Mehmet Emin Ay, 1963 yılında Van'da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini burada tamamladı. Öğrencilik yıllarında babasından Kur'ân-ı Kerim'in tilâveti ve kırâati ile ilgili dersler aldı.Van İmam-Hatip Lisesi'nden (1980), ve U.Ü. İlahiyat Fakültesi'nden (1984) birincilikle mezun oldu.
Mezuniyet sonrası açılan sınavlarda başarılı olarak, aynı fakülteye 8 Ekim 1984'te Din Eğitimi Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi olarak atandı. 1986 yılında Yüksek Lisansını, 1992 yılında ise Doktorasını tamamladı. 1993 yılında askerlik görevini yerine getirdi. 1995 yılında Doçent, 2001 yılında ise Profesör oldu.
1984-1988 yılları arasında TRT'de (TV-1 ve TV-2) radyo ve televizyon konuşmaları ve Kur'ân-ı Kerim tilaveti yayınlandı. 1992 yılında gittiği Özbekistan ve Kazakistan'da din eğitimi kurumlarında gözlemler ve incelemelerde bulundu ve "İstanbul'dan Buhara'ya" adlı bir belgesel filmin çekimini gerçekleştirdi. Yine aynı yıl "Bursa Evliyaları" adlı belgesel video filminde metin yazarlığı, müzik ve seslendirme görevlerini icra etti.
1994-2011 yılları arasında Avrupa ülkelerinde alanıyla ilgili olarak konferanslar verdi. Din eğitimi alanında uluslararası ve ulusal sempozyumlarda sunduğu tebliğler yanında, çeşitli dergilerde makaleleri yayınlanmaktadır. Son yıllarda, yurtiçi ve yurtdışında "Şefkat Peygamberi Hz. Muhammed", "Kur'n'da Gençler ve Gençlik Değerleri", "Ailede İdeal Din Eğitimi", "Aile içi İletişim" ve "Çocuklarımıza Allah'ı Nasıl Anlatalım" konulu konferanslar vermektedir.
Mehmet Emin Ay'ın, aynı zamanda Mürşid adlı bilgisayar CD'sinde de kullanılan ve 30 kasetten oluşan bir Kur'an-ı Kerim Hatim Seti ile, yine 7 kasetten oluşan Kur'an-ı Kerim Tilaveti Seti ve müstakil Kur'an-ı Kerim kasetleri bulunuyor. Arap ve Türk makamlarıyla okunan Kur'an tilaveti, Uzakdoğu, Türk Cumhuriyetleri, Balkanlar, Avrupa ve Amerika gibi geniş coğrafyada müslümanlar tarafından dinlenilme özelliğine sahip...
Müzik alanındaki çalışmalarından dolayı Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER) tarafından 2009 Yılı Müzik Ödülü'ne layık görüldü. 2008 yılında ülkemizi ziyaret eden İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth'e, Yeşil Camii'nde düzenlenen programda Kur'an-ı Kerim okumak üzere görevlendirildi.
2010 yılında "U.Ü. İlahiyat Fakültesinin 35. Yılı" adlı tanıtım filminde senaryo yazarlığı ve seslendirme görevlerini üstlendi.
Altı yıldan bu yana, Bursa Ataevler Edebâli Camii'nde Ekim-Nisan ayları arasında Pazar sabahları yaptığı Hadis Sohbetleri ise devam ediyor.
