halinde çok daha rahat takip edilebilecek ve mesajı çok daha iyi anlaşılacaktır.?
Einstein'ın Evreni - Michio Kaku, ODTÜ Geliştirme Vakfı
Yalın bir anlatımla Einstein
Modern fizik dendiği zaman akla ilk gelen teorilerden biri, Einstein'ın ünlü Özel ve Genel Görelilik kuramlarıdır. Uzay-zaman anlayışımızı yerinden eden ve adeta sezgilerimizi ezip geçen bu teorilerin özü, derin bir matematik bilgisine sahip olmadan da öğrenilebilir. Popüler bilimin usta isimlerinden Kaku'nun bu eseri, bunu yapmak isteyenler için en ideal eserlerden biri. Einstein'ın Evreni, hem bir popüler bilim kitabı hem de tüm zamanların en büyük bilim insanlarından Einstein'ın biyografisi. Yazar, bizi Einstein'ın hayatı ve devrim yaratan düşüncelerinde bir yolculuğa çıkarıyor, hem de verdiği yerinde örneklerle ve yalın anlatımı ile ünlü bilim insanının düşüncelerini anlaşılır kılarak. Bu kitabı okuduktan sonra artık karadelikler sizin için tanıdık olacak.
Bilim Aslında Çok Eğlencelidir - Ben miller, NTV Yayınları
Doktoralı oyuncudan bilime davet
İngiliz komedi sineması ile ilgiliyseniz muhtemelen Ben Miller ismini duymuşsunuzdur. Bu ünlü komedyen ve oyuncunun çok az bilinen bir yönü Cambridge Üniversitesinde fizik üstüne doktora çalışmaları yaptığı ve bilime ilgili olduğudur. Miller eserde iki ustalığını da konuşturuyor. Kitap, DNA'dan karadeliklere, Cern deneylerinden global ısınmaya modern bilimin bilmeniz gereken en önemli kavramlarını, çekici ve anlaşılır bir dille okuyucuya sunuyor. Altı bölümlük bir İngiliz belgeseline de konu olan kitabı, tek eser okuyup bilim konusunda fikir sahibi olmak isteyenlere özellikle öneririm.
Evrenin Zarafeti - Brian Greene, TÜBiTAK Yayınları
Evren hakkında her şey?
Günümüz fiziğinin şüphesiz en büyük problemi, Einstein'ın Genel Görelilik kuramı ile Kuantum kuramını birleştiren, bir Her şeyin teorisi geliştirmek. Bunu gerçekleştirmeye aday birkaç kuram içinde en çok öne çıkan maddenin en küçük yapı taşının tek boyutlu sicimlerden oluştuğunu ortaya atan Sicim kuramıdır. Sicim kuramı görünen üç boyut dışında başka uzay boyutları olduğunu ortaya atması ile popüler kültürde de yer edinmiştir. Brian Greene, Sicim kuramının popüler olmasında önemli rolü oynayan kuramsal fizikçilerden. Bu popülerlikte Greene'in çok satan eseri Evrenin Zarafeti'nin çok önemli bir yeri var. Greene, deterministik Newton evreni ile olasılıksal Kuantum evreninin uyumsuzluklarını tarihsel bir anlatımla ortaya koyduktan sonra, basit düşünce deneyleri ve analojilerle fizikçi olmayan bir okuyucu kitlesine ulaştırıyor.
Köpeğinize Kuantum Fiziğini Nasıl Öğretirsiniz? - Chad Orzel, Aylak Kitap
Kuantum nedir ne değildir?
Kuantum fiziği, modern fiziğin en gizemli ve en heyecan verici kuramıdır. Popüler kültüre mal olan ve çok fazla suiistimal edilen bu kuramı anlamak, sadece fizik meraklılarının değil, popüler kültürle yüzleşen her entelektüelin hedefi olmalıdır. Kuantum fiziğini öğrenmek isteyenlere tavsiye edilebilecek bir kitap Chad Orzel'in Köpeğinize Kuantum Fiziğini Nasıl Öğretirsiniz? Fizikçi Orzel, kitabı köpeği Emma ile Kuantum fiziği üstüne yapılan sohbetler şeklinde kurgulamış. Dünyayı anlamaya çalışan Emma, yazarımıza okuyucunun aklında canlanan soruları sorarak, kitabı bir çeşit Sokratik diyalog formatına sokuyor. Dalga-Parçacık ikilemi, sanal parçacıklar, Kuantum tünelleme, Kuantum dolanıklılık, Schrödinger'in kedisi (ya da Emma için köpeği) gibi duyduğumuz tüm kavramları ve herkesin anlayabileceği yalınlıkta ortaya konuyor.
Sonsuzluk Yapbozu: Kuantum Alan Kuramı ve Higgs - Frank Close, Alfa Yayınları
Polisiye roman gibi bilim
Geçtiğimiz yıllarda CERN'deki deneyler ve 'tanrı parçacığı' olarak bilinen Higgs parçacığı çok konuşulmuş, parçacık fiziği popüler kültürde yerini almıştı. Eğer siz de 'tanrı parçacığını' merak edenlerdenseniz ya da evrenin temel yapıtaşları ve bunların etkileşimlerini tarif eden Standart model hakkında fikir sahibi olmak istiyorsanız Frank Close'un Sonsuzluk Yapbozu, tam sizin aradığınız kitap. Close, Sonsuzluk Yapbozu'nda parçacık fiziğinin yarım yüzyılını ve bilim insanlarının evreni başarı ile tarif eden sorunsuz bir teori yapma çabasını 'sonsuzluk yapbozu' çerçevesinde bir polisiye roman tadında anlatıyor. Close, sadece parçacık fiziğinin inceliklerini anlaşılır bir dille anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda okuyucuyu modern bilim tarihinde ilginç bir yolculuğa çıkarıyor.
