Palandöken Dağları ile bölgedeki kış turizmi merkezleri arasında başı çeken Erzurum'un neyi meşhur sorusu, turistler için merak uyandırıcıdır. Anadolu topraklarının en eski yerleşim merkezleri arasında bulunan ve hakimiyeti altında kaldığı medeniyetlerin tarihi eserleri ile dolu Erzurum'un yöresel ürünleri nelerdir? Et, süt ve süt ürünleri ile bütünleşmiş bir mutfağa sahip olan Erzurum'un hangi yemeği meşhur?
Doğu Anadolu bölgesinin nüfus bakımından 2. büyük şehri Erzurum, yüzölçümü ile Türkiye'nin 19. büyük şehridir. Şehrin en önemli geçim kaynağı hayvancılık ve tarımdır. Geçmişten günümüze sırasıyla Sasaniler, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Urartular, Bizanslılar, Araplar, Moğollar, İlhanlılar, Safeviler, Selçuklular ve Osmanlıların hakimiyeti altına girmiştir. Erzurum Kongresi'nin yapıldığı şehir, Milli Mücadele döneminde önemli başarılara imza atmıştır. Kongre Binası, Nene Hatun Anıtı ve Nene Hatun Parkı, o zamanların ruhunu yaşamak açısından mutlaka ziyaret edilmelidir. Yakutiye Medresesi, Hatuniye Medresesi (Çifte Minareli Medrese), Erzurum Saat Kulesi, yine Selçuklular dönemi eserlerinden olan Taşhan, Öşvank Kilisesi, Atatürk Evi Müzesi, Tortum Şelalesi, Palandöken, Narman Peribacaları Erzurum'un en sembolik yerlerindendir.
Büyükbaş hayvancılığın ve tarımın yaygın olduğu Erzurum'un yemekleri büyük oranda et ve sebze ağırlıklıdır. Lahana, pazı, patates, şalgam gibi sebzeler en çok tüketilenlerdir. Lor peyniri, kolot peyniri ve göğermiş peynir, Erzurum'un ünlü şarküteri ürünleri arasındadır. Üzüm, erik ve kayısı gibi meyvelerden yapılan pestiller ve kömeler (cevizli sucuk) çok sevilir. Başta kahvaltı olmak üzere günün her saati atıştırmalık olarak tercih edilen Erzurum ketesi, yörede çok ünlü bir hamur işidir. Aşağıda Erzurum'a ait yöresel yemekler sıralanmıştır.
Cağ Kebabı
Aşotu Çorbası
Kesme Çorbası
Lor Dolması
Şalgam Dolması
Patates Dolması (Yalancı Dolma)
Pazı Sarması
Ramazan Kıymalısı
Çiriş Yemeği
Çaşır
Herse
Lalanga
Su Böreği
Erzurum Tatar Böreği
Gözleme
Patatesli Borani
Erzurum Ketesi
Hasuta
Un Helvası
Kadayıf Dolması
Demir Tatlısı
Dut Çullaması
Gaysefe
Doğu'nun incisi Erzurum'da pek çok yöresel hediyelik eşya bulunur. Oltu taşı kullanılarak yapılan tespihler, küpeler, kolyeler, bileklikler iyi birer hatıra ve hediyelik eşya olabilir. El işçiliğinin en nadide örneklerine sahip Erzurum'un çarşılarında birbirinden göz alıcı bakır tencerelere, tabaklara, cezvelere ve süs eşyalarına rastlanır. Cevizli kömeler, pestiller, kuru yemişler, kuru meyveler, akide şekerleri, göğermiş (küflü), civil ve gravyer peynirler ile İspir kuru fasulyesi lezzetli birer hediyeliktirler. Erzurum, kıtlama çayın en çok tüketildiği şehirlerdendir. Öyle ki yörenin kendine özgü uzun ve oldukça sert yapılı kıtlama şekerleri vardır ve dönüşte hediye olarak getirilebilecek bir üründür.
